Chương trình KC.08/21-30: Tăng cường nghiên cứu công nghệ cảnh báo và quản lý rủi ro thiên tai

Trước bối cảnh thiên tai và biến đổi khí hậu ngày càng khốc liệt, chương trình quốc gia “Nghiên cứu khoa học và công nghệ phục vụ bảo vệ môi trường, phòng tránh thiên tai và ứng phó với biến đổi khí hậu” (mã số KC.08/21-30) đã được cụ thể hóa với mục tiêu rõ ràng: Tập trung vào ứng dụng công nghệ cảnh báo và quản lý rủi ro nhằm hỗ trợ phòng tránh thiên tai, bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.

Chương trình KC.08/21-30 nằm trong hệ thống Chương trình KH&CN cấp quốc gia giai đoạn đến năm 2030, được phê duyệt theo Quyết định 1033/QĐ BKHCN ngày 20/6/2022 của Bộ Khoa học và Công nghệ.

Bối cảnh triển khai chương trình cho thấy nhu cầu rất cấp thiết: Việt Nam được đánh giá là một trong 5 quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất bởi biến đổi khí hậu. Do đó, việc ứng dụng công nghệ cảnh báo sớm, quản lý rủi ro và chuyển giao kết quả nghiên cứu vào thực tiễn là việc không thể trì hoãn.

Chương trình KC.08/21-30 đã xác định các nhóm nghiên cứu ưu tiên như sau:

Xây dựng và hoàn thiện phương pháp, quy trình dự báo: Mục tiêu là phát triển mô hình, công cụ tích hợp để dự báo và cảnh báo những hiện tượng khí tượng thủy văn nguy hiểm, như ngập lụt đô thị, xói lở bờ sông, bồi tụ cửa sông ven biển, hạn hán, xâm nhập mặn.

Phát triển các giải pháp công nghệ phòng ngừa, ứng phó, khắc phục rủi ro thiên tai: Khuyến khích ứng dụng Big Data, mô hình tiên tiến, công nghệ hiện đại phù hợp điều kiện Việt Nam.

Nghiên cứu và chuyển giao công nghệ quan trắc, giám sát môi trường tự nhiên: Tập trung vào các yếu tố như đất, nước, không khí; kiểm soát ô nhiễm; phục hồi môi trường sau sự cố.

Hỗ trợ phát triển mô hình kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn và thị trường cacbon gắn với môi trường-thiên tai: Với mục tiêu sử dụng tài nguyên hợp lý, phát triển bền vững.

Đáng chú ý, chương trình đặt mục tiêu rất rõ ràng về ứng dụng thực tiễn: Ít nhất 80% nhiệm vụ phải có sản phẩm được ứng dụng vào thực tế khi kết thúc chương trình; 80% kết quả đề tài tiếp tục được nghiên cứu, hoàn thiện; 10% nhiệm vụ là dự án sản xuất thử nghiệm.

Chương trình KC.08/21-30 được thiết kế nhằm tăng cường hiệu quả trong phòng tránh thiên tai và ứng phó biến đổi khí hậu. Việc ưu tiên công nghệ cảnh báo và quản lý rủi ro cho thấy sự chuyển hướng từ nghiên cứu thuần túy sang nghiên cứu ứng dụng.

Trong thực tế, các giai đoạn trước như KC.08/16-20 đã từng triển khai các nhiệm vụ nhằm xây dựng công cụ dự báo, cảnh báo và quản lý thiên tai. Ví dụ, nhiệm vụ mã số KC.08.01/16-20 "Nghiên cứu xây dựng hệ thống nghiệp vụ dự báo khí hậu hạn mùa cho Việt Nam bằng các mô hình động lực" đã hoàn thành các sản phẩm như mô hình dự báo, bộ số liệu chuẩn, phần mềm xử lý dữ liệu.

GS.TS. Trần Đình Hòa, Chủ nhiệm Chương trình KC08 chia sẻ định hướng nghiên cứu.

Theo Ban Chủ nhiệm chương trình, để chương trình thực sự hiệu quả, việc triển khai cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ngành, viện nghiên cứu, trường đại học và doanh nghiệp. Việc chuyển giao kết quả nghiên cứu vào quản lý, sản xuất là mấu chốt, từng sản phẩm nghiên cứu phải được "đi vào cuộc sống" chứ không chỉ nằm trên báo cáo khoa học.

Chương trình KC.08/21-30 đang mở ra cơ hội để Việt Nam nâng tầm nghiên cứu khoa học và công nghệ phục vụ thiên tai và biến đổi khí hậu. Với định hướng rõ về công nghệ cảnh báo, quản lý rủi ro và ứng dụng kết quả, đây là bước đi đúng hướng trong bối cảnh thiên tai và biến đổi khí hậu không chờ đợi ai.

Kết quả của chương trình không chỉ là các bài báo khoa học mà là các công cụ, mô hình, hệ thống cảnh báo, giải pháp kỹ thuật được vận hành tại địa phương, góp phần giảm thiệt hại, tăng khả năng chống chịu của cộng đồng và bảo vệ môi trường. Khi chương trình được triển khai nghiêm túc, phối hợp hiệu quả và có nguồn lực đầy đủ, nó có thể trở thành một trong những trụ cột quan trọng để Việt Nam chủ động hơn trong phòng tránh thiên tai và ứng phó biến đổi khí hậu.

Trung tâm Truyền thông KH&CN

Nguồn: https://mst.gov.vn/chuong-trinh-kc08-21-30-tang-cuong-nghien-cuu-cong-nghe-canh-bao-va-quan-ly-rui-ro-thien-tai-197251104111621512.htm