Cơ hội mới phát triển kinh tế biên mậu tại 4 tỉnh Nam Bộ

Kinh tế biên giới là một trụ cột quan trọng trong hợp tác thương mại Việt Nam-Campuchia khi kim ngạch thương mại hai chiều tăng hơn 3 lần trong 10 năm, từ 3,3 tỷ USD vào năm 2014 đã đạt 10,1 tỷ USD.

Hoạt động giao thương nhộn nhịp trên tuyến biên giới Việt Nam-Campuchia, góp phần hướng tới mục tiêu kim ngạch 20 tỷ USD. (Ảnh: Giang Phương/TTXVN)

Việt Nam có đường biên giới với Campuchia dài khoảng 1.137 km, đi qua 8 tỉnh; trong đó, có 4 địa phương Nam Bộ (gồm Đồng Nai, Tây Ninh, Đồng Tháp và An Giang). Kinh tế biên mậu từ lâu đã đóng góp vào sự phát triển kinh tế-xã hội của các địa phương này.

Những đột phá chiến lược được xác định trong Nghị quyết Đại hội Đảng bộ các tỉnh nhiệm kỳ 2025-2030 tiếp tục nhấn mạnh vai trò một trụ cột, mở ra cơ hội mới để kinh tế biên mậu phát triển.

Đường biên giới Việt Nam-Campuchia dài 1.137 km có vị trí chiến lược và tầm quan trọng thúc đẩy hợp tác phát triển tuyến hành lang kinh tế Đông-Tây và khu vực Tiểu vùng sông Mekong mở rộng. Trong số các địa phương giáp Campuchia, Tây Ninh là tỉnh có hoạt động kinh tế biên giới sôi động nhất.

Tỉnh có 4 cửa khẩu quốc tế; trong đó, Khu kinh tế cửa khẩu Mộc Bài - cửa khẩu quốc tế đường bộ lớn nhất phía Nam trên tuyến biên giới Việt Nam-Campuchia, là cửa ngõ giao thương quốc tế quan trọng, kết nối Việt Nam với Campuchia, các nước ASEAN và Tiểu vùng sông Mekong mở rộng.

Tính đến hết tháng 6/2025, Khu kinh tế cửa khẩu Mộc Bài thu hút 60 dự án, gồm 26 dự án FDI (vốn đầu tư đăng ký đạt 488,18 triệu USD) và 34 dự án trong nước (vốn đầu tư đăng ký đạt khoảng 8.500 tỷ đồng).

Tuy nhiên, theo Ủy ban Nhân dân tỉnh Tây Ninh, Khu kinh tế cửa khẩu Mộc Bài chưa phát huy hết tiềm năng và lợi thế khi diện tích khai thác mới chỉ đạt 15%, tổng vốn đầu tư hạ tầng từ ngân sách Nhà nước đạt gần 992 tỷ đồng. Do vậy, phát triển Khu kinh tế cửa khẩu Mộc Bài là định hướng chiến lược quan trọng của tỉnh Tây Ninh trong giai đoạn mới, sau sáp nhập với tỉnh Long An, mở rộng không gian phát triển.

Việc công bố Đồ án Quy hoạch chung xây dựng Khu kinh tế cửa khẩu Mộc Bài đến năm 2045 (có tổng diện tích tự nhiên khoảng 21.284 ha), vào cuối tháng 9/2025, là bước đi đầu tiên trong việc hiện thực hóa tầm nhìn đưa Mộc Bài thành trung tâm công nghiệp-đô thị-thương mại-dịch vụ và logistics hiện đại, đầu mối giao thương trọng yếu của vùng Đông Nam Bộ, cửa ngõ hội nhập kinh tế quốc tế.

Tỉnh Tây Ninh cũng đồng thời kiến nghị Trung ương cho áp dụng thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội đối với Mộc Bài về một số lĩnh vực như lựa chọn đầu tư, đất đai, thuế, hải quan, kinh tế ban đêm… nhằm tạo lợi thế cạnh tranh, thu hút các nhà đầu tư chiến lược, các dự án quy mô lớn.

