Dữ liệu là nền tảng của tòa soạn hiện đại

Tuy nhiên, để biến dữ liệu thành giá trị thực, báo chí cần một chiến lược tổng thể, một hệ sinh thái đạo đức và kỹ năng số phù hợp.

Đây là vấn đề cốt lõi được các chuyên gia tham gia thảo luận sôi nổi với chuyên đề "Dữ liệu là gốc của tòa soạn hiện đại" trong khuôn khổ Diễn đàn Báo chí toàn quốc, vào chiều 20/6.

Chia sẻ kinh nghiệm từ một trong những tòa soạn đi đầu về báo chí dữ liệu, bà Nguyễn Thu Hương, Phó Tổng Biên tập Báo VnExpress khẳng định: "Dữ liệu là nền tảng điều phối sản xuất, phát triển độc giả trung thành và tăng trưởng doanh thu".

Tại VnExpress, dữ liệu được phân loại theo 5 nhóm: Độc giả, hành vi, bài viết, quảng cáo và phản hồi. 3 hệ thống lõi gồm: Hệ quản trị dữ liệu bài viết (VA), độc giả (ADP) và quảng cáo (SIS), cho phép tòa soạn vận hành gần như toàn bộ quy trình biên tập…, từ lựa chọn đề tài đến cá nhân hóa giao diện hiển thị, nội dung, và quảng cáo theo từng người đọc. Tuy nhiên, theo bà Hương, dữ liệu chỉ thực sự có giá trị khi gắn với mục tiêu rõ ràng.

"Nếu không, dữ liệu có thể trở thành rác chứ không phải vàng. Không nên để dữ liệu thay con người ra quyết định, mà hãy để nó là công cụ hỗ trợ những quyết định đúng đắn", bà Hương nhấn mạnh.

Ở góc độ doanh nghiệp công nghệ, chuyên gia công nghệ Ngô Mạnh Hà cảnh báo các tòa soạn hiện vẫn thiