Điều trị nghiện bằng thuốc thay thế methadone: Mở cánh cửa làm lại cuộc đời

Hồi sinh nhiều cuộc đời

Gần 6 năm nay, sáng nào anh Trần Danh Q (sinh năm 1987), trú tại thị xã Quế Võ (Bắc Ninh) cũng sắp xếp công việc để đến cơ sở điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện của Trung tâm Y tế thành phố Bắc Giang tại phường Nham Biền để uống methadone nhằm cắt cơn nghiện. Theo lời anh Q, tốt nghiệp ngành du lịch của một trường đại học, anh từng có công việc ổn định ở một doanh nghiệp lữ hành tại tỉnh Bình Dương. Năm 2015, trong một lần đưa khách đi tour, anh bị lôi kéo rồi dính vào ma túy lúc nào không biết.

Cán bộ Trung tâm Y tế thành phố Bắc Giang tư vấn cho bệnh nhân điều trị nghiện bằng thuốc thay thế methadone.

Từ một nhân viên chăm chỉ, thu nhập cao, anh Q bỗng chốc biến thành con người khác, thường xuyên vi phạm giờ làm việc, bị doanh nghiệp sa thải. Được người thân động viên, năm 2020, anh Q quyết định đưa vợ con về Bắc Ninh sinh sống; lựa chọn đăng ký điều trị nghiện bằng thuốc thay thế methadone tại Trung tâm Y tế huyện Yên Dũng (nay là Trung tâm Y tế thành phố Bắc Giang). Nhờ quyết tâm cao và tuân thủ điều trị, đến nay anh đã từ bỏ ma túy.

Có sức khỏe, không còn lệ thuộc vào ma túy, anh nhạy bén trong phát triển kinh tế gia đình, hiện đang làm chủ một cửa hàng. “Tuần đầu uống methadone, tôi vẫn còn dùng ma túy nhưng qua tuần thứ 3, 4 thì những cơn thèm ma túy đã giảm nhiều rồi hết hẳn. Nếu không quyết định về quê, không uống methadone thì có lẽ cuộc đời của tôi coi như bỏ đi”, anh Q chia sẻ.

Methadone là chất thay thế được sử dụng trong điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện, giúp người nghiện giảm thèm muốn và khóa tác động của ma túy từ từ nên được coi là giải pháp an toàn, hiệu quả. Nếu tuân thủ phác đồ điều trị, người nghiện sẽ không còn lệ thuộc vào ma túy, giảm bớt gánh nặng cho gia đình, xã hội.

Anh Bùi Kim C (sinh năm 1990), trú tại thị trấn Cao Thượng (Tân Yên) sử dụng ma túy gần 10 năm. Trước đây, anh đã nhiều lần đi cai nghiện nhưng chỉ một thời gian ngắn sau mỗi đợt cai, nghe lời rủ rê của bạn nghiện, anh lại quay về với “nàng tiên nâu”. Sau hơn 2 năm uống methadone tại Trung tâm Y tế huyện Tân Yên, anh C đã từ bỏ được ma túy và đang làm việc tại một doanh nghiệp với thu nhập 12 triệu đồng/tháng.

Tương tự, anh Hán Văn S (sinh năm 1984), trú tại phường Cảnh Thụy (thành phố Bắc Giang) cũng có công việc ổn định sau 2 năm uống methadone thay thế; ông Phạm Duy H (sinh năm 1966), trú tại phường Ngô Quyền (thành phố Bắc Giang) tìm được hạnh phúc riêng cho mình nhờ tuân thủ phác đồ điều trị. “Tôi nghiện ma túy từ năm 1981 khi làm công nhân khai thác vàng tại tỉnh Bắc Kạn. Trước kia khi dùng ma túy, sức tôi rất yếu, không làm được việc nặng. Sau khi dùng methadone, mọi sinh hoạt của tôi dần trở lại như cũ, sức khỏe ngày càng cải thiện và ổn định”, ông H cho biết.

