Dệt nên “hồn quê” từ bánh dân gian Nam Bộ

VHO - Dòng chảy văn hóa - xã hội vùng miền làm nổi bật một Nam Bộ vừa mộc mạc vừa hiện đại: Bánh dân gian được NTK Nguyễn Minh Công “dệt” thành ngôn ngữ thời trang trong triển lãm Miệt Cù Lao, còn TP.HCM tri ân lớp văn nghệ sĩ từng sống và sáng tác ở Khu căn cứ Trung ương Cục miền Nam. Hai lát cắt quá khứ - hiện tại giao thoa, khẳng định sức sống bản sắc sông nước, đánh thức ký ức cộng đồng, mở lối cho kinh tế sáng tạo và truyền cảm hứng gìn giữ “hồn quê” trong đời sống hôm nay.

Nhà thiết kế Nguyễn Minh Công cùng các thiết kế tại đêm khai mạc “Miệt Cù Lao”

Bánh dân gian lên sàn diễn

Giữa nhịp chảy hối hả của thời trang đương đại, nhà thiết kế Nguyễn Minh Công chọn một lối đi giàu cảm xúc, trở về miền ký ức để kể chuyện “hồn quê” Nam Bộ bằng ngôn ngữ cắt may tinh xảo. Sau nhiều năm ấp ủ, khi “đủ chín về kỹ thuật và tư duy sáng tạo”, anh nâng những món bánh dân gian thân thuộc như bánh xèo, bánh da lợn, bánh tằm khoai mì, chè sương sa hạt lựu… thành các tạo tác “haute couture” lộng lẫy. Ở đó, mỹ học sàn diễn giao thoa với ẩm thực bản địa, biến hương vị quê nhà thành biểu tượng văn hóa vùng miền được kể lại bằng chất liệu thời trang.

Miệt Cù Lao không chỉ là một show diễn mà là lát cắt văn hóa đa giác quan về miền Tây sông nước, nơi ký ức cộng đồng được đánh thức qua không gian làng quê, mái nhà, bến nước, chợ Tết. Tông cam đỏ gợi hoàng hôn phù sa tạo bối cảnh vừa thơ mộng, thanh lịch, vừa mộc mạc, gần gũi; trải nghiệm được dàn dựng như một “bản giao hưởng giác quan” dẫn dắt người xem qua những tầng cảm xúc.

Vùng ký ức trưng bày 13 thiết kế giữa nhà xưa, vườn chuối, cầu treo; Bếp xưa mời thưởng thức bánh dân gian, trà sen để cảm nhận hơi ấm gia đình Việt. Triển lãm mở cửa miễn phí tại Bảo tàng Phụ nữ Nam Bộ từ 15.10-15.11, chào đón công chúng yêu văn hóa và thời trang Việt, qua đó kết nối di sản ẩm thực với đời sống đô thị.

Trước khi ra mắt công chúng, năm 2021 Nguyễn Minh Công đã tạo “bước đệm” bằng bộ sưu tập mini làm từ ẩm thực dân gian Nam Bộ, được ghi danh Kỷ lục Việt Nam. Nhân 10 năm làm nghề, anh phát triển 20 mẫu từ mô hình mini thành đầm dạ hội và trang phục biểu diễn kích cỡ thật, đậm bản sắc Việt. Hành trình chuyển hóa hình ảnh mộc mạc của bánh, từ độ dẻo dai bột nếp, vỏ giòn, sắc màu tự nhiên, thành ngôn ngữ “couture” đòi hỏi kiên nhẫn và tỉ mỉ: Đội ngũ thử nghiệm hàng chục vật liệu để tìm bề mặt vải vừa gợi cấu trúc bánh vừa giữ sự sang trọng. Mỗi phom dáng được chỉnh sửa nhiều lần để giữ tinh thần gần gũi mà không phô trương.

“Thông qua mỗi thiết kế, tôi muốn đưa vào đó ký ức và hồn quê”, anh cho biết. Vì vậy, Miệt Cù Lao không chỉ là trình diễn, mà là đối thoại thân mật về văn hóa - xã hội vùng miền: Để khi bước vào không gian ấy, ai cũng thấy bóng dáng tuổi thơ mình trong những món bánh thân thuộc - nơi quê hương của anh và của rất nhiều người Việt, cùng lên tiếng.

