Cảnh báo nguy cơ sốt xuất huyết bùng phát trái mùa

Mùa khô ở Nam Bộ tuy chưa kết thúc, nhưng mưa trái mùa đã xuất hiện, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của các tác nhân truyền bệnh, đặc biệt là muỗi vằn - trung gian truyền bệnh sốt xuất huyết Dengue.

Mùa khô ở Nam Bộ tuy chưa kết thúc, nhưng mưa trái mùa đã xuất hiện, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của các tác nhân truyền bệnh, đặc biệt là muỗi vằn - trung gian truyền bệnh sốt xuất huyết Dengue.

Chuyên gia cảnh báo sốt xuất huyết có thể bùng phát mạnh, dù không phải mùa mưa. Theo dự báo từ Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, hiện đang là mùa khô ở khu vực Nam Bộ, mưa trái mùa đã bắt đầu xuất hiện.

Mặc dù chưa vào mùa mưa, nhưng tình hình dịch sốt xuất huyết đã đáng báo động.

Biến đổi khí hậu và hiện tượng La Nina khiến tỷ lệ mưa trái mùa tăng lên, mang theo độ ẩm cao, tạo điều kiện thuận lợi cho muỗi vằn - tác nhân chính gây bệnh sốt xuất huyết. Đồng thời, miền Bắc đang bước vào thời kỳ nồm ẩm, với độ ẩm không khí tăng cao, khiến trứng muỗi phát triển nhanh chóng.

Điều đáng lo ngại là trứng muỗi vằn có thể tồn tại trong môi trường khô hạn, chờ đợi thời điểm thuận lợi để sinh sôi. Mưa tạo ra các ổ nước đọng, là nơi lý tưởng cho trứng muỗi nở và phát triển, làm gia tăng nguy cơ lây lan dịch bệnh.

Mặc dù chưa vào mùa mưa, nhưng tình hình dịch sốt xuất huyết đã đáng báo động. Chỉ trong hai tháng đầu năm 2025, TP.HCM đã ghi nhận 4.213 ca sốt xuất huyết, tăng 125,3% so với cùng kỳ năm 2024.

Điều này cho thấy rằng sốt xuất huyết không còn chỉ là bệnh của mùa mưa, mà có thể xảy ra quanh năm. Tình hình tại miền Bắc cũng không khả quan hơn, khi Hà Nội đã ghi nhận 137 ca mắc sốt xuất huyết trong đợt rét đầu năm 2025. Đây là điều chưa từng xảy ra trong nhiều năm qua.

GS-TS.Vũ Sinh Nam, Cố vấn cấp cao về sốt xuất huyết, Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương nhận định rằng công tác phòng, chống sốt xuất huyết tại Việt Nam vẫn gặp nhiều khó khăn.

Các yếu tố như biến đổi khí hậu, giao thương phát triển, đô thị hóa và chưa có thuốc điều trị đặc hiệu đều góp phần làm gia tăng sự lây lan của bệnh. Thêm vào đó, sốt xuất huyết khởi phát với các triệu chứng không đặc hiệu như sốt, đau đầu, đau cơ, dễ nhầm lẫn với các bệnh khác, khiến việc chẩn đoán và điều trị kịp thời gặp khó khăn.

GS-TS.Vũ Sinh Nam cũng nhấn mạnh rằng vắc-xin phòng sốt xuất huyết là công cụ quan trọng trong việc kiểm soát dịch bệnh. Tuy nhiên, chỉ dựa vào vắc-xin là chưa đủ, bởi muỗi vằn và vi-rút vẫn có thể tồn tại và duy trì nguy cơ lây lan. Vì vậy, việc tiêm phòng cần được kết hợp với các biện pháp truyền thống như diệt muỗi, loại bỏ bọ gậy để đảm bảo hiệu quả phòng chống lâu dài và bền vững.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cũng khuyến nghị rằng tiêm vắc-xin cần được tích hợp vào chiến lược kiểm soát bệnh tổng thể, bao gồm kiểm soát véc tơ, quản lý ca bệnh, nâng cao nhận thức cộng đồng và khuyến khích sự tham gia tích cực của mọi người trong việc phòng chống bệnh.

Dự báo năm 2025, dịch sốt xuất huyết cùng các bệnh truyền nhiễm khác sẽ tiếp tục diễn biến phức tạp và trở thành thách thức lớn đối với y tế toàn cầu. Do đó, việc kết hợp đồng bộ các biện pháp phòng chống sẽ giúp giảm lây lan dịch bệnh, đồng thời đảm bảo hiệu quả và bền vững trong phòng chống dịch bệnh sốt xuất huyết.

Bác sỹ Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa Hệ thống tiêm chủng VNVC cho biết, sốt xuất huyết diễn biến khó lường và phức tạp, có thể gặp ở cả trẻ em và người lớn, trong đó các đối tượng có nguy cơ trở nặng cao hơn là trẻ em, phụ nữ có thai, người mắc các bệnh mãn tính, béo phì…

Nếu không được cấp cứu kịp thời, người bệnh có thể gặp các biến chứng nguy hiểm do sốt xuất huyết như tụt huyết áp, suy tim, suy thận, sốc mất máu, suy đa tạng, xuất huyết não, hôn mê… 

Với phụ nữ mang thai, sốt xuất huyết có thể gây suy thai, sinh non, thai chết lưu. Người mẹ có thể bị chảy máu khó cầm, tiền sản giật, tổn thương chức năng gan, thận, chảy máu kéo dài khi chuyển dạ gây nguy hiểm tính mạng. 

Thông tin thêm về dịch, PGS-TS.Trần Đắc Phu, Nguyên Cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) cho biết, Việt Nam hiện đang lưu hành cả 4 tuýp huyết thanh virus Dengue gây bệnh sốt xuất huyết, trong đó tuýp virus lưu hành chủ yếu là DEN-1, DEN-2. Tuýp DEN-2 thường liên quan đến các trường hợp mắc sốt xuất huyết nghiêm trọng và gây dịch. Đây cũng là nguyên nhân lớn dẫn đến các ca tử vong liên quan do bệnh. 

Theo PGS-TS.Trần Đắc Phu, nhờ có vắc-xin, nhiều bệnh nguy hiểm đã bị loại trừ và giảm đi hàng trăm, hàng nghìn lần ca mắc như đậu mùa, uốn ván sơ sinh, bại liệt, gần đây nhất là Covid-19, đến nay là sốt xuất huyết. 

“Vắc-xin là thành quả rất lớn, sẽ góp phần hiệu quả trong công tác khống chế dịch. Việc sử dụng vắc-xin sẽ giảm số ca mắc bệnh, những ca mắc nặng và ca tử vong”, PGS-TS.Trần Đắc Phu đánh giá.

Được biết, hiện vắc-xin sốt xuất huyết của Takeda được Bộ Y tế phê duyệt sử dụng tại Việt Nam vào tháng 5/2024, dành cho trẻ em từ 4 tuổi trở lên và người lớn.

Vắc-xin có hiệu quả phòng cả 4 tuýp virus sốt xuất huyết gây bệnh (DEN-1, DEN-2, DEN-3, DEN-4) hiệu quả lên đến hơn 80% và ngăn ngừa nguy cơ nhập viện lên đến 90%. Đặc biệt, vắc-xin có hiệu quả phòng tái nhiễm cho người từng mắc sốt xuất huyết. 

Nguồn: https://baodautu.vn/canh-bao-nguy-co-sot-xuat-huyet-bung-phat-trai-mua-d256558.html