Đầu tư PPP mở đường cho hạ tầng Việt Nam “tăng tốc”

VTV.vn - Với việc bỏ quy định quy mô đầu tư tối thiểu 200 tỷ đồng, hiện nay các dự án có quy mô 1 tỷ đồng hay 20 tỷ đồng cũng có thể thực hiện theo hình thức đối tác công tư (PPP).

Dự án 1 tỷ đồng cũng có thể đầu tư PPP

Đầu tư dự án theo hình thức Đối tác công tư (PPP) là một giải pháp chiến lược và hiệu quả nhằm giải quyết nhu cầu lớn về phát triển cơ sở hạ tầng và dịch vụ công trong bối cảnh nguồn lực ngân sách nhà nước có hạn.

Bà Nguyễn Thị Linh Giang, Chánh Văn phòng Đối tác công tư (Cục Quản lý Đấu thầu – Bộ Tài chính) cho biết, sau 2 lần sửa đổi vào năm 2024 và 2025 Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư đã có rất nhiều điểm cởi mở cho nhà đầu tư tư.

Theo bà Giang, trước đây đầu tư PPP chỉ áp dụng cho một số ít các lĩnh vực như giao thông, y tế, giáo dục… song hiện tại mở rộng ra tất cả các lĩnh vực. Nhà nước muốn đầu tư gì thì không chỉ đầu tư công mà có thể là đầu tư PPP. Công ty tư nhân qua cơ chế PPP có thể tham gia, trừ một số lĩnh vực an ninh, quốc phòng.

Ngoài ra, trước đây Luật PPP có quy định quy mô đầu tư tối thiểu 200 tỷ. Song theo quy định hiện hành, quy mô đầu tư 1 tỷ đồng hay 20 tỷ đồng cũng có thể áp dụng đầu tư PPP.

Luật cũng như nghị định cũng đơn giản hóa tối đa quy trình thủ tục chuẩn bị đầu tư PPP, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền...

Bà Nguyễn Thị Linh Giang, Chánh Văn phòng Đối tác công tư (Cục Quản lý Đấu thầu – Bộ Tài chính)

Pháp lý hiện hành cũng nâng hạn mức tỷ lệ vốn nhà nước từ 50 lên 70% tại những dự án ở các địa bàn kinh tế khó khăn, dự án cần thu hút về công nghệ.

Cơ chế chia sẻ phần tăng, giảm doanh thu cũng là điểm mới. Theo đó, Chính phủ cam kết chia sẻ với nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án không quá 50% phần hụt thu giữa doanh thu thực tế và doanh thu trong phương án tài chính khi doanh thu thực tế đạt thấp hơn doanh thu trong phương án tài chính với tỷ lệ trong khung từ dưới 90% đến dưới 75%.

Nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án cam kết chia sẻ với Chính phủ phần chênh lệch 50% giữa doanh thu thực tế và doanh thu trong phương án tài chính khi doanh thu thực tế đạt cao hơn doanh thu trong phương án tài chính tại hợp đồng dự án PPP với tỷ lệ trong khung từ trên 110% đến trên 125%.

Ngoài ra, đối với dự án PPP khoa học công nghệ, trong 3 năm đầu sau vận hành, kinh doanh, cho phép áp dụng mức chia sẻ 100% phần chênh lệch giảm giữa doanh thu thực tế và doanh thu trong phương án tài chính khi doanh thu thực tế thấp hơn doanh thu trong phương án tài chính.

Khung pháp lý hiện hành cũng cho phép chấm dứt hợp đồng trước thời hạn với những hợp đồng đã ký với điều kiện đảm bảo lợi ích hài hòa giữa Nhà nước và nhà đầu tư.

Cao tốc Đồng Đăng - Trà Lĩnh: Hình mẫu hợp tác công tư PPP

Theo ông Nguyễn Thy Hùng, Phó Cục trưởng Cục Quản lý Đấu thầu (Bộ Tài chính), dự án cao tốc Đồng Đăng - Trà Lĩnh là hình mẫu về hợp tác công tư PPP, thể hiện sự liên kết trách nhiệm giữa Nhà nước, doanh nghiệp và địa phương trong triển khai dự án. Đặc biệt, với mô hình PPP++, vốn đầu tư dự án được huy động từ nhiều nguồn khác nhau, tăng hiệu quả huy động, giảm thiểu rủi ro trong suốt quá trình thực hiện dự án.

