Chung tay đẩy lùi HIV/AIDS vì cộng đồng khỏe mạnh (Bài 3)

BÀI 3:
NHỮNG “ĐIỂM SÁNG” CẦN NHÂN RỘNG

Tại Đồng Nai, có nhiều mô hình hay, cách làm sáng tạo trong phòng, chống HIV/AIDS đang hoạt động hiệu quả và đem lại những lợi ích nhất định cho cộng đồng.

Không chỉ hệ thống y tế công lập mà nhiều cơ sở tư nhân cũng đang bền bỉ mở rộng dịch vụ dự phòng HIV bằng thuốc PrEP, tăng cường tư vấn, xét nghiệm sớm, kết nối điều trị và hỗ trợ cộng đồng.

Quản lý, điều trị tốt các ca bệnh

Nhằm kiểm soát và ngăn ngừa lây lan dịch bệnh HIV/AIDS ngoài cộng đồng, mỗi khi tiếp nhận bệnh nhân HIV/AIDS, các bác sĩ của Khoa Phòng, chống HIV/AIDS (Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) tỉnh Đồng Nai) đều nhẹ nhàng hỏi bệnh, hướng dẫn, tư vấn tận tình cho bệnh nhân hiểu rõ được mục đích và lợi ích của việc điều trị bệnh, làm xét nghiệm theo dõi tình trạng sức khỏe và tải lượng virus HIV định kỳ.

Nhân viên Phòng khám ALO CARE tư vấn khách hàng cách sử dụng thuốc PrEP để dự phòng lây nhiễm HIV. Ảnh: Hạnh Dung

Bác sĩ Nguyễn Văn Quyết, người có 14 năm trực tiếp làm công tác điều trị HIV/AIDS tâm sự: Không giống như những bệnh nhân bị các bệnh thông thường khác, người bệnh HIV rất tự ti, sợ bị kỳ thị, khó mở lòng, luôn có sự e dè, lo sợ trong tiếp xúc. Vì vậy, bác sĩ phải hiểu được tâm lý của người bệnh, khéo léo chia sẻ, động viên; đưa ra những lời khuyên giúp bệnh nhân có thêm động lực, an tâm điều trị và sử dụng thuốc theo đúng hướng dẫn.

Không chỉ giúp người bệnh HIV được điều trị đều đặn, các bác sĩ còn lần tìm ra nguồn lây cho các bệnh nhân, khuyên họ đưa chồng/vợ/bạn tình đến các cơ sở y tế để thực hiện xét nghiệm HIV sớm. Nếu kết quả xét nghiệm dương tính với HIV, bác sĩ sẽ lập hồ sơ quản lý, tư vấn và điều trị nhanh chóng cho bệnh nhân. Nếu âm tính với HIV, bác sĩ sẽ tư vấn kiến thức, thay đổi hành vi, sử dụng các biện pháp (sử dụng bao cao su, chất bôi trơn, kết nối chương trình dự phòng bằng thuốc PrEP) nhằm phòng lây nhiễm HIV cũng như các bệnh lây truyền qua đường tình dục.

“Chúng tôi đặc biệt quan tâm đến nhóm nam quan hệ tình dục đồng giới (MSM). Mỗi khi tiếp nhận một ca bệnh mới, chúng tôi đều khai thác bệnh sử cặn kẽ, lần tìm nguồn lây bệnh để có biện pháp điều trị phù hợp, hiệu quả. Điều đáng mừng là khi được bác sĩ tư vấn, các bệnh nhân đều rất hợp tác, tuân thủ điều trị tốt” - bác sĩ Quyết chia sẻ.

Đến nay, ngoài Khoa Phòng, chống HIV/AIDS (CDC Đồng Nai), tỉnh Đồng Nai còn có 13 cơ sở y tế khác cũng đang điều trị HIV/AIDS cho hơn 6,7 ngàn bệnh nhân. Trong quý III-2025, các cơ sở y tế đã thực hiện xét nghiệm đo tải lượng virus HIV cho hơn 5 ngàn bệnh nhân. Kết quả, 99% bệnh nhân có tải lượng virus <1 ngàn bản copy/ml máu (dưới ngưỡng ức chế, không có nguy cơ lây nhiễm bệnh cho người khác). Đây là kết quả rất đáng mừng, cho thấy hiệu quả của việc điều trị ARV (thuốc kháng virus HIV) đạt kết quả tốt.

