Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền đi kèm với công cụ kiểm soát rủi ro

Về phát hành trái phiếu chính quyền địa phương tại thị trường vốn trong nước, dự thảo Luật giao hoàn toàn thẩm quyền cho HĐND cấp tỉnh quyết định. Các ĐBQH Tổ 9 (gồm Đoàn ĐBQH: Hưng Yên, Hải Phòng) cho rằng, nên có quy định UBND cấp tỉnh phải gửi báo cáo đến Bộ Tài chính để cập nhật vào cơ sở dữ liệu công quốc gia và sớm xây dựng cơ sở dữ liệu công thống nhất toàn quốc kết nối từ Bộ Tài chính đến từng địa phương để quản lý.

Ngân hàng thương mại phải chịu tối thiểu 20 - 30% rủi ro tín dụng khi cho vay lại

Thảo luận tại tổ, các ĐBQH nhất trí sự cần thiết sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quản lý nợ công, đặc biệt là trước bối cảnh nước ta đặt mục tiêu tăng trưởng kinh tế ở mức hai con số trong những năm tới nhưng vẫn bảo đảm kiểm soát về nợ công, kiểm soát về kinh tế vĩ mô.

Về bổ sung trình tự, thủ tục đặc thù trong vay ODA, vay ưu đãi, hiện nay dự thảo Luật cho phép áp dụng 6 trường hợp thủ tục đặc thù nhằm rút gọn quy trình đàm phán, ký kết. Tuy nhiên, ĐBQH Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Phòng) nhận thấy, quy trình này chưa xác lập nguyên tắc kiểm soát rủi ro và chưa quy định cơ chế báo cáo giám sát đối với các trường hợp được “nới” thủ tục.

ĐBQH Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Phòng) phát biểu. Ảnh: Khánh Duy

Do đó, đại biểu đề nghị, bổ sung nguyên tắc “thủ tục đặc thù chỉ áp dụng khi có nhu cầu cấp bách hoặc theo quyết định của cấp có thẩm quyền và các quyết định phải được báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội” tại khoản 7 Điều 29 dự thảo Luật. Nếu các khoản vay làm tăng nghĩa vụ nợ công đáng kể thì nguyên tắc này sẽ xác lập giới hạn và không làm giảm yêu cầu đánh giá rủi ro, khả năng trả nợ cũng như hiệu quả đầu tư.

Về mở rộng đối tượng được vay lại và rủi ro chuyển hóa nghĩa vụ nợ công (Điều 35 và Điều 36), dự thảo Luật đã mở rộng và cho phép đơn vị sự nghiệp công lập tự bảo đảm chi thường xuyên và một phần chi đầu tư được tiếp cận vốn vay ODA, vay ưu đãi; đồng thời, bổ sung cơ chế ngân hàng thương mại cho vay lại nhưng không chịu rủi ro tín dụng.

“Điều này có thể dẫn tới tình trạng lợi ích thuộc về đơn vị vay nhưng rủi ro thì thuộc về ngân sách nhà nước. Vì vậy, nên quy định theo hướng ngân hàng thương mại phải chịu tối thiểu từ 20% đến 30% rủi ro tín dụng khi cho vay lại để bảo đảm thẩm định và có sự giám sát trực tiếp”, đại biểu đề nghị.

Toàn cảnh thảo luận tại tổ 9. Ảnh: Khánh Duy

Đại biểu cũng đề nghị lược bỏ quy định không chịu rủi ro tín dụng tại khoản 2 Điều 35. Thay vào đó, quy định ngân hàng thương mại chịu trách nhiệm đồng kiểm soát và chịu một phần rủi ro; bổ sung quy định không cấp phép ngân sách nhà nước cho đơn vị sự nghiệp công không đáp ứng điều kiện vay lại để tránh việc hợp thức hóa các rủi ro.

Tránh lạm dụng trong quá trình thực thi

Cũng quan tâm đến Điều 35, ĐBQH Nguyễn Văn Huy (Hưng Yên) nêu rõ, dự thảo Luật bổ sung quy định Bộ Tài chính ủy quyền cho ngân hàng chính sách hoặc ngân hàng thương mại thực hiện cho vay lại đối với các doanh nghiệp để đầu tư chương trình, dự án trong danh mục ưu tiên đầu tư của Nhà nước theo phương thức cơ quan cho vay lại chịu một phần rủi ro tín dụng và Chính phủ hướng dẫn chi tiết nội dung này. Song, đại biểu đề nghị, cần làm rõ “chịu một phần rủi ro tín dụng” là như thế nào, tỷ lệ bao nhiêu để tránh việc lạm dụng trong quá trình thực thi.

Tại điểm e, khoản 15 sửa đổi một số điểm của Điều 36 Luật hiện hành, dự thảo Luật quy định “trường hợp đơn vị sự nghiệp công lập không đáp ứng điều kiện được vay lại quy định tại điểm a khoản 2 Điều này, cơ quan quy định tại khoản 1 Điều 29 Luật này báo cáo Chính phủ xem xét, quyết định áp dụng cơ chế tài chính cấp phát từ ngân sách nhà nước cho chương trình, dự án, làm cơ sở thực hiện thủ tục lập chủ trương đầu tư của dự án”.

ĐBQH Nguyễn Văn Huy (Hưng Yên) phát biểu. Ảnh: Khánh Duy

Đại biểu Nguyễn Văn Huy đề nghị xem xét kỹ lưỡng nội dung trên bởi đơn vị sự nghiệp công lập nếu không đáp ứng điều kiện vay lại thì không thuộc đối tượng được vay lại nên không cần thiết phải chuyển sang cơ quan tài chính cấp phát từ ngân sách nhà nước.

Về phát hành trái phiếu chính quyền địa phương tại thị trường vốn trong nước, dự thảo Luật bỏ quy định về yêu cầu xin ý kiến Bộ Tài chính trước khi phát hành trái phiếu và giao UBND cấp tỉnh lập Đề án phát hành trái phiếu, báo cáo HĐND cấp tỉnh phê duyệt. Như vậy, thẩm quyền giao hoàn toàn cho HĐND cấp tỉnh quyết định vấn đề này.

Các ĐBQH tỉnh Hưng Yên tham gia buổi thảo luận tổ 9. Ảnh: Khánh Duy

Các đại biểu cho rằng, đây là bước đẩy mạnh phân cấp, phân quyền nhưng đồng thời cũng cần đi kèm với công cụ kiểm soát rủi ro để tránh tình trạng địa phương phát hành trái phiếu vượt trần nợ, sau đó phụ thuộc vào ngân sách trung ương xử lý. Vì vậy, nên có quy định UBND cấp tỉnh phải gửi báo cáo đến Bộ Tài chính để cập nhật vào cơ sở dữ liệu công quốc gia và sớm xây dựng cơ sở dữ liệu công thống nhất toàn quốc kết nối từ Bộ Tài chính đến từng địa phương để quản lý.

Nguồn: https://daibieunhandan.vn/day-manh-phan-cap-phan-quyen-di-kem-voi-cong-cu-kiem-soat-rui-ro-10394135.html