Đổi mới mạnh mẽ tư duy kiểm toán, tập trung vào các lĩnh vực có rủi ro gian lận cao

Năm 2026 sẽ thực hiện kiểm toán 100% báo cáo quyết toán ngân sách các bộ, cơ quan trung ương và địa phương

Trình bày Báo cáo công tác nhiệm kỳ 2021-2026 của Kiểm toán Nhà nước, Tổng Kiểm toán Nhà nước Ngô Văn Tuấn cho biết, trong nhiệm kỳ, Kiểm toán Nhà nước đã nghiêm túc quán triệt, phổ biến và triển khai đồng bộ các chủ trương, nghị quyết của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước. Chủ động cụ thể hóa và tổ chức thực hiện kịp thời các nghị quyết của Quốc hội về chính sách tài khóa, tiền tệ, phát triển kinh tế - xã hội qua việc lựa chọn nhiều chuyên đề kiểm toán quy mô lớn liên quan đến quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công, nhất là: đất đai, tài nguyên, khoáng sản.

*Tổng Kiểm toán Nhà nước Ngô Văn Tuấn trình bày báo cáo. Ảnh: Lâm Hiển*

Nổi bật là các chuyên đề kiểm toán đánh giá việc thực hiện Nghị quyết số 43/2022/QH15 của Quốc hội; chuyên đề kiểm toán “Việc huy động, quản lý, sử dụng các nguồn lực phục vụ công tác phòng, chống dịch Covid-19 và các chính sách hỗ trợ”; các chuyên đề kiểm toán phục vụ hoạt động giám sát tối cao của Quốc hội như: kiểm toán thực hiện 3 chương trình mục tiêu quốc gia, việc thực hiện chính sách, pháp luật về công tác quy hoạch, việc thực hiện chính sách, pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí giai đoạn 2016-2021; cùng nhiều chuyên đề, chủ đề “nóng” được dư luận xã hội quan tâm…

Công tác hoàn thiện khung khổ pháp lý cho hoạt động của Kiểm toán Nhà nước cũng luôn được Tổng Kiểm toán nhà nước đặc biệt quan tâm và xác định là yếu tố cốt lõi phải thực hiện để nâng cao chất lượng, hiệu lực, hiệu quả hoạt động của Kiểm toán Nhà nước. Đặc biệt, Tổng Kiểm toán nhà nước đã chỉ đạo rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy định, quy trình, quy chế của Kiểm toán Nhà nước để phù hợp với mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp và các quy định pháp luật mới liên quan đến hoạt động kiểm toán của Kiểm toán Nhà nước (KTNN).

Trong nhiệm kỳ qua, KTNN đã đẩy mạnh kiểm toán báo cáo quyết toán ngân sách Nhà nước các cấp phục vụ Quốc hội, HĐND các địa phương phê chuẩn quyết toán ngân sách Nhà nước. Trong đó, Tổng Kiểm toán Nhà nước Ngô Văn Tuấn nhấn mạnh, Kế hoạch kiểm toán năm 2026 báo cáo Quốc hội sẽ thực hiện kiểm toán 100% báo cáo quyết toán ngân sách các bộ, cơ quan trung ương và địa phương - sớm hơn 4 năm so với lộ trình thực hiện theo Chiến lược phát triển KTNN đến năm 2030.

Với phương châm “Gọn nhưng chất lượng”, kiên trì mục tiêu “chất lượng, chất lượng hơn và chất lượng hơn nữa”, Kiểm toán Nhà nước đã thực hiện nhiều giải pháp để giải quyết cơ bản tình trạng chồng chéo, trùng lắp với các cơ quan thanh tra, kiểm tra; đổi mới mạnh mẽ tư duy kiểm toán, chuyển từ trọng tâm “kiểm tra, phát hiện” sang “phân tích, dự báo, kiến nghị hoàn thiện chính sách”, đồng thời tập trung vào các lĩnh vực có rủi ro thất thu, gian lận cao.

Trong nhiệm kỳ, KTNN cũng linh hoạt điều chỉnh giảm, giãn một số cuộc kiểm toán nhằm tạo điều kiện cho các cơ quan chức năng phòng, chống dịch Covid-19; để các địa phương tập trung khắc phục hậu quả cơn bão số 3 (bão Yagi), ổn định đời sống và khôi phục sản xuất, kinh doanh. Đặc biệt, năm 2025, trong bối cảnh sắp xếp tinh gọn tổ chức bộ máy và sáp nhập đơn vị hành chính các cấp, KTNN ưu tiên kiểm toán báo cáo quyết toán ngân sách cấp tỉnh, hoàn thành trước 30/6/2025, đã cung cấp kịp thời thông tin, số liệu tin cậy để HĐND các tỉnh, thành phố phê chuẩn quyết toán ngân sách địa phương năm 2024.

Đặc biệt chú trọng kỷ luật, kỷ cương công vụ, kiểm soát chất lượng kiểm toán, Tổng KTNN đã ban hành Chỉ thị số 1346/CT-KTNN ngày 28/10/2022 về tăng cường kỷ luật, kỷ cương và đạo đức công vụ; kiên quyết đấu tranh phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong thực thi nhiệm vụ. Ngoài ra, KTNN thực hiện lấy ý kiến đánh giá của đơn vị được kiểm toán đối với Đoàn, Tổ kiểm toán; vận hành đường dây “nóng” hoạt động 24/7 để tiếp nhận phản ánh liên quan đến hành vi tiêu cực trong hoạt động kiểm toán.

