Tương truyền, ngôi đình được khởi dựng từ thời Trần, là nơi thờ Nguyễn Đạo Thông - thân phụ của Thiền sư Nguyễn Đạo Hạnh. Ông được dân làng tôn làm Thành hoàng nhờ đã có công khai khẩn đất hoang, dạy dân trồng lúa, trồng dâu nuôi tằm, đặt nền móng cho sự hưng thịnh của vùng đất Chu Minh. Theo truyền thuyết, ông là hậu duệ của Thiền sư Đại Điên - một dòng dõi gắn liền với Phật giáo và tinh thần khai mở.
Ngôi đình có kiến trúc truyền thống kiểu chữ “Đinh”, quay mặt về hướng tây nam. Khuôn viên gồm các hạng mục chính: Nghi môn, đại bái, hậu cung, tả mạc, hữu mạc và hồ bán nguyệt, tạo nên một tổng thể hài hòa giữa kiến trúc và thiên nhiên. Nghi môn gồm bốn trụ biểu. Hai trụ chính chạm khắc tinh xảo, đỉnh đặt tượng chim phượng. Hai trụ phụ trang trí nghê chầu, thể hiện phong cách mỹ thuật cổ đặc sắc.
Tòa đại bái - trung tâm của ngôi đình có kết cấu 5 gian 2 dĩ, nổi bật với bốn mái cong vút và lối kiến trúc mở, không có tường bao hay cửa khép kín. Sáu bộ vì kèo bên trong được chế tác theo lối “thượng giá chiêng, chồng rường”, “hạ rường nách”, cùng các bẩy hiên, bẩy hậu chạm khắc tinh xảo hình rồng, tiên cưỡi rồng, người hát ả đào… mang đậm phong cách Hậu Lê. Hậu cung liền kề phía sau, với kiến trúc giản dị, là nơi đặt long ngai, bài vị và các đồ thờ truyền thống như bộ bát bửu, cửa võng, kiệu thờ.
Trải qua thời gian dài tồn tại và phục vụ đời sống tín ngưỡng, nhiều hạng mục của đình bị xuống cấp. Từ năm 2021, chính quyền huyện Ba Vì đã tiến hành tu bổ, tôn tạo công trình. Đến tháng 4-2024, đình được khánh thành với diện mạo khang trang, góp phần làm sống dậy không gian văn hóa linh thiêng gắn bó với đời sống người dân địa phương.
Hiện nay, đình Vĩnh Phệ vẫn lưu giữ nhiều di vật quý giá: Hai long ngai, bài vị thời Nguyễn, bộ bát bửu bằng gỗ, bát hương gốm Thổ Hà thế kỷ XVIII, cùng 12 đạo sắc phong từ triều Quang Trung (1793) đến triều Khải Định (1924). Đây là những minh chứng sống động cho sự trường tồn của một thiết chế văn hóa suốt nhiều thế kỷ, khẳng định chiều sâu văn hóa làng xã của vùng đất Chu Minh.
Lễ hội đình Vĩnh Phệ diễn ra thường niên từ 11 đến 13 tháng Ba. Với nghi lễ rước kiệu, cúng dường, hát dân ca, quan họ, cùng các trò chơi dân gian như kéo co, đẩy gậy, bắn cung… lễ hội không chỉ thể hiện lòng tri ân với tiền nhân mà còn góp phần bảo tồn, quảng bá giá trị văn hóa truyền thống.
Năm 2004, đình Vĩnh Phệ được xếp hạng Di tích lịch sử - kiến trúc nghệ thuật cấp quốc gia.
Nguồn: https://hanoimoi.vn/dinh-vinh-phe-704171.html
Bình luận (0)