Đảm bảo an toàn trong khai khoáng

Toàn tỉnh Thái Nguyên hiện có tới 61 mỏ khoáng sản, trong đó 38 mỏ đang hoạt động cùng 37 nhà máy chế biến. Đi kèm với đó là hàng loạt hồ chứa quặng đuôi, nhiều công trình có sức chứa lên tới hàng triệu mét khối, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn nếu không được giám sát, gia cố thường xuyên.

Công ty CP đầu tư phát triển thương mại Anh Phương gia cố bãi than, xử lý bùn thải trước đợt mưa bão, đảm bảo môi trường.

Cảnh báo rủi ro 

Trước mỗi mùa mưa bão, tỉnh Thái Nguyên đều ban hành văn bản yêu cầu các doanh nghiệp hạ thấp mực nước hồ, gia cố đập, xây dựng phương án ứng phó sự cố; đồng thời, chỉ đạo chính quyền cơ sở bố trí lực lượng trực 24/24 giờ.

Nhờ đó, đến nay trên địa bàn chưa xảy ra sự cố lớn. Tuy nhiên, nguy cơ vẫn luôn tiềm ẩn, nhất là tại những hồ chứa đã xây dựng từ lâu, công nghệ lạc hậu, hệ thống thoát nước chưa đồng bộ.

Thực tế cho thấy, tháng 9-2024 từng xảy ra sự cố vỡ đập bùn thải tại Nhà máy tuyển quặng chì - kẽm của Công ty TNHH MTV Kim loại màu Bắc Kạn (xã Bản Thi, huyện Chợ Đồn, nay là xã Yên Thịnh, tỉnh Thái Nguyên). Chỉ trong thời gian ngắn, khoảng hơn 30.000m³ bùn thải đã tràn xuống sông suối và các khu vực hạ lưu, gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng trực tiếp đến sinh hoạt và sản xuất của người dân.

Doanh nghiệp sau đó đã thu gom, xử lý khoảng 30.100m³ bùn thải, đồng thời bồi thường thiệt hại cho 98% số hộ dân bị ảnh hưởng với tổng kinh phí gần 4 tỷ đồng. Ngoài ra, đơn vị đã gia cố thân đập, lót bạt chống thấm, cải tạo đất nông nghiệp bị bùn vùi lấp, cải tạo hệ thống thoát nước mặt và đầu tư quan trắc tự động để ngăn ngừa sự cố tái diễn.

Hiện các cơ quan chức năng vẫn đang tiếp tục làm rõ nguyên nhân sự cố, song bài học nhãn tiền ấy vẫn còn nguyên giá trị cảnh báo tuyệt đối không được lơ là trước những “quả bom bùn thải” trên địa bàn.

Siết chặt quản lý 

Để đảm bảo an toàn hồ chứa, Sở Công Thương đã tăng cường kiểm tra và đã hướng dẫn 7 doanh nghiệp có hồ chứa, bãi thải mỏ xây dựng phương án phòng, chống thiên tai trước mùa mưa bão.

Theo quy định của tỉnh, các doanh nghiệp phải lập kế hoạch ứng phó sự cố môi trường, tổ chức diễn tập định kỳ, gia cố đập và lắp đặt hệ thống quan trắc. Chính quyền địa phương chịu trách nhiệm giám sát, kịp thời báo cáo khi có dấu hiệu bất thường; trong khi các sở, ngành liên quan thực hiện kiểm tra thường xuyên và kiên quyết đình chỉ hoạt động đối với đơn vị vi phạm.

Công ty TNHH Kim Ngân gia cố gia cố đê quai hồ chứa thải, đường vận chuyển quặng đuôi.

Đồng chí Phạm Văn Thọ, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Giám đốc Sở Công Thương, nhấn mạnh: Đảm bảo an toàn hồ chứa quặng đuôi luôn là nhiệm vụ trọng tâm. Thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh, Sở Công Thương đã thành lập các đoàn kiểm tra, ban hành văn bản đôn đốc doanh nghiệp tập trung vào ba nhóm việc: kiểm tra, gia cố hồ đập và bãi thải; tăng cường theo dõi các sườn dốc có nguy cơ sạt lở; rà soát hệ thống điện, máy bơm, chuẩn bị phương án ứng cứu tại chỗ. 

Đáng chú ý, cùng với sự siết chặt quản lý của cơ quan chức năng, bản thân các doanh nghiệp khai thác, chế biến khoáng sản cũng đã có bước chuyển rõ rệt trong nhận thức và hành động. Không ít đơn vị coi việc đảm bảo an toàn hồ chứa là ưu tiên hàng đầu, chủ động đầu tư, gia cố và xây dựng phương án ứng phó sự cố.

Ông Công Minh Tiến, Giám đốc Công ty TNHH Hoàng Nam, Chợ Đồn cho biết: Công ty đang quản lý 2 hồ, chúng tôi luôn coi an toàn hồ chứa và môi trường xung quanh là ưu tiên hàng đầu. Công ty đã gia cố, lu lèn, cắt tầng thân đập, tăng cường hệ thống thoát nước, lắp thiết bị quan trắc theo dõi 24/24 giờ; bố trí lực lượng trực ứng cứu và xây dựng phương án ứng phó sự cố.

Đặc biệt, trước mỗi mùa mưa bão, các đơn vị đều phải rà soát, củng cố hồ đập, chuẩn bị phương án ứng cứu theo chỉ đạo của tỉnh. Điều đáng mừng là nhiều doanh nghiệp không chờ tới khi có văn bản chỉ đạo mới triển khai, mà đã chủ động thực hiện từ sớm.

Để đảm bảo an toàn hồ chứa gắn với mục tiêu phát triển bền vững, Thái Nguyên kiên trì thực hiện bốn định hướng: ứng dụng công nghệ số trong giám sát hồ chứa; đổi mới công nghệ tuyển để giảm lượng bùn thải, tận thu khoáng sản; gắn trách nhiệm doanh nghiệp với cộng đồng thông qua tuyên truyền, diễn tập, giám sát; loại bỏ những dự án không đáp ứng yêu cầu môi trường, kiên quyết không đánh đổi môi trường lấy kinh tế.

Nguồn: https://baothainguyen.vn/tai-nguyen-moi-truong/202509/dam-bao-an-toan-trong-khai-khoang-14a294d/