Cái Mép - Thị Vải: Mắt xích chiến lược đưa TP.HCM mới vươn ra biển lớn

Mắt xích trung tâm trong hành lang logistics quốc gia

Sau khi sáp nhập với hai tỉnh Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu, TP.HCM mới tạo thế bứt phá cho hệ thống cảng biển. Cảng biển từ vị trí “đón hàng” được chuyển sang thế chủ động “dẫn dắt dòng chảy thương mại”.

Tổng diện tích tự nhiên tăng lên gần 9.820 km², kéo dài từ vùng đô thị trung tâm đến tận đường bờ biển từ Long Hải đến Côn Đảo, từ một đô thị “nội địa”, TP.HCM nay trở thành siêu đô thị biển, sở hữu hệ thống cảng lớn nhất cả nước và một không gian kinh tế - logistics rộng mở hiếm có trên thế giới.

Và chính trong bức tranh phát triển đó, cụm cảng nước sâu Cái Mép – Thị Vải đang nổi lên như một “cực tăng trưởng chiến lược”, được ví như “cửa ngõ toàn cầu” của siêu vùng Đông Nam Bộ.

Những năm gần đây, sự trỗi dậy mạnh mẽ của Cái Mép - Thị Vải tạo nên bước ngoặt cho chuỗi cung ứng Việt Nam. Đây là khu vực hiếm hoi tại Đông Nam Á có khả năng tiếp nhận tàu container trên 150.000 DWT, kết nối trực tiếp tuyến hàng hải xuyên Thái Bình Dương mà không cần trung chuyển qua Singapore hay Hong Kong.

Hiện toàn cụm cảng sở hữu 51 tuyến dịch vụ, trong đó có 37 tuyến quốc tế đi Mỹ, châu Âu và các thị trường lớn của châu Á. Điều này giúp rút ngắn thời gian vận chuyển hàng hóa từ Việt Nam đến bờ Tây nước Mỹ xuống còn 16 - 18 ngày, nâng vị thế cạnh tranh của cả nền kinh tế.

Sau sáp nhập, TP.HCM mới trở thành địa phương có nhiều cảng biển nhất Việt Nam với 90 cảng trong tổng số 306 cảng biển cả nước.

Một trong những điểm then chốt để Cái Mép - Thị Vải bứt phá là hạ tầng giao thông liên vùng đang được đẩy mạnh đầu tư. Điều này không chỉ mở rộng quy mô mà còn hình thành một mạng lưới kết nối đa tầng, vận hành nhịp nhàng giữa các khu vực cảng.

Trong đó, Cái Mép - Thị Vải trở thành trung tâm đón tàu đại dương, giữ vai trò cửa ngõ xuất khẩu ra toàn cầu. Cát Lái và các ICD trong nội đô đảm nhiệm chức năng gom hàng, trung chuyển và phân phối vào sâu nội vùng.

Sự trỗi dậy mạnh mẽ của Cái Mép - Thị Vải tạo nên bước ngoặt cho chuỗi cung ứng Việt Nam.

Bên cạnh đó, sự kết nối giữa cảng - công nghiệp - đô thị tạo thành một mạch phát triển liên hoàn, trở thành động lực tăng trưởng mới của toàn khu vực. Nhờ đó, dòng chảy hàng hóa không còn bị “cắt khúc” bởi ranh giới hành chính như trước đây, mà thông suốt, hiệu quả và cạnh tranh hơn.

Hệ thống hạ tầng kết nối đang được thúc đẩy mạnh mẽ, trong đó cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu đã bước vào giai đoạn tăng tốc thi công, còn đường Vành đai 3 và Vành đai 4 tạo trục giao thông liên hoàn bao quanh toàn vùng. Đặc biệt, cầu Phước An khi hoàn thành sẽ nối trực tiếp Cái Mép với cao tốc Bến Lức - Long Thành, cho phép hàng hóa từ miền Tây đi thẳng ra biển mà không phải đi qua trung tâm thành phố.

