Bàn giải pháp thúc đẩy phát triển du lịch nghỉ dưỡng núi ở Việt Nam

Sáng 16/10, tại Hà Nội, Viện Văn hóa, nghệ thuật, thể thao và du lịch Việt Nam tổ chức Hội thảo "Phát triển du lịch nghỉ dưỡng núi ở Việt Nam".

Phát biểu khai mạc Hội thảo, PGS.TS Nguyễn Thị Thu Phương - Viện trưởng Viện Văn hóa, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch Việt Nam nhấn mạnh, "Phát triển du lịch nghỉ dưỡng núi tại Việt Nam" là một chủ đề vừa mang tính lý luận, vừa mang tính thực tiễn cao, gắn liền với tầm nhìn phát triển bền vững của ngành văn hóa, thể thao và du lịch trong bối cảnh mới.

Trong thời kỳ phát triển mới của đất nước, Du lịch Việt Nam đang chuyển mình mạnh mẽ theo hướng xanh hơn, sáng tạo hơn và lấy con người làm trung tâm. Nếu như trước đây, chúng ta chú trọng vào mở rộng quy mô và tăng số lượng điểm đến, thì nay, câu chuyện phát triển du lịch không chỉ là "đi nhiều nơi" mà là "sống sâu hơn trong mỗi trải nghiệm". Phát triển du lịch nghỉ dưỡng núi bền vững chính là biểu hiện rõ nét cho xu hướng đó.

Hội thảo "phát triển du lịch nghỉ dưỡng núi ở Việt Nam"

Với cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ, khí hậu trong lành, bản sắc văn hóa độc đáo của các cộng đồng dân tộc vùng cao – Việt Nam có đầy đủ điều kiện để phát triển loại hình du lịch vừa đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe, nghỉ dưỡng, vừa nuôi dưỡng tinh thần và kết nối văn hóa.

Đó không chỉ là lợi thế tự nhiên, mà còn là tài nguyên văn hóa – sức mạnh mềm quý giá mà chúng ta cần nhận diện, trân trọng và phát huy bằng tư duy sáng tạo và tầm nhìn bền vững.

Theo PGS.TS Nguyễn Thị Thu Phương, du lịch nghỉ dưỡng núi đang mở ra nhiều cơ hội, nhưng để trở thành động lực phát triển vùng và quốc gia, chúng ta cần nhìn nhận rõ những yêu cầu mới. Phát triển nghỉ dưỡng núi không thể tách rời bảo tồn tài nguyên tự nhiên, văn hóa bản địa và đảm bảo an toàn. Điều này đòi hỏi một tư duy quy hoạch tích hợp, một cách tiếp cận liên ngành, và sự tham gia chủ động của cộng đồng địa phương.

Chúng ta cần chuyển trọng tâm từ "khai thác tài nguyên" sang "tạo dựng giá trị", từ "phát triển điểm đến" sang "xây dựng hệ sinh thái du lịch nghỉ dưỡng bền vững". Trong đó, khoa học – công nghệ, văn hóa – nghệ thuật, và đổi mới sáng tạo sẽ là những trụ cột để nâng tầm chất lượng sản phẩm và năng lực cạnh tranh.

PGS.TS Nguyễn Thị Thu Phương phát biểu khai mạc hội thảo.

"Hội thảo hôm nay là cơ hội để thúc đẩy nghiên cứu, đối thoại và đề xuất chính sách phục vụ phát triển bền vững ngành du lịch. Chúng tôi mong muốn, từ diễn đàn này, các nhà quản lý, chuyên gia, nhà khoa học và doanh nghiệp sẽ cùng chia sẻ những kinh nghiệm thực tiễn, kết quả nghiên cứu và các mô hình thành công trong nước và quốc tế – để làm rõ hơn các trụ cột phát triển của du lịch nghỉ dưỡng núi Việt Nam trong giai đoạn tới.

Các bài tham luận đã gửi về Hội thảo thể hiện sự quan tâm đa chiều – từ việc nhận diện tiềm năng và nguồn lực tự nhiên, đến phân tích các xu hướng phát triển sản phẩm, và đề xuất giải pháp chính sách, quy hoạch, đảm bảo an toàn, xây dựng thương hiệu và phát triển cộng đồng. Đây là cơ sở khoa học quan trọng để Viện tiếp tục tham mưu, đề xuất với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch về chiến lược phát triển loại hình du lịch nghỉ dưỡng núi một cách toàn diện và có bản sắc Việt Nam", PGS.TS Nguyễn Thị Thu Phương bày tỏ.

Theo PGS.TS Nguyễn Thị Thu Phương, phát triển du lịch nghỉ dưỡng núi không chỉ là khai thác lợi thế địa hình hay khí hậu, mà là xây dựng hình ảnh Việt Nam như một điểm đến an toàn, nhân văn, và giàu bản sắc văn hóa. Đó là nơi mà du khách không chỉ đến để nghỉ ngơi, mà còn để trải nghiệm, học hỏi, chữa lành và kết nối. Chúng ta cần hướng tới mô hình "nghỉ dưỡng núi kết hợp trải nghiệm văn hóa bản địa", nơi mà yếu tố tự nhiên và yếu tố con người cùng hòa quyện trong một không gian sống bền vững.

Đây cũng là hướng đi phù hợp với mục tiêu đưa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, thân thiện với môi trường và lan tỏa giá trị văn hóa Việt.