“Trong nhiệm kỳ, KTNN đã cung cấp 1.749 báo cáo/tài liệu cho các cơ quan phục vụ kiểm tra, điều tra, giám sát (tăng gần 4 lần so với nhiệm kỳ trước), chuyển 17 hồ sơ sang Cơ quan Cảnh sát điều tra để làm rõ dấu hiệu vi phạm pháp luật; trực tiếp kiểm toán 2 vụ việc có dấu hiệu tham nhũng theo chỉ đạo của Ban Chỉ đạo TW về phòng chống tham nhũng và tiêu cực”, Tổng Kiểm toán Nhà nước Ngô Văn Tuấn nhấn mạnh.

Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ vào hoạt động kiểm toán, KTNN cũng đã triển khai phân tích dữ liệu, thí điểm AI hỗ trợ hoạt động kiểm toán; ứng dụng công nghệ viễn thám trong kiểm toán tài nguyên, khoáng sản; thuê tư vấn kiểm định chất lượng công trình khi kiểm toán dự án đầu tư; bước đầu đã mang lại hiệu quả, góp phần nâng cao chất lượng và minh bạch hoạt động kiểm toán.

Quản lý chặt chẽ hoạt động kiểm toán để ngăn ngừa sai phạm

Tổng hợp kết quả kiểm toán nhiệm kỳ 2021-2026, Tổng Kiểm toán Nhà nước Ngô Văn Tuấn nêu rõ, đến thời điểm 30/9/2025, Kiểm toán Nhà nước kiến nghị xử lý tài chính 254.676 tỷ đồng và 125.423.654,63 USD. Kiến nghị hủy bỏ, sửa đổi, bổ sung và ban hành mới những nội dung trái hoặc không phù hợp với quy định chung của Nhà nước và thực tiễn đối với 938 văn bản quy phạm pháp luật và văn bản quản lý các cấp (gồm 13 luật, 36 nghị định, 88 thông tư, 16 quyết định của Thủ tướng Chính phủ và 785 văn bản khác), tăng 19,3% so với nhiệm kỳ 2016-2021.

Tỷ lệ thực hiện kiến nghị xử lý tài chính đạt bình quân 90%, cao hơn đáng kể so với nhiệm kỳ trước (chỉ 74,7%); có 267 văn bản đã được sửa đổi, bổ sung, hủy bỏ theo kiến nghị của KTNN, cao hơn số thực hiện nhiệm kỳ trước (với 136 văn bản).

KTNN đã công khai danh sách tổ chức, cá nhân chậm thực hiện kiến nghị theo NQ 53/2022/QH15 của Quốc hội; đồng thời, gửi thư thông báo kết quả, kiến nghị kiểm toán đến Bộ trưởng, Bí thư tỉnh ủy, thành ủy để nắm bắt thông tin, thuận lợi trong công tác lãnh đạo, điều hành và các cơ quan chức năng khắc phục sai sót kịp thời, hiệu quả.

Trong nhiệm kỳ tới, KTNN xác định tập trung triển khai một số nhóm nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm chủ yếu như sau:

Thứ nhất, hoàn thiện khung khổ pháp lý theo tinh thần Nghị quyết số 66-NQ/TW ngày 30/4/2025 của Bộ Chính trị, làm cơ sở đổi mới tổ chức và cơ chế hoạt động; gắn với nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, tổ chức bộ máy theo Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 25/10/2017 của Ban Chấp hành Trung ương.

Thứ hai, đẩy mạnh chuyển đổi số theo Nghị quyết 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động.

Thứ ba, tiếp tục tập trung kiểm toán các vấn đề “nóng” được Quốc hội, cử tri, dư luận quan tâm; gắn với nhiệm vụ thực hiện giám sát tối cao của Quốc hội và yêu cầu quản lý, điều hành của Chính phủ, bộ, ngành, địa phương.

Thứ tư, tiếp tục tăng cường kỷ luật, kỷ cương công vụ; quản lý chặt chẽ hoạt động kiểm toán để ngăn ngừa sai phạm.

Thứ năm, hoàn thiện cơ sở vật chất, trong đó chú trọng đầu tư nhà lưu trú cho công chức, kiểm toán viên luân chuyển, điều động; đầu tư hạ tầng công nghệ thông tin, thiết bị đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số của KTNN.

Tổng Kiểm toán Nhà nước Ngô Văn Tuấn khẳng định, KTNN sẽ tiếp tục đổi mới mạnh mẽ, lấy chất lượng làm tiêu chí hàng đầu, tiếp tục phát huy vai trò là công cụ trọng yếu, hữu hiệu của Đảng và Nhà nước trong kiểm tra, kiểm soát việc quản lý, sử dụng tài chính công, tài sản công, góp phần phòng ngừa, ngăn chặn tham nhũng, lãng phí, tiêu cực.

Nguồn: https://daibieunhandan.vn/doi-moi-manh-me-tu-duy-kiem-toan-tap-trung-vao-cac-linh-vuc-co-rui-ro-gian-lan-cao-10391089.html