Chuyện những người thợ mỏ anh hùng

Ngày ngày, bên những gương than, trên tầng cao hay dưới lò sâu, có những người vẫn bền bỉ ngày đêm lao động. Họ là thợ mỏ, những người không chỉ khai thác từng tấn than - “vàng đen” của Tổ quốc, mà còn khơi dậy ngọn lửa của ý chí, lòng dũng cảm và tinh thần tận hiến. Từ những nhát choòng cuốc đầu tiên của thập niên 80 đến thế hệ thợ lò 4.0 hôm nay, ngành Than Việt Nam đã ghi danh bao người thợ trở thành Anh hùng Lao động. Mỗi câu chuyện của họ là nguồn cảm hứng, truyền lửa nhiệt huyết cho các thế hệ thợ mỏ ngành Than.

Năm 1978, khi Mỏ Mông Dương còn là một đơn vị non trẻ, cái tên Hà Văn Hồng đã trở thành biểu tượng của tinh thần tiên phong trong lao động sáng tạo. Là thợ đào lò được đào tạo ở Ba Lan trở về, ông Hồng gắn bó với Công trường Xây lắp 6, mỏ Than Mông Dương từ những ngày đầu thành lập. Bằng trí tuệ và đôi tay rắn rỏi, ông đã cùng đồng đội liên tục lập nên những kỷ lục đào lò mới, đưa sản lượng của mỏ tăng vọt. Nhiều sáng kiến kỹ thuật do ông đề xuất đã được áp dụng rộng rãi trong toàn ngành, giúp tiết kiệm hàng trăm ngày công và nâng cao độ an toàn cho thợ mỏ.

AHLĐ Hà Văn Hồng tại nhà riêng ở phường Mông Dương

Đơn cử như chuyện đào 107 mét lò vào năm 1978. Đó cũng là năm đầu tiên ông Hồng làm tổ trưởng. Khi ấy, để hoàn thành nhiệm vụ trong điều kiện khó khăn, thiếu thốn; ông Hồng đã nghĩ ra giải pháp rất hiệu quả. Thay vì vác đường ray 8 mét, ông cắt đôi thành 4 mét. Thay vì để anh em làm 3 ca, ông chia thành 4 kíp. Vậy là tận dụng thời gian thừa của ca làm việc và việc dễ dàng mang vác thanh ray, mỗi kíp thợ đã đào được 0,9 mét lò/ngày; 1 ngày đào được 3,6 mét; tháng đó 31 ngày sẽ được 110 mét - vượt 10 mét so với định mức được giao. Đó cũng là con số kỷ lục của tổ đào lò do ông Hồng làm tổ trưởng.

Những năm tháng gian khổ ấy, với ông là kỷ niệm không thể nào quên. “Tôi làm tổ trưởng từ năm 1978 cho đến khi về hưu, năm 1993. 20 năm chui lò, tôi hiểu lắm những nỗi vất vả, nặng nhọc, nguy hiểm của người thợ. Vì vậy, trong suốt những năm tháng công tác, tôi luôn động viên anh em, giúp đỡ họ, tạo cho họ niềm vui trong công việc” - ông Hồng nhớ lại.

Với những cống hiến không ngơi nghỉ, ông Hà Văn Hồng được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động năm 1985, trở thành người đầu tiên của Mông Dương được ghi danh vàng trong lịch sử ngành Than.

Gần bốn thập kỷ sau, trong lòng vùng than Quảng Ninh, tinh thần ấy tiếp tục được truyền lửa và lan tỏa. Ở Than Hà Lầm, Nguyễn Trọng Thái, chàng trai quê Hải Dương, đã viết nên hành trình phi thường từ người thợ lò bình dị trở thành Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới.

Từ những ngày đầu học nghề tại Trường Hữu Nghị Việt - Xô, đến khi trở thành tổ trưởng tổ đào lò mang tên mình, anh Thái luôn tiên phong trong mọi nhiệm vụ. Suốt 7 năm liền, tổ của anh dẫn đầu toàn ngành về năng suất và an toàn lao động. Hàng trăm sáng kiến của anh được áp dụng, giúp Hà Lầm hoàn thành nhiều công trình chiến lược.

Đặc biệt, năm 2011, anh là người đầu tiên đặt chân xuống độ sâu -300 mét - bước ngoặt lịch sử của ngành Than trong khai thác giếng đứng. Dấu chân ấy được đúc đồng, lưu giữ tại phòng truyền thống TKV như biểu tượng của bản lĩnh người thợ mỏ.

AHLĐ Phạm Đình Duẩn (Công ty CP Than Vàng Danh) trong ca sản xuất.

Từ miền quê Thái Bình, Phạm Đình Duẩn đến với nghề mỏ như một duyên định. Hai mươi năm gắn bó cùng Công ty CP Than Vàng Danh, anh Duẩn là hiện thân của thế hệ thợ mỏ thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Với vai trò Tổ trưởng Phân xưởng Khai thác 14, anh đã cùng đồng đội duy trì năng suất vượt kế hoạch từ 10-15% mỗi năm. Những sáng kiến cải tiến kỹ thuật của anh giúp năng suất tăng hơn 1,3 lần, đảm bảo an toàn tuyệt đối trong sản xuất.

Ngày 4/6/2025, Chủ tịch nước ký quyết định phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động cho thợ lò Phạm Đình Duẩn - phần thưởng xứng đáng cho người thợ mỏ suốt hai thập kỷ âm thầm cống hiến dưới lòng đất sâu.

Từ Hà Văn Hồng - lớp người đi trước, mở đường của Mông Dương, đến Nguyễn Trọng Thái - dấu chân ở độ sâu -300 mét, rồi Phạm Đình Duẩn - người anh hùng của thời đại mới, họ là những mảnh ghép sống động của hành trình bền bỉ mang danh thợ mỏ Việt Nam. Dẫu bao năm tháng có qua đi, công nghệ thay đổi, nhưng tinh thần “Kỷ luật và Đồng tâm” vẫn như mạch nguồn chảy mãi trong huyết quản của lớp lớp công nhân vùng than.

Trên tầng cao, dưới lò sâu, những người thợ mỏ anh hùng vẫn đang ngày đêm miệt mài tìm kiếm nguồn năng lượng cho đất nước. Chính họ - những Anh hùng Lao động của ngành Than đã và đang viết tiếp bản anh hùng ca của Vùng mỏ Quảng Ninh, để vàng đen không chỉ là tài nguyên, mà còn là biểu tượng của sức mạnh con người Việt Nam.

Hoàng Yến

Nguồn: https://baoquangninh.vn/chuyen-nhung-nguoi-tho-mo-anh-hung-3384003.html