Chiếc cầu nối văn hóa vùng miền

Miệt Cù Lao vượt ra ngoài khuôn khổ một triển lãm thời trang, trở thành nỗ lực đáng ghi nhận trong việc mở rộng ranh giới sáng tạo gắn với câu chuyện văn hóa - xã hội Nam Bộ. Ở đây, Nguyễn Minh Công kiến tạo một không gian nghệ thuật như vùng văn hóa thu nhỏ của miền sông nước: Anh “dịch” cảm xúc thành không gian trưng bày, “dịch” vốn văn hóa bản địa thành chất liệu thẩm mỹ tinh tế. Giới chuyên môn dành nhiều đánh giá cao cho dự án bởi cách nó kết nối mỹ thuật đương đại với ký ức cộng đồng và đời sống cư dân vùng châu thổ.

Thật vậy, Miệt Cù Lao vận động như một tuyên ngôn văn hóa vùng miền. Giá trị cốt lõi là nâng tầm ẩm thực dân gian Nam Bộ - một phần của sinh hoạt xã hội - lên chuẩn mực nghệ thuật cao cấp. Bằng tư duy thiết kế tinh tế, những món ăn quen thuộc được chuyển hóa thành các thiết kế lộng lẫy, vừa đẹp vừa “kể chuyện” về đất, nước và con người phương Nam.

Hành động giàu biểu tượng ấy khẳng định ẩm thực truyền thống không chỉ là thức ăn mà còn là di sản sống và nguồn cảm hứng nghệ thuật bất tận. Việc “đưa bánh dân gian lên sàn diễn” tạo hiệu ứng lan tỏa mới mẻ, quảng bá văn hóa Nam Bộ đến công chúng trong nước và quốc tế, góp phần khẳng định bản sắc vùng miền Việt Nam trong dòng chảy sáng tạo toàn cầu.

Bên cạnh giá trị thẩm mỹ, Miệt Cù Lao còn là không gian kết nối cảm xúc và đánh thức ký ức cộng đồng. Cách dàn dựng như một “lát cắt” miền Tây với Vùng ký ức và góc Bếp xưa ấm cúng khiến người xem bắt gặp lại nhịp sống lao động - sông rạch - bến nước - căn bếp quê.

Những hình ảnh thân thuộc ấy chạm đến ký ức tuổi thơ và quê hương, biến triển lãm thành cuộc đối thoại gần gũi giữa nhà thiết kế và cộng đồng địa phương. Nguyễn Minh Công gửi gắm “cả hồn quê” vào từng phom dáng, chất liệu, từ đó nuôi dưỡng tình yêu nguồn cội và ý thức giữ gìn văn hóa truyền thống trong đời sống hiện đại, nhất là với thế hệ trẻ đô thị.

Đặc biệt, Miệt Cù Lao khẳng định sức sống sáng tạo của bản sắc Việt trong “làng mốt” quốc tế. Việc nâng cấp bộ sưu tập bánh mini từng lập Kỷ lục Việt Nam thành các tác phẩm thời trang cao cấp cho thấy sự nghiêm túc và bền bỉ của một nhà thiết kế trẻ. Giới chuyên môn nhìn nhận đây là bước chuyển “từ kỷ lục đến di sản”, kiến tạo những biểu tượng mang tinh thần Việt.

Đáng chú ý, Tổ chức Kỷ lục Việt Nam dự kiến đề cử anh vào danh sách Kỷ lục Thế giới - một ghi nhận cho hành trình đưa câu chuyện địa phương thành chất liệu sáng tạo toàn cầu. TS Nguyễn Văn Viễn - Viện trưởng Viện Sở hữu Trí tuệ Việt Nam đã đánh giá Nguyễn Minh Công là “gương hiếm hoi kết nối tinh thần dân gian với thời trang đương đại bằng sự tinh tế và niềm tự hào nguồn cội”.

Từ những lớp nghĩa ấy, Miệt Cù Lao là minh chứng sống động rằng: Thời trang không chỉ dừng ở cái đẹp hay xu hướng, mà còn là chiếc cầu nối văn hóa - xã hội hiệu quả giữa vùng miền và thế giới. Dự án nhân văn tôn vinh di sản, đánh thức ký ức và đưa vẻ đẹp ẩm thực - phong tục - lối sống Nam Bộ lên tầm mới, qua đó góp phần định vị vững chắc văn hóa đương đại Việt Nam trên bản đồ sáng tạo quốc tế. 

Nguồn: https://baovanhoa.vn/giai-tri/det-nen-hon-que-tu-banh-dan-gian-nam-bo-176246.html