Chủ động tìm kiếm ca bệnh, đối tượng nguy cơ cao

Bên cạnh sự nỗ lực của hệ thống y tế công lập, các sở, ngành, địa phương, các tổ chức quốc tế, Đồng Nai cũng ghi nhận sự vào cuộc mạnh mẽ của khối tư nhân trong công tác phòng, chống HIV/AIDS. Đồng Nai là tỉnh đầu tiên trong cả nước ban hành Kế hoạch tăng cường sự tham gia của khu vực tư nhân trong phòng chống HIV/AIDS. Sự chung tay, góp sức của các cơ sở tư nhân giúp nhiều đối tượng nguy cơ cao dễ dàng tiếp cận với các dịch vụ phòng, chống HIV/AIDS.

Anh Lê Đặng Nghĩa, Phòng khám ALO CARE (ở phường Trấn Biên, tỉnh Đồng Nai) chia sẻ: ALO CARE thành lập năm 2020 với mục tiêu nâng cao chất lượng cuộc sống thông qua việc chăm sóc sức khỏe toàn diện cho tất cả mọi người, đặc biệt là cộng đồng LGBTQ+ (đồng tính nữ, đồng tính nam, song tính, chuyển giới…) và những người sống chung với HIV. Bởi họ không chỉ gặp khó khăn trong việc tiếp cận các thông tin và dịch vụ y tế mà còn đối mặt với sự kỳ thị do sự khác biệt về khuynh hướng tính dục hoặc do sự thiếu hiểu biết về cộng đồng LGBTQ+.

Anh Nghĩa bộc bạch: Trên 90% nhân viên của phòng khám thuộc cộng đồng LGBTQ+, có lợi thế về việc hiểu và biết cách tiếp cận với nhóm MSM - nhóm đang có tỷ lệ lây nhiễm HIV/AIDS cao. Để các nhóm nguy cơ cao nâng cao nhận thức về phòng, chống HIV/AIDS, Phòng khám ALO CARE tận dụng mạng xã hội, các ứng dụng, hội nhóm của cộng đồng LGBTQ+ để truyền thông đến khách hàng. Đồng thời liên kết với các trường cao đẳng, đại học, câu lạc bộ sinh viên, Đoàn Thanh niên các phường để thực hiện rất nhiều buổi tư vấn, truyền thông cho các bạn trẻ.

“Không để khách hàng có nguy cơ cao phải loay hoay tìm nơi phòng, trị bệnh, chúng tôi chủ động tìm kiếm khách hàng. Nhóm khách hàng ưu tiên hàng đầu là nhóm MSM. Thấu hiểu tâm lý e dè, sợ sệt của họ, chúng tôi trấn an và chia sẻ để họ cảm thấy an tâm, tin tưởng. Mọi thông tin về khách hàng đều được bảo mật” - anh Nghĩa cho hay.

Hiện nay, mặc dù không có bất cứ nguồn tài trợ nào từ các dự án nhưng Phòng khám ALO CARE vẫn tiếp tục chương trình cung cấp thuốc PrEP dự phòng lây nhiễm HIV miễn phí cho gần 130 khách hàng; hỗ trợ những khách hàng có khả năng về tài chính dùng thuốc dự phòng PrEP đều đặn. Ngoài ra, phòng khám còn trực tiếp điều trị HIV bằng thuốc ARV cho bệnh nhân; liên kết giới thiệu bệnh nhân có thẻ bảo hiểm y tế cần điều trị HIV đến các cơ sở y tế công lập trong tỉnh.

Không chỉ tư vấn, xét nghiệm HIV cho khách hàng tại phòng khám, nhân viên của Phòng khám ALO CARE còn thực hiện xét nghiệm tầm soát HIV cho những khách hàng có nhu cầu thông qua các chương trình tư vấn, xét nghiệm tại cộng đồng, tại các điểm nóng. Từ đó giúp phát hiện sớm các ca bệnh ngoài cộng đồng, đưa vào quản lý, điều trị sớm.

