Đồng bộ giải pháp nâng cao chất lượng trồng trọt

Năm 2025, sản xuất trồng trọt khu vực ĐBSCL đối mặt nhiều thách thức. Song, ngành lúa gạo tiếp tục khẳng định vai trò trụ cột với diện tích, năng suất và sản lượng tăng nhẹ. Cơ cấu giống đã dịch chuyển mạnh mẽ sang nhóm lúa thơm, đặc sản và chất lượng cao, đáp ứng tốt nhu cầu xuất khẩu. Bên cạnh đó, các cây ăn trái chủ lực duy trì đà tăng trưởng. Qua đó, góp phần bảo đảm nguồn cung cho tiêu dùng và xuất khẩu.

Năm 2025, sản xuất trồng trọt khu vực ĐBSCL đối mặt nhiều thách thức. Song, ngành lúa gạo tiếp tục khẳng định vai trò trụ cột với diện tích, năng suất và sản lượng tăng nhẹ. Cơ cấu giống đã dịch chuyển mạnh mẽ sang nhóm lúa thơm, đặc sản và chất lượng cao, đáp ứng tốt nhu cầu xuất khẩu. Bên cạnh đó, các cây ăn trái chủ lực duy trì đà tăng trưởng. Qua đó, góp phần bảo đảm nguồn cung cho tiêu dùng và xuất khẩu.

Ngành hàng lúa, gạo tiếp tục khẳng định vai trò “trụ đỡ” với diện tích, năng suất và sản lượng tăng nhẹ.

Chuyển dịch cơ cấu hiệu quả

Theo Cục Trồng trọt và BVTV, thời gian qua, tại ĐBSCL, việc ứng dụng công nghệ thông tin trong tuyên truyền, tập huấn, hướng dẫn nông dân thay đổi tập quán canh tác và tuân thủ khuyến cáo kỹ thuật… từng bước giảm vật tư đầu vào như giống, phân, thuốc BVTV, giảm thiểu thiệt hại do sâu bệnh, lũ lụt và hạn hán, xâm nhập mặn.

Công tác chuyển đổi cơ cấu cây trồng, chuyển dịch mùa vụ, cũng như dự tính, dự báo sinh vật gây hại và theo dõi diễn biến chất lượng nước phục vụ tưới tiêu được duy trì thường xuyên, kịp thời. Bên cạnh đó, xu hướng tiêu dùng trong và ngoài nước ngày càng ưa chuộng nông sản xanh, hữu cơ, kết hợp với các đề án chuyển đổi sản xuất và mô hình canh tác bền vững gắn với liên kết chuỗi giá trị, mở ra cơ hội mới cho nông sản vùng.

Ông Nguyễn Quốc Mạnh- Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt và BVTV cho biết, ĐBSCL và Đông Nam Bộ là địa bàn quan trọng trong sản xuất lúa gạo, cây ăn trái và một số cây công nghiệp chủ lực của Việt Nam. Các tháng đầu năm và dự kiến cả năm 2025, sản xuất trồng trọt cơ bản hoàn thành kế hoạch đề ra.

Cơ cấu giống tiếp tục dịch chuyển theo hướng chất lượng cao và lúa thơm đặc sản. Sản xuất cây trồng ngắn ngày đạt nhiều tín hiệu tích cực, đáp ứng tốt nhu cầu tiêu dùng trong nước và xuất khẩu. Chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên đất lúa tiếp tục được đẩy mạnh với khoảng 38.700ha, chủ yếu sang cây hàng năm, cây lâu năm và mô hình lúa kết hợp thủy sản.

Ông Lê Hà Luân- Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Đồng Tháp cho biết: Sau khi hợp nhất địa giới, tỉnh có thêm điều kiện thuận lợi trong việc tổ chức sản xuất quy mô lớn, hình thành các vùng chuyên canh gắn với chế biến và tiêu thụ, nhất là cây ăn trái. Tỉnh hiện có trên 134.000ha, sản lượng 2,5 triệu tấn, chiếm 34,29% vùng ĐBSCL. Đến nay, tỉnh có 3.415 mã số (1.467 vùng trồng) với diện tích gần 98.400ha, phục vụ xuất khẩu sang nhiều thị trường như Hoa Kỳ, Australia, New Zealand, EU, Nhật Bản...

Tại tỉnh, ông Nguyễn Văn Dũng- Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường cho biết: Công tác xây dựng quy hoạch, kế hoạch, phân vùng sản xuất, nhất là đối với vùng trọng điểm được xây dựng kịp thời, tạo điều kiện thuận lợi cho việc chuyển đổi sản xuất theo từng vùng, địa phương. Kế hoạch chuyển đổi cơ cấu cây trồng góp phần tăng trưởng giá trị sản xuất toàn ngành. Đồng thời, các mô hình ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, chuyển đổi sản xuất đạt kết quả được người dân quan tâm, từng bước phát huy lợi thế và tiềm năng phát triển nông nghiệp trong điều kiện thích ứng biến đổi khí hậu.