Khi các tuyến giao thông trọng điểm này đồng bộ đưa vào khai thác, mạng lưới vận tải của TP.HCM sẽ mở rộng thành một hành lang logistics xuyên suốt, đủ sức cạnh tranh với những trung tâm lớn trong khu vực như Klang (Malaysia) hay Laem Chabang (Thái Lan).

Cảng biển TP.HCM hướng đến Top 10 thế giới

Theo quy hoạch mới, khu vực sông Sài Gòn sẽ hình thành cảng khách quốc tế 30.000 GT, sức chở khoảng 1.200 hành khách, phù hợp tĩnh không cầu Phú Mỹ. Khu vực này sẽ đi kèm hệ thống bến du thuyền, tạo động lực mới cho du lịch đường thủy.

Tại Mũi Đèn Đỏ, cảng tàu khách 60.000 GT (1.600 - 2.200 hành khách) sẽ được xây dựng. Các siêu tàu du lịch 6.000 - 8.000 khách dự kiến sẽ cập bến Bãi Trước - Vũng Tàu.

Khi toàn bộ hệ sinh thái cảng biển - logistics - dịch vụ du lịch biển được hoàn thiện, TP.HCM mới hoàn toàn có thể hướng đến mục tiêu lọt Top 10 cảng container lớn nhất thế giới.

Điều này không phải tham vọng xa vời. Năm 2024, khu vực Cái Mép đã thông qua 328 triệu tấn hàng hóa, chiếm 38% tổng lượng hàng của cả nước. Sản lượng container đạt 21,2 triệu TEU, tương đương 71% tổng lượng container toàn hệ thống cảng Việt Nam.

Trong số các cảng thuộc Cái Mép, Gemalink đang là điểm sáng nổi bật. Đây là một trong số hiếm các cảng trên thế giới có thể tiếp nhận tàu container 250.000 DWT, thuộc nhóm 19 cảng lớn nhất toàn cầu đạt tiêu chuẩn này.

Một số dấu ấn: Vốn đầu tư gần 400 triệu USD800m cầu bến, 32ha bãi trong giai đoạn 1; Sau 4 năm vận hành, tổng sản lượng đạt 6 triệu TEU; Năm 2024 đạt 525 chuyến tàu, đạt 1,75 triệu TEU; Năm 2025 dự kiến gần 2 triệu TEU.

Theo quy hoạch, Gemalink sẽ được mở rộng thêm 390m cầu bến, kết nối liên hoàn với SSIT và CMH, hình thành tuyến bến 3,5 km vào năm 2030. Xa hơn, toàn bộ khu vực từ CMIT đến CMH có thể đạt 22 km chiều dài bến liên tục, vượt cả hệ thống của cảng Singapore - một trong những cảng trung chuyển lớn nhất thế giới.

Ông Cao Hồng Phong, Phó Giám đốc Gemalink, nhận định: “Với điều kiện tự nhiên ưu việt, nguồn hàng dồi dào và tuyến bến được quy hoạch liền mạch, Cái Mép - Thị Vải hoàn toàn có khả năng cạnh tranh trực tiếp với Singapore".

Nếu điều này trở thành hiện thực, Việt Nam sẽ sở hữu lợi thế mà không quốc gia nào trên thế giới có được: Một tuyến bến siêu dài, tiếp nhận được tàu kích cỡ lớn nhất, ngay sát siêu đô thị 20 triệu dân.

Trong bối cảnh cạnh tranh quốc tế ngày càng khốc liệt, quốc gia nào sở hữu hệ thống cảng biển - logistics mạnh sẽ chiếm ưu thế. Với vị trí mới, TP.HCM không chỉ là trung tâm kinh tế của Việt Nam, mà đang hướng tới vị thế siêu đô thị biển tầm cỡ châu Á.

Hoàng Thọ

Nguồn: https://vtcnews.vn/cai-mep-thi-vai-mat-xich-chien-luoc-dua-tp-hcm-moi-vuon-ra-bien-lon-ar985717.html