Đặt khảo cổ vào vị trí nền móng

VHXQ - Công tác khảo cổ học được thành phố Đà Nẵng xác định là một trong những vấn đề then chốt, có ý nghĩa quyết định đối với hoạt động và tổ chức bảo tàng. Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy khảo cổ học là lĩnh vực đặc thù, luôn đòi hỏi sự đầu tư toàn diện: từ học thuật, tri thức, thái độ khoa học đến nguồn lực tài chính – yếu tố tiên quyết bảo đảm cho mọi cuộc khai quật và nghiên cứu đạt hiệu quả.

Tổ chức khảo cổ tại Thổ Sơn (Ngũ Hành Sơn).

Lật trang sách đất, sáng trang sách đời

“Khẩu hiệu, cũng là tâm niệm tôn chỉ của chúng tôi, những người làm bảo tàng, gói trong mấy chữ: Lật trang sách đất, sáng trang sách đời.

Bởi lẽ, chỉ có khảo cổ học, truy tìm những vết tích của tiền nhân và lịch sử để lại, mới thấy được, hiểu được những gì đã từng có, những giá trị cơ bản mà người xưa còn lưu dấu lại trên đất này.

Qua đó, chúng ta, và hậu thế mới có căn cứ hiểu được lịch sử văn hóa, đời sống xã hội thế hệ trước, phục dựng được những nền móng, công trình, gắn với từng di tích”, ông Huỳnh Đình Quốc Thiện - Giám đốc Bảo tàng Đà Nẵng lý giải.

Hơn 20 năm qua, thành phố Đà Nẵng đã có những quan tâm, đầu tư nghiêm túc vào công tác bảo tồn bảo tàng cũng như có những phối hợp cùng địa phương bạn, để “lần giở” nhiều mảng văn hóa di tích.

Các đợt tổ chức khảo cổ, khảo sát cụ thể với những công trình, di tích quan trọng, đưa đến những kết luận để làm công tác hồ sơ quy hoạch, phục dựng di sản văn hóa thành công.

Thí dụ ở công trình Hải Vân Quan, phối hợp của ngành văn hóa lịch sử hai địa phương Huế và Đà Nẵng đã giúp tổ chức được một số đợt khảo sát, bóc tách địa chất, tìm kiếm hiện vật tại di tích.

Những nền móng cũ của nhiều lần xây dựng, tái thiết từ quá khứ, đã được phát lộ, để làm căn cứ vẽ lại, phục dựng thành công dáng dấp công trình phòng thủ ở di tích.

Tại dự án khảo cổ thành Điện Hải lần thứ nhất, ngành văn hóa Đà Nẵng đã tiến hành khảo sát, thăm dò lại toàn bộ diện tích thành và hào, định rõ chu vi từng nền móng xây dựng từ thời Minh Mệnh, mới có thể xác định rõ các cơ sở giúp phục dựng những công trình, vị trí chính xác cho toàn bộ cấu trúc kiến trúc thành, đặt ra rõ những yêu cầu nghiên cứu tiếp theo.

“Chính khảo cổ mới cho phép chúng tôi đi đến những nhận định chính xác về thời cuộc, tình thế, bối cảnh các công trình, di tích như vậy, và khi dùng các kiến thức khoa học, kỹ thuật khảo cổ để lý giải, nhiều vấn đề đã được khai sáng. Lật tìm từ đất, thấy được chính cuộc sống vùi chôn trong đất, có phải là giúp chúng ta biết được cuộc đời chúng ta không?”, ông Thiện nói.

Cần một tầm nhìn trách nhiệm lớn!

Từ thực tế những năm qua, Đà Nẵng bình quân tổ chức được 1 - 2 đợt khảo sát, khảo cổ tại địa bàn quản lý. Thành phố mới sau sáp nhập hôm nay cần có một tầm nhìn trách nhiệm lớn lao hơn.

Bóc lộ nhiều hiện vật lịch sử qua khảo cổ tại Hải Vân Quan.

Ông Huỳnh Đình Quốc Thiện nhấn mạnh, cần sớm có phương án khảo cổ toàn diện cho địa bàn thành phố mới, chú ý đến những khu vực di tích, di sản giá trị, để làm rõ những vấn đề liên quan đến công tác bảo tồn và khám phá lịch sử.

Thống kê tạm có của Bảo tàng Đà Nẵng cho thấy, sau sáp nhập, Đà Nẵng có một khối lượng di sản và hiện trạng bảo tàng quy mô rất lớn. Những không gian di sản cộng đồng ở Hội An, Chiên Đàn, Mỹ Sơn, chỉ mới là bề nổi về mặt quản lý văn hóa lịch sử.

Đà Nẵng hiện có 2 di sản văn hóa, 1 di sản ghi danh nhân loại (bài chòi), 1 di sản tư liệu (bia đá Ngũ Hành Sơn), 1 khu công viên văn hóa tự nhiên (Cù Lao Chàm); 8 di sản văn hóa, 84 di tích và 19 bảo vật cấp quốc gia; và 476 di tích cấp thành phố…

Nguồn: https://baodanang.vn/dat-khao-co-vao-vi-tri-nen-mong-3300874.html