Cần thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp

Kết quả sản xuất năm 2025 không những đảm bảo an ninh lương thực quốc gia, duy trì nguồn gạo xuất khẩu mà còn góp phần ổn định đời sống nông dân trong bối cảnh thiên tai, biến động thị trường.

Tuy vậy, sản xuất trồng trọt tại ĐBSCL chịu tác động mạnh của biến đổi khí hậu và thời tiết cực đoan: vụ Đông Xuân 2024-2025 vẫn xảy ra hạn hán, xâm nhập mặn nhưng ở mức độ và quy mô không lớn; vụ Hè Thu và Thu Đông 2025 chịu ảnh hưởng của mưa lớn, giông lốc, gió mạnh gây ngập úng cục bộ, làm khó khăn cho chăm sóc, thu hoạch và ảnh hưởng đến năng suất, chất lượng cây trồng.

Giá vật tư đầu vào (phân bón, thuốc BVTV, giống) ở mức cao do biến động chuỗi cung ứng toàn cầu, làm tăng chi phí sản xuất, giảm lợi nhuận của nông dân. Thị trường tiêu thụ nông sản chịu sức ép cạnh tranh quốc tế, nhiều quy định thương mại mới khắt khe, đòi hỏi truy xuất nguồn gốc; dẫn đến khó đáp ứng các thị trường, giá bán bấp bênh, ảnh hưởng đến đầu ra sản phẩm, việc cập nhật số liệu sản xuất và dịch hại chưa kịp thời, ảnh hưởng đến công tác dự báo, chỉ đạo sản xuất…

Theo Cục Trồng trọt và BVTV, thời gian tới, các tỉnh phía Nam cần ổn định diện tích lúa, nâng cao tỷ lệ sử dụng giống lúa chất lượng cao, lúa đặc sản. Các địa phương chuyển đổi cơ cấu cây trồng, trong đó ưu tiên cây ăn trái, tăng cường chế biến sâu các sản phẩm trái cây, kiểm tra chất lượng giống, vật tư nông nghiệp, kiểm soát tốt mã số vùng trồng và cơ sở đóng gói. Đồng thời, chủ động sản xuất rau màu phục vụ tiêu dùng dịp lễ, tết.

Trước những thách thức dự báo trong thời gian tới, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường- Hoàng Trung yêu cầu các đơn vị thuộc bộ, thường xuyên theo dõi chất lượng nguồn nước, dự báo hạn hán, xâm nhập mặn và khuyến cáo kịp thời; hướng dẫn thời vụ, cơ cấu giống, biện pháp sản xuất thích ứng biến đổi khí hậu; kiểm tra, giám sát chất lượng giống, phân bón, thuốc BVTV.

Cùng với đó, các đơn vị thuộc bộ hỗ trợ các địa phương mở rộng diện tích lúa trong Đề án 1 triệu hecta lúa chất lượng cao và phát thải thấp. Đẩy mạnh đàm phán, mở rộng thị trường nông sản, tháo gỡ rào cản thương mại. Rà soát, điều chỉnh kế hoạch vụ Đông Xuân 2025-2026, xuống giống sớm và tập trung theo khuyến cáo, né rầy và hạn mặn. Các doanh nghiệp và hiệp hội ngành hàng, đồng hành cùng nông dân trong cung ứng vật tư đầu vào, liên kết sản xuất tiêu thụ sản phẩm. Tích cực đầu tư vào các vùng sản xuất tập trung, xây dựng chuỗi giá trị bền vững..

• Đến nay, diện tích lúa vùng ĐBSCL và vùng Đông Nam Bộ ước đạt 4,1 triệu hecta, sản lượng 26,12 triệu tấn, năng suất 63,43 tạ/ha (so với năm 2024 diện tích tăng 2.740ha, sản lượng tăng 183.000 tấn, năng suất tăng 0,4 tạ/ha).

• Đặc biệt, vụ Đông Xuân 2024-2025 ghi nhận diện tích và năng suất đều tăng, góp phần bù đắp sự sụt giảm nhẹ ở các vụ còn lại.

  Đối với cây ăn trái, năm 2025, sản lượng các loại cây ăn trái chính của vùng ĐBSCL và Đông Nam Bộ ước đạt 7,3 triệu tấn.

• Trong đó, sản lượng sầu riêng ước đạt 915.000 tấn, xoài 799.000 tấn... Các mô hình rải vụ tiếp tục được mở rộng, giúp cân đối cung cầu. Sầu riêng có hơn 15.000ha rải vụ, chiếm 64,5% diện tích thu hoạch, sản lượng gần 365.000 tấn.

Bài, ảnh: THẢO LY

 

Nguồn: https://baovinhlong.com.vn/kinh-te/nong-nghiep/202509/dong-bo-giai-phap-nang-cao-chat-luong-trong-trot-ce80390/