Để vốn ngân hàng thực sự trở thành 'bệ phóng' cho kinh tế tư nhân

Phó Thống đốc Thường trực NHNN Đào Minh Tú phát biểu tại Hội thảo- Ảnh: VGP/HT

Đây là thông tin Phó Thống đốc Thường trực Ngân hàng Nhà nước Đào Minh Tú chia sẻ tại Hội thảo "Vốn ngân hàng góp phần thúc đẩy kinh tế tư nhân" do Thời báo ngân hàng phối hợp với các đơn vị tổ chức ngày 21/3 tại Hà Nội.

Vốn ngân hàng là một động lực quan trọng thúc đẩy kinh tế tư nhân

Vốn là yếu tố then chốt quyết định sự thành công của DN. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, nhiều DN nhỏ và vừa vẫn gặp khó khăn trong việc tiếp cận vốn vay ngân hàng do thiếu tài sản đảm bảo hoặc chưa đáp ứng đầy đủ các yêu cầu tín dụng.

Phát biểu tại Hội thảo, Phó Thống đốc Thường trực Ngân hàng Nhà nước Đào Minh Tú cho biết: Hỗ trợ DN tư nhân tiếp cận nguồn vốn ngân hàng thuận lợi là nhiệm vụ quan trọng mà ngành Ngân hàng luôn chú trọng. Hiện nay, dư nợ tín dụng đối với khu vực tư nhân đạt khoảng 7 triệu tỷ đồng, chiếm 44% tổng dư nợ toàn nền kinh tế. Các NHTM cũng đã triển khai nhiều chương trình tín dụng ưu đãi, đặc biệt là dành cho DN nhỏ và vừa.

Ngành ngân hàng đã tích cực thực hiện đồng bộ các giải pháp thúc đẩy tăng trưởng tín dụng nhằm đáp ứng nhu cầu vốn cho sản xuất kinh doanh của người dân, DN nói chung cũng như các DN tư nhân nói riêng.

Hội thảo "Vốn ngân hàng góp phần thúc đẩy kinh tế tư nhân" - Ảnh: VGP/HT

Trước hết phải nói đến những giải pháp điều hành chính sách tiền tệ, lãi suất, tỷ giá, tính thanh khoản cung ứng vốn, điều hòa lượng vốn trong nền kinh tế... Đây đều là những giải pháp thiết thực để hỗ trợ DN, trong đó DN tư nhân là chính. Các chính sách hỗ trợ DN, nhất là DN nhỏ và vừa (chiếm 98% số lượng DN) bao gồm cơ cấu thời hạn trả nợ, giãn, hoãn nợ, kéo dài thời hạn cho vay, giảm lãi suất trong, sau đại dịch Covid-19, các đợt thiên tai bão lũ để DN phục hồi sản xuất kinh doanh, duy trì hoạt động sản xuất. Đây đều là những chính sách đã đi vào cuộc sống rất thiết thực.

Với sự nỗ lực, vào cuộc của NHNN và hỗ trợ tích cực của các NHTM, hoạt động cấp tín dụng đối với DN tư nhân đã đạt được nhiều kết quả tích cực. Tính đến cuối năm 2024, dư nợ tín dụng đối với DN tư nhân tại các tổ chức tín dụng (TCTD) đạt khoảng gần 7 triệu tỷ đồng, tăng khoảng 14,7% so với năm 2023, chiếm khoảng 44% dư nợ tín dụng nền kinh tế. Trong đó, có 100 TCTD phát sinh dư nợ tín dụng đối với DNNVV với tổng dư nợ đạt 2,74 triệu tỷ đồng, tăng 10,7% so với cuối năm 2023, chiếm 17,6% dư nợ nền kinh tế; có 208.992 DNNVV còn dư nợ. Có thể nói hầu hết các TCTD cả trong nước, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, các tổ chức tài chính vi mô... đều có mối quan hệ cho vay trực tiếp với khối DN tư nhân, trong đó có DNNVV chứ không phải ngân hàng chỉ dành cho phân khúc lớn cho DN nhà nước.