Quang cảnh Hội thảo

Phát biểu đề dẫn hội thảo, ThS. Nguyễn Thị Lan Hương - Viện trưởng Viện Văn hóa, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch Việt Nam cho rằng, trong bối cảnh du lịch Việt Nam đang nỗ lực phục hồi và phát triển mạnh mẽ sau đại dịch, nhu cầu về các loại hình du lịch nghỉ dưỡng gắn với thiên nhiên, chăm sóc sức khỏe và trải nghiệm văn hóa ngày càng gia tăng. Du lịch nghỉ dưỡng núi – một trong những tiểu loại hình đặc thù – đang trở thành xu hướng được nhiều địa phương, doanh nghiệp quan tâm. 

• 

  Khánh Hòa: Phát huy thế mạnh du lịch nghỉ dưỡng

Với lợi thế về cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ, hệ sinh thái đa dạng, không gian văn hóa bản địa đặc sắc, các vùng núi của Việt Nam có tiềm năng to lớn để phát triển các sản phẩm nghỉ dưỡng chất lượng cao, khác biệt và bền vững. 

Theo ThS. Nguyễn Thị Lan Hương, Việt Nam có địa hình đa dạng, với núi non trùng điệp, rừng nguyên sinh, sông suối và hệ thống hang động kỳ vĩ, tạo lợi thế nổi bật để phát triển du lịch vùng núi và các hoạt động ngoài trời. Tiềm năng của du lịch nghỉ dưỡng núi ở Việt Nam có thể nhìn thấy rõ ở nhiều khía cạnh: Cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ, khí hậu mát mẻ, hệ sinh thái đa dạng, tài nguyên khoáng sản, thủy văn và rừng phong phú; Văn hóa bản địa đa dạng, giàu bản sắc, với các dân tộc thiểu số tạo nên những giá trị riêng biệt; Xu hướng thị trường chú trọng ngày càng cao đối với du lịch hướng đến trải nghiệm, yoga, thiền, detox, kết hợp chăm sóc sức khỏe.

Trong Chiến lược phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2030, các sản phẩm dựa trên khai thác giá trị thiên nhiên và văn hóa – đặc biệt là du lịch vùng núi kết hợp thể thao ngoài trời – được xác định là hướng ưu tiên, hứa hẹn trở thành điểm nhấn thu hút khách du lịch trong nước và quốc tế.

Hiện nay, du lịch nghỉ dưỡng núi tập trung phát triển mạnh tại khu vực trung du và miền núi phía Bắc với nhiều sản phẩm đặc sắc: tour mạo hiểm chinh phục các đỉnh núi cao như Phan-xi-păng, Kỳ Quan San, Tây Côn Lĩnh; trekking, thám hiểm hang động và rừng nguyên sinh tại Vườn quốc gia Hoàng Liên, Ba Bể; trải nghiệm văn hóa cộng đồng, nhiếp ảnh săn mây. Bên cạnh đó, miền Trung với các sản phẩm đặc trưng của hang động Phong Nha – Kẻ Bàng (Quảng Bình) hoặc giới thiệu trải nghiệm Bà Nà Hills (Quảng Nam), núi Bạch Mã (Tp. Huế), núi Langbiang (Lâm Đồng)… và dấu ấn sản phẩm du lịch núi khu vực phía Nam tại núi Bà Đen (Tây Ninh), núi Bà Rá, Chứa Chan (Đồng Nai)…

ThS. Nguyễn Thị Lan Hương phát biểu đề dẫn Hội thảo

Theo ThS. Nguyễn Thị Lan Hương, trong những năm qua, ngành du lịch cũng đã có nhiều nỗ lực hướng tới phát triển bền vững loại hình du lịch đặc thù này. Tuy nhiên, rào cản không nhỏ như: Môi trường tự nhiên nhạy cảm, dễ bị tổn thương trước khai thác quá mức; Hạn chế về hạ tầng giao thông, cơ sở vật chất và tiện ích tại nhiều điểm đến núi cao; Nguy cơ thương mại hóa, làm phai nhạt bản sắc văn hóa cộng đồng; Thiếu khung chính sách và cơ chế quản lý liên ngành; Nguồn nhân lực du lịch vùng núi còn yếu, sự tham gia của cộng đồng chưa được phát huy đầy đủ… cũng là những thách thức đáng kể trong quá trình phát triển.

Trong xu thế toàn cầu hóa và hội nhập quốc tế, phát triển du lịch nghỉ dưỡng núi không chỉ là một định hướng tất yếu mà còn là cơ hội để Việt Nam phát huy lợi thế tự nhiên, văn hóa, con người; đồng thời giải quyết hài hòa các vấn đề về kinh tế, xã hội và môi trường. Hội thảo hôm nay sẽ là nơi tập hợp trí tuệ, kinh nghiệm và tâm huyết của nhiều thế hệ nhà khoa học, chuyên gia, nhà quản lý và doanh nghiệp. 

Hội thảo được kỳ vọng sẽ góp phần đưa ra các luận cứ khoa học, khuyến nghị thực tiễn, đồng thời tạo lập diễn đàn kết nối các bên liên quan. Qua đó, chúng ta có thể cùng nhau xây dựng một chiến lược phát triển du lịch nghỉ dưỡng núi Việt Nam xanh, an toàn, khác biệt và bền vững trong giai đoạn tới.   

Nguồn: https://bvhttdl.gov.vn/ban-giai-phap-thuc-day-phat-trien-du-lich-nghi-duong-nui-o-viet-nam-20251016103435209.htm