Bài toán tái định vị báo chí địa phương trên bản đồ hành chính mới

Đây không chỉ là câu chuyện của nội bộ ngành báo chí, mà còn là bài toán quản trị, xây dựng chiến lược thông tin truyền thông trong một giai đoạn chuyển mình lịch sử của quốc gia.

Chương trình cầu truyền hình trực tiếp ghi dấu sự kiện tỉnh Đồng Nai mới đi vào hoạt động: “Bình Phước, Đồng Nai: Hai ký ức - Một tương lai”. (Nguồn: Đài Phát thanh-Truyền hình Đồng Nai).

Hợp nhất tổ chức, hợp nhất tư duy

Kỳ thực, trước sự kiện thay đổi địa giới hành chính lần này, chúng ta đã thí điểm mô hình tổ hợp truyền thông đa phương tiện cấp tỉnh.

Trung tâm Truyền thông tỉnh Quảng Ninh là mô hình cơ quan báo chí hợp nhất cấp tỉnh đầu tiên của cả nước, chính thức hoạt động từ ngày 1/1/2019.

Đến ngày 28/10/2019, theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ, Đài Phát thanh - Truyền hình và Báo Bình Phước cũng được thành lập mới. Giai đoạn cuối năm 2024, đầu năm 2025, nhiều địa phương cũng tiến hành hợp nhất các cơ quan báo in và đài phát thanh - truyền hình.

Bài học kinh nghiệm được nhắc đến nhiều nhất chính là cần tránh kiểu sáp nhập cơ học. Một cơ quan báo chí mới không phải là phép cộng kỹ thuật của những đơn vị cũ, không phải là sự ghép nối giản đơn của những dòng tin.

Mà đó phải là sự hòa sóng trong dòng chảy thông tin chung, là tư duy phát triển mới, có mô hình sản xuất hiện đại, có năng lực dẫn dắt dư luận trong một không gian thông tin rộng lớn hơn, nhiều khác biệt văn hóa hơn.

Công cuộc sáp nhập mở ra dư địa phát triển cho kinh tế, văn hóa, xã hội tỉnh, thành mới, trong đó có cả lĩnh vực báo chí truyền thông.

Đây là thời điểm lý tưởng đầy cơ hội để rà soát lại các kênh sóng, các ấn phẩm, chuyển đổi mô hình tòa soạn đa phương tiện, sản xuất nội dung đa nền tảng, đồng bộ hóa quy trình, khai thác tối đa các thế mạnh hiện có theo hướng tinh gọn, hiệu quả.

Đặc biệt là số hóa, ứng dụng trí tuệ nhân tạo - con đường không thể khác, trong bối cảnh truyền thông số, nếu không muốn tự đào thải.

Muốn vậy, chúng ta không chỉ đầu tư máy móc, thiết bị, công nghệ. Cần hơn là đầu tư tư duy, định vị lại tôn chỉ, mục đích, xây dựng đội ngũ chuyên nghiệp, biết đọc dữ liệu người dùng, phân tích xu hướng dư luận, làm báo tương tác với đặc thù công chúng hiện đại.

Sáp nhập là quá trình đòi hỏi điều chỉnh, thích nghi, thậm chí cả hy sinh. Nhưng nếu được tổ chức bài bản, với tư duy phát triển mới, thì báo chí địa phương sẽ không bị thu hẹp; ngược lại, sẽ được nâng tầm, mở rộng không gian ảnh hưởng.

Truyền thông bản sắc tổng thể và sứ mệnh gần dân

Không chỉ hướng đến nâng cao năng lực về công nghệ số, nội dung truyền thông cũng là vấn đề chúng ta phải hết sức quan tâm.

Bối cảnh mới yêu cầu chúng ta phải đồng thời vừa lưu giữ, phát huy những mạch nguồn văn hóa của từng vùng đất, vừa hòa vào màu sắc chung của việc tái định danh thương hiệu tỉnh, thành mới.

Chương trình cầu truyền hình trực tiếp ngày đầu tiên sáp nhập Đồng Nai, Bình Phước cũ, thành tỉnh Đồng Nai mới có tên gọi Bình Phước, Đồng Nai: Hai ký ức - Một tương lai được phát sóng vào sáng ngày 1/7/2025 là một cách làm hay, nhận được nhiều phản hồi tích cực. Không bỏ quên quá khứ, mà vẫn có thể định hướng truyền thông về bản sắc tổng thể.

Ngoài sáp nhập tỉnh, thành, chúng ta cũng tiến hành chuyển đổi mô hình chính quyền hai cấp (bỏ cấp huyện) với nhiều mục tiêu, kỳ vọng. Một trong số đó là để cấp xã, phường gần dân hơn, sâu sát dân hơn.

Báo chí truyền thông cũng không thể đứng ngoài định hướng này. Việc sáp nhập có thể khiến khoảng cách giữa người dân ở vùng sâu vùng xa trở nên xa trung tâm tỉnh hơn.

Để giữ nhịp dân sinh trong bản đồ hành chính mới, báo chí địa phương phải là cầu nối, là người giữ nhịp cảm xúc của người dân trong giai đoạn thay đổi lớn; là người kể lại những trăn trở, điều chỉnh, thích nghi một cách chân thực, kịp thời. Các nội dung sản phẩm truyền thông cần mang đậm hơi thở địa bàn, dân sinh, cộng đồng.

Bản đồ hành chính mới cần những hệ sinh thái truyền thông địa phương mới, với vai trò, sứ mệnh mới. Và hành trình tái thiết báo chí địa phương không chỉ là việc của ngành báo chí nói riêng. Đó là một phần của tiến trình hiện đại hóa bộ máy nhà nước, của cuộc cải cách thể chế mà chúng ta đang quyết tâm cùng nhau thực hiện.

Nguồn: https://baoquocte.vn/bai-toan-tai-dinh-vi-bao-chi-dia-phuong-tren-ban-do-hanh-chinh-moi-319703.html