Dự án cao tốc Đồng Đăng - Trà Lĩnh có tổng chiều dài 121 km, được phân kỳ đầu tư thành 2 giai đoạn với tổng mức đầu tư gần 23.000 tỷ đồng

Là tỉnh miền núi biên giới có vị trí chiến lược trong phát triển kinh tế – quốc phòng, song trong nhiều năm, Cao Bằng vẫn là một trong những địa phương khó khăn nhất cả nước do hạ tầng yếu kém.

Hiện nay, Cao Bằng chỉ có hai tuyến quốc lộ chính: Quốc lộ 3 (Hà Nội – Thái Nguyên – Bắc Kạn – Cao Bằng) và Quốc lộ 4A (Hà Nội – Lạng Sơn – Cao Bằng). Quãng đường di chuyển dài, thời gian từ Hà Nội lên Cao Bằng mất từ 6 đến 7 giờ, qua địa hình đèo dốc, hiểm trở. Hạn chế về giao thông khiến tỉnh khó thu hút đầu tư, chậm khai thác tiềm năng du lịch, thương mại biên giới và logistics.

Theo ông Đỗ Trọng Khánh, Phó Giám đốc Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình giao thông tỉnh Cao Bằng, ban đầu, rất ít nhà đầu tư mặn mà vì địa hình khó, khả năng thu hồi vốn thấp. Tuy nhiên, nhờ khung pháp lý rõ ràng của Luật PPP, dự án đã thu hút được nhà đầu tư lớn, đủ năng lực tài chính và kinh nghiệm. Đây là ví dụ sinh động cho thấy PPP giúp địa phương khó khăn vẫn có thể thực hiện các dự án hạ tầng quy mô lớn.

Dự án cao tốc Đồng Đăng – Trà Lĩnh được xem là “cú hích” chiến lược, mở ra cơ hội phát triển đột phá cho địa phương. Dự án có tổng chiều dài 121 km, được phân kỳ đầu tư thành 2 giai đoạn với tổng mức đầu tư gần 23.000 tỷ đồng. Trải dài qua địa phận Lạng Sơn và Cao Bằng, giai đoạn 1 của dự án dài hơn 93km bao gồm 2 hầm xuyên núi và 64 cây cầu vượt bắc qua hai dòng sông Kỳ Cùng, Bằng Giang cùng vô số khe suối và tỉnh lộ. Với cấu tạo địa chất karst cùng địa hình hiểm trở, cao tốc Đồng Đăng - Trà Lĩnh được đánh giá là một trong những dự án thách thức bậc nhất hiện nay trên cả nước.

Ông Lê Thanh Tuấn, Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn Đèo Cả

Tại dự án này, Tập đoàn Đèo Cả đã đề xuất mô hình huy động vốn PPP++. Trong đó, nhà thầu đồng thời là nhà đầu tư, cùng triển khai thi công dự án theo mô hình tổng thầu EC và EPC thay vì các nhà thầu đơn lẻ. Ở mô hình này, vốn đầu tư dự án được huy động từ nhiều nguồn khác nhau, tăng hiệu quả huy động, giảm thiểu rủi ro trong suốt quá trình thực hiện dự án.

Theo ông Lê Thanh Tuấn, Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn Đèo Cả, việc giải quyết bài toán hạ tầng của tỉnh Cao Bằng rất cần thiết bởi hiện tại, tỉnh đương đầu với tình trạng “4 không”: Không sân bay, đường sắt, cảng biển, đường thủy trong khi đây là những điều kiện rất cần thiết để đảm bảo cho sự phát triển kinh tế xã hội.

Dự án cao tốc Đồng Đăng - Trà Lĩnh dự kiến khai thác vận hành từ quý III/2026

Nói về triển vọng của dự án, ông Đỗ Trọng Khánh - Phó Giám đốc Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình giao thông tỉnh Cao Bằng nhấn mạnh sự thành công của các dự án PPP như dự án Đồng Đăng – Trà Lĩnh có được là nhờ thu hút vốn từ nhà nước và thu hút sự sáng tạo và nguồn lực tài chính từ khu vực tư nhân.

Dù có những thách thức trong triển khai dự án thời gian gần đây, ông Khánh tin rằng việc khai thác vận hành từ quý III/2026 là hoàn toàn khả thi.

Nguồn: https://vtv.vn/dau-tu-ppp-mo-duong-cho-ha-tang-viet-nam-tang-toc-100251103133843268.htm