Con số có 208.992 DNNVV còn dư nợ cho thấy nguồn vốn tín dụng ngân hàng đã đáp ứng kịp thời nhu cầu vốn cho mục đích sản xuất kinh doanh của DN tư nhân, đồng thời góp phần thúc đẩy kinh tế phát triển và tăng nguồn thu cho ngân sách nhà nước.

Mặc dù khu vực kinh tế tư nhân đã có sự phát triển mạnh mẽ, nhưng các DN vẫn đối mặt với nhiều khó khăn. Phần lớn các DN có quy mô nhỏ và vừa, hạn chế về tiềm lực tài chính và khả năng cạnh tranh. Đây cũng là một trong những nguyên nhân khiến khả năng tiếp cận vốn của các DN tư nhân vẫn còn gặp nhiều khó khăn.

Dù đạt nhiều kết quả nhưng Phó Thống đốc Đào Minh Tú cho rằng: Để vốn ngân hàng thực sự trở thành "bệ phóng" cho kinh tế tư nhân, cần có những cải cách mạnh mẽ hơn nữa trong cơ chế cho vay, mở rộng mô hình đánh giá tín dụng dựa trên dữ liệu giao dịch thay vì chỉ tập trung vào tài sản đảm bảo. Đồng thời, việc phát triển các quỹ bảo lãnh tín dụng và đẩy mạnh ứng dụng công nghệ tài chính cũng là giải pháp quan trọng giúp DN tiếp cận nguồn vốn thuận lợi hơn.

"Ngành ngân hàng sẽ tiếp tục đồng hành cùng DN tư nhân, cải thiện các chính sách tín dụng và tạo điều kiện thuận lợi nhất để DN tiếp cận vốn", Phó Thống đốc NHNN Đào Minh Tú khẳng định.

Trong thời gian tới, với sự phát triển của công nghệ, kinh tế sáng tạo, ngoài những hỗ trợ đã có, NHNN đã và đang có nghiên cứu để có những giải pháp mạnh hơn cho vốn vào kinh tế tư nhân; tổ chức nhiều hội thảo, tọa đàm để tăng sức tiếp cận của DN tư nhân với vốn ngân hàng nhiều hơn nữa.

"Bản thân mỗi DN nhỏ và vừa nói riêng, kinh tế tư nhân nói chung, cũng phải tăng cường chia sẻ. TCTD cũng cần có giải pháp để mối quan hệ cộng sinh này tốt hơn", Phó Thống đốc Đào Minh Tú nói.

Bàn về giải pháp thúc đẩy kinh tế tư nhân, TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) cho rằng: DN tư nhân vẫn phát triển thụ động và đối mặt với nhiều rào cản, đặc biệt là về thể chế.

"Chúng ta cần có một hệ thống pháp luật thông thoáng hơn, tạo môi trường kinh doanh bình đẳng, minh bạch, giảm chi phí tuân thủ và hạn chế rủi ro pháp lý cho DN," TS Cung nhấn mạnh.

Phát triển hệ sinh thái hỗ trợ DN 

Chủ tịch Hiệp hội DN nhỏ và vừa Việt Nam Nguyễn Văn Thân cho rằng, để DN nhỏ và vừa có thể tiếp cận vốn ngân hàng dễ dàng hơn, cần có sự liên kết chặt chẽ giữa DN và các tổ chức tài chính.

Việc phát triển các mô hình tài chính thay thế như tín dụng chuỗi cung ứng, thuê tài chính (leasing), cho vay ngang hàng (P2P lending) cũng là giải pháp hữu hiệu giúp DN huy động vốn mà không phụ thuộc hoàn toàn vào ngân hàng.

"Hiệp hội có thể đóng vai trò trung gian, giúp kết nối DN với ngân hàng, tạo điều kiện để họ được đánh giá tín dụng một cách thuận lợi hơn," ông Nguyễn Văn Thân đề xuất.