Giúp người bệnh yên tâm điều trị

Chương trình điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng chất thay thế methadone được Bộ Y tế triển khai từ năm 2010. Tham gia chương trình, người bệnh phải có nơi cư trú rõ ràng, tự nguyện điều trị và cam kết tuân thủ quy định của cơ quan chuyên môn. Về kinh phí, người bệnh được cấp thuốc miễn phí, chỉ phải đóng 8 nghìn đồng/người/ngày để phục vụ trực tiếp cho bệnh nhân như: Hồ sơ, nước uống, chi phí bảo quản thuốc…

Tại Bắc Giang, từ cơ sở điều trị đầu tiên được mở tại Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh (tháng 9/2013), đến nay toàn tỉnh đã có 11 cơ sở đang hoạt động. Để bệnh nhân tiếp cận dịch vụ, các cơ sở đã quan tâm truyền thông về lợi ích của chương trình trên các phương tiện thông tin đại chúng; tăng cường tập huấn, nâng cao kiến thức, kỹ năng cho cán bộ các trạm y tế, các nhóm tự nguyện cộng đồng, gia đình và cá nhân người nghiện chất dạng thuốc phiện, từ đó vận động họ tự nguyện tham gia điều trị.

Qua thống kê, đến ngày 30/5/2025, toàn tỉnh có 1.126 bệnh nhân đang điều trị nghiện bằng thuốc thay thế, trong đó có 1.104 bệnh nhân điều trị ổn định, còn lại đang dò liều. Bác sĩ Đặng Hữu Tuấn, Giám đốc Trung tâm Y tế thành phố Bắc Giang cho biết: “Qua theo dõi bệnh nhân tại hai cơ sở thuộc trung tâm, nhiều bệnh nhân đã tái hòa nhập cộng đồng, tìm được việc làm và thu nhập ổn định. Điều đáng mừng là tỷ lệ người bệnh vi phạm quy định của pháp luật bị lực lượng chức năng bắt giữ trong quá trình điều trị giảm hằng năm”.

Mặc dù đạt kết quả tích cực song qua đánh giá, chương trình điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế methadone trên địa bàn tỉnh còn những khó khăn như: Nhiều bệnh nhân ở xa nên việc điều trị gặp khó khăn; thời gian điều trị kéo dài nên tỷ lệ bệnh nhân không kiên trì theo liệu trình vẫn còn cao… Để giúp người nghiện dễ dàng tiếp cận với dịch vụ, đầu năm 2025, cán bộ các cơ sở điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế methadone mở chiến dịch truyền thông để thu hút người bệnh, tăng cường tư vấn để người bệnh tuân thủ điều trị.

Đẩy mạnh hoạt động cấp phát thuốc nhiều ngày cho bệnh nhân đủ tiêu chuẩn theo quy định của Bộ Y tế nhằm giảm thời gian đi lại uống thuốc cho bệnh nhân, từ đó tăng hiệu quả điều trị. Cũng trong năm nay, Sở Y tế mở thêm cơ sở điều trị nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc thay thế tại Trung tâm Y tế các khu công nghiệp tỉnh, tạo điều kiện thuận lợi cho bệnh nhân là công nhân duy trì phác đồ.

Bác sĩ Trần Xuân Thanh, Trưởng Khoa Phòng, chống HIV/AIDS (Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật tỉnh) cho biết: “Để chương trình đạt hiệu quả tích cực hơn nữa, thời gian tới, ngành Y tế tập trung nâng cấp các cơ sở cấp phát thuốc, đồng thời làm tốt công tác tư vấn, giải thích để bệnh nhân tuân thủ liều điều trị; cán bộ y tế tích cực kết nối, động viên để họ duy trì phác đồ, bảo đảm mang lại kết quả tốt cho sức khỏe”.

Bài, ảnh: Sỹ Quyết

Nguồn: https://baobacninhtv.vn/dieu-tri-nghien-bang-thuoc-thay-the-methadone-mo-canh-cua-lam-lai-cuoc-doi-postid420573.bbg