Đổi mới phương thức truyền thông

Các chuyên gia nhận định, để ngăn ngừa lây nhiễm HIV/AIDS trong cộng đồng, đặc biệt là trong giới trẻ, công tác truyền thông đóng vai trò cực kỳ quan trọng. Phải làm sao để những kiến thức, thông tin về bệnh HIV/AIDS đến được với người trẻ, giúp họ thay đổi nhận thức và không thực hiện những hành vi có nguy cơ cao dẫn đến lây nhiễm HIV.

Chính bởi vậy, nhiều chương trình tư vấn về giới tính, sức khỏe sinh sản được ngành y tế phối hợp với ngành giáo dục triển khai tại nhiều trường học trên địa bàn tỉnh, đặc biệt là các trường THCS, THPT, cao đẳng, đại học. Thông qua các buổi tư vấn, các bác sĩ, chuyên gia chỉ rõ nguy cơ lây nhiễm HIV, các hình thái lây nhiễm, các biện pháp phòng tránh, xét nghiệm HIV ở đâu… để các bạn trẻ cùng biết và có thể thực hiện nếu có nhu cầu.

Tỉnh Đồng Nai hiện có 6 phòng xét nghiệm khẳng định HIV gồm: cơ sở 1 (phường Tân Triều), cơ sở 2 (phường Đồng Xoài) của CDC Đồng Nai; Bệnh viện Đa khoa Đồng Nai; Bệnh viện Đa khoa khu vực Long Khánh; Trung tâm Y tế khu vực Long Thành; Trung tâm Y tế khu vực Long Khánh.

Bác sĩ chuyên khoa II Đặng Hà Hữu Phước, Phó Giám đốc Bệnh viện Đa khoa Đồng Nai là người có nhiều năm kinh nghiệm trong việc tư vấn, điều trị cho bệnh nhân HIV. Từ thực tế hoạt động tư vấn, bác sĩ Phước cho rằng: Nhận thức của một bộ phận các bạn trẻ về HIV/AIDS chưa cao. Vì vậy, việc tuyên truyền, giáo dục cho các em về vấn đề giới tính, chăm sóc sức khỏe sinh sản, phòng chống ma túy cần được thực hiện thường xuyên, liên tục theo kiểu “mưa dầm thấm lâu”. Đây không chỉ là trách nhiệm của ngành y tế, của nhà trường mà của cả gia đình và toàn xã hội.

Bác sĩ chuyên khoa II Lưu Văn Dũng, Phó Giám đốc Sở Y tế cho biết: Thời gian tới, tỉnh sẽ tiếp tục củng cố, nâng cao chất lượng đội ngũ tuyên truyền viên đồng đẳng trong nhóm MSM, phụ nữ bán dâm, nghiện chất ma túy để công tác tuyên truyền đạt hiệu quả hơn. Bên cạnh đó, đổi mới phương thức truyền thông để phù hợp với xu hướng truyền thông hiện nay, đặc biệt là qua mạng xã hội.

Lãnh đạo Sở Y tế nhấn mạnh: Công tác phòng, chống HIV/AIDS chỉ thực sự hiệu quả khi có sự chung tay của toàn xã hội. Việc đổi mới phương thức truyền thông, mở rộng dịch vụ dự phòng và điều trị, tạo môi trường thân thiện, không kỳ thị giúp người có nguy cơ và người nhiễm HIV tiếp cận y tế sớm và đầy đủ. Những “điểm sáng” nói trên đang góp phần tạo nền tảng vững chắc hướng tới mục tiêu chấm dứt dịch AIDS vào năm 2030.

Hạnh Dung

Bài cuối: Vì một tương lai không còn bệnh AIDS

Nguồn: https://baodongnai.com.vn/xa-hoi/202511/chung-tay-day-lui-hivaids-vi-cong-dong-khoe-manh-bai-3-47e1c0e/