Dưới góc độ NHTM, bà Phùng Thị Bình, Phó Tổng giám đốc Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam (Agribank): Với mục tiêu phát triển nền kinh tế đạt 8% trong năm 2025, Agribank được thông báo tăng trưởng tín dụng 13% với số tuyệt đối 230 nghìn tỷ đồng. Trong khi đó, với dư nợ hiện tại là 1,74 nghìn tỷ đồng thì 90% dành cho khu vực kinh tế tư nhân. Số liệu trên thể hiện chúng tôi rất quan tâm đến đối tượng khách hàng kinh tế tư nhân, đặc biệt là khi Agribank luôn gắn với sứ mệnh phát triển nông nghiệp nông thôn và nông dân.

Bà Phùng Thị Bình, Phó Tổng giám đốc Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam (Agribank) phát biểu tại Hội thảo - Ảnh: VGP/HT

Agribank đang triển khai 9 chương trình tín dụng ưu đãi dành cho tất cả các đối tượng, trong đó có 8 chương trình dành cho hộ kinh tế tư nhân, bao gồm DN xuất nhập khẩu, DN nhỏ và vừa, sản xuất kinh doanh tiêu dung,... Trong các chương trình này, lãi suất được áp dụng thấp hơn cho vay thông thường từ 1-2% và có các chương trình ưu đãi cho xuất nhập khẩu, tham gia vào chuỗi giá trị. Để các hộ kinh tế tư nhân, cụ thể là DN nhỏ và vừa, xích lại gần với ngân hàng hơn, Agribank triển khai liên kết với hộ nông dân, hội phụ nữ.

Trong thời gian tới, Agribank mong muốn sẽ cấp vốn cho DN nhỏ và vừa để có được các phương án kinh doanh hiệu quả, có nguồn trả lại ngân hàng. Trong bối cảnh hiện tại, với mục tiêu phát triển kinh tế 8% và giai đoạn tiếp theo tăng trưởng hai con số thì áp lực huy động vốn rất là lớn. Với thực tế Agribank là ngân hàng có vốn 100% nhà nước thì vốn để tăng vốn điều lệ là từ ngân sách nhà nước cấp. Agribank đã có các đề xuất lên Quốc hội được giữ lại lợi nhuận nộp về ngân sách nhà nước để tăng vốn.

"Agribank luôn thấu hiểu và đồng hành cùng DN trong các bước phát triển mới, sau các cuộc khủng hoảng, dịch bệnh, thiên tai. Do việc huy động vốn sẽ gặp nhiều khó khăn hơn nên Agribank tập trung vào 3 đối tượng: nguồn vốn huy động từ dân cư (chiếm 80%), nguồn vốn không kỳ hạn, phát hành trái phiếu", lãnh đạo Agribank cho hay.

Xác định rõ vai trò quan trọng của kinh tế tư nhân, Chính phủ đã có những chỉ đạo quyết liệt nhằm tháo gỡ khó khăn cho khu vực này. Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính ký Quyết định số 526/QĐ-TTg ngày 6/3/2025 về việc thành lập Ban Chỉ đạo xây dựng Đề án Phát triển kinh tế tư nhân, với mục tiêu đưa khu vực này trở thành động lực quan trọng của nền kinh tế.

Theo đó, Chính phủ sẽ tập trung vào ba nhóm giải pháp chính: Thứ nhất, cải thiện môi trường kinh doanh: Đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, đơn giản hóa quy định pháp lý, tạo điều kiện thuận lợi cho DN khởi nghiệp và mở rộng sản xuất. Thứ hai, hỗ trợ tài chính và tín dụng bằng cách mở rộng các chương trình cho vay ưu đãi, phát triển quỹ bảo lãnh tín dụng, khuyến khích các tổ chức tài chính triển khai các sản phẩm tín dụng linh hoạt hơn. Thứ ba, tăng cường ứng dụng công nghệ qua khuyến khích DN áp dụng công nghệ vào quản trị tài chính, sử dụng dữ liệu lớn (Big Data) và trí tuệ nhân tạo (AI) để nâng cao năng suất và khả năng cạnh tranh.

Anh Minh