Từ hai địa phương có biên giới với Campuchia (An Giang và Kiên Giang trước đây), sau sáp nhập, tỉnh An Giang mới với đường biên giới hơn 148 km càng có thêm dư địa để thúc đẩy kinh tế biên giới. Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh An Giang lần thứ nhất (nhiệm kỳ 2025-2030) xác định tập trung nguồn lực và thu hút đầu tư phát triển khu kinh tế cửa khẩu tỉnh An Giang trở thành đầu mối giao thương quan trọng, trung tâm giao lưu phát triển kinh tế giữa các nước Tiểu vùng sông Mekong, đặc biệt trong quan hệ với Campuchia.

Cửa khẩu Quốc tế Tịnh Biên. (Ảnh: Công Mạo/TTXVN)

Trên địa bàn tỉnh An Giang hiện có 3 cửa khẩu quốc tế là Tịnh Biên, Vĩnh Xương và Hà Tiên. Khu kinh tế cửa khẩu An Giang được đánh giá là một trong những cực tăng trưởng mới nằm trên hành lang kinh tế trọng điểm của vùng Đồng bằng sông Cửu Long, góp phần gia tăng liên kết vùng, mở rộng thị trường, thúc đẩy hoạt động thương mại-du lịch khu vực biên giới. Khu kinh tế cửa khẩu An Giang được định hướng phát triển đa ngành, đa lĩnh vực, gồm công nghiệp, thương mại, dịch vụ, logistics, đô thị, du lịch và nông, lâm, ngư nghiệp.

Theo Ban quản lý Khu kinh tế tỉnh An Giang, đến nay, các khu công nghiệp, khu kinh tế cửa khẩu của tỉnh đã thu hút được 67 dự án (gồm 11 dự án FDI), với tổng vốn đăng ký đạt 13.587 tỷ đồng. Tới đây, khi cửa khẩu quốc gia Khánh Bình được nâng cấp thành cửa khẩu quốc tế đường bộ kết hợp đường sông, càng giúp phát huy tối đa tiềm năng và lợi thế của các khu kinh tế cửa khẩu trên địa bàn tỉnh An Giang.

Đầu tư hạ tầng giao thông, logistics

Kinh tế biên giới là một trụ cột quan trọng trong hợp tác thương mại Việt Nam-Campuchia. Kim ngạch thương mại hai chiều tăng hơn 3 lần trong 10 năm, từ 3,3 tỷ USD vào năm 2014 đã đạt 10,1 tỷ USD.

Theo Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương), mặc dù tăng trưởng mạnh song hợp tác thương mại Việt Nam-Campuchia vẫn còn nhiều rào cản, hạn chế cần sớm cải thiện như thủ tục hải quan, thời gian thông quan, hạ tầng cửa khẩu, giao thông kết nối liên vùng, kết nối đầu mối xuất nhập khẩu, trung tâm logistics tại vùng biên…

Đại hội Đảng bộ tỉnh Tây Ninh lần thứ nhất (nhiệm kỳ 2025-2030) xác định, phấn đấu đến năm 2030, tỉnh Tây Ninh có nền kinh tế phát triển năng động, bền vững; là trung tâm kết nối chiến lược giữa vùng Đông Nam Bộ và Đồng bằng sông Cửu Long, đồng thời là đầu mối giao thương chiến lược với Campuchia.

Ông Nguyễn Văn Út, Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh Tây Ninh, cho biết để đạt mục tiêu trên, địa phương sẽ tập trung một số nhiệm vụ then chốt, gồm huy động nguồn lực cho các dự án trọng điểm; phát triển hệ thống giao thông liên vùng, nhất là hoàn thiện hệ thống hạ tầng giao thông kết nối với Thành phố Hồ Chí Minh và Đông Nam Bộ; thúc đẩy kinh tế cửa khẩu, kinh tế biên giới.

Cụ thể như đường kết nối hành lang công nghiệp-đô thị Mộc Bài-Xuyên Á, trục Thành phố Hồ Chí Minh-Tây Ninh-Đồng Tháp (ĐT.827E), vành đai 4 Thành phố Hồ Chí Minh, đường động lực Đức Hòa, cao tốc Thành phố Hồ Chí Minh-Mộc Bài, cao tốc Gò Dầu-Xa Mát (giai đoạn 1). Cùng với việc khai thác hạ tầng logistics sẵn có tại cảng quốc tế Long An (có khả năng tiếp nhận tàu tải trọng lên đến 70.000 tấn), Tây Ninh cũng phát triển các khu sản xuất công nghiệp, dịch vụ logistics tập trung, gắn kết với các tuyến giao thông huyết mạch như cao tốc Thành phố Hồ Chí Minh-Mộc Bài, Quốc lộ 22, Quốc lộ 14C.

Phối cảnh tổng thể tuyến đường ĐT.827E kết nối Thành phố Hồ Chí Minh đi qua các xã Cần Giuộc, Cần Đước, Tân Trụ (tỉnh Tây Ninh) và Châu Thành (tỉnh Đồng Tháp). (Ảnh: Đức Hạnh/TTXVN)

Nhiệm kỳ mới với không gian và cơ hội phát triển mới, tỉnh An Giang cũng tập trung nguồn lực và thu hút đầu tư để phát triển khu kinh tế cửa khẩu An Giang trở thành đầu mối giao thương, trung tâm kinh tế thương mại quan trọng, thúc đẩy hợp tác quốc tế.

Bí thư Tỉnh ủy An Giang Nguyễn Tiến Hải cho biết giai đoạn 2025-2030, một trong 3 đột phá chiến lược của tỉnh là tập trung đầu tư hạ tầng, đẩy mạnh liên kết vùng, hợp tác giữa các địa phương để phát triển kinh tế-xã hội; trong đó chú trọng đầu tư hoàn thiện hệ thống giao thông đường bộ, nâng cấp hạ tầng giao thông kết nối các cửa khẩu, đặc biệt là trục hành lang kinh tế Châu Đốc-Long Xuyên, hành lang kinh tế biên giới, hành lang dọc sông Tiền-sông Hậu… kết nối với cao tốc Châu Đốc-Cần Thơ-Sóc Trăng; các công trình kết nối đường ven biển, tuyến cao tốc, quốc lộ đi các cửa khẩu (Tịnh Biên, Khánh Bình); các tuyến đường tỉnh… phối hợp Bộ Xây dựng và các đơn vị liên quan triển khai các công trình giao thông quốc gia, các dự án đường cao tốc đi qua địa bàn tỉnh.

Phát huy dư địa mới, không gian mới để phát triển kinh tế biên mậu trong điều kiện là địa phương có vị trí chiến lược nằm án ngữ cửa ngõ Đồng bằng sông Cửu Long, từ biên giới với Campuchia ra tận Biển Đông (sau hợp nhất với tỉnh Tiền Giang cũ), thời gian tới tỉnh Đồng Tháp sẽ đầu tư phát triển hạ tầng giao thông đồng bộ hiện đại, thích ứng với biến đổi khí hậu, chú trọng hạ tầng logistics xuyên biên giới và đa phương thức để Đồng Tháp trở thành trung tâm trung chuyển của Tiểu vùng Mekong.

Theo Sở Xây dựng tỉnh Đồng Tháp, tỉnh ưu tiên triển khai các công trình giao thông trọng điểm, kết nối Thành phố Hồ Chí Minh với Đồng bằng sông Cửu Long; đầu tư xây dựng các tuyến đường bộ kết nối Đông-Tây từ Khu kinh tế biển Gò Công Đông với Khu kinh tế cửa khẩu Dinh Bà và tuyến đường bộ kết nối Khu kinh tế biển Tân Thành với Khu kinh tế cửa khẩu Thường Phước (tuyến đường ven sông Tiền); nhằm khơi thông liên kết vùng, tạo động lực phát triển kinh tế-xã hội địa phương, thúc đẩy giao thương trong khu vực và xuyên biên giới./.

Nguồn: https://baolangson.vn/co-hoi-moi-phat-trien-kinh-te-bien-mau-tai-4-tinh-nam-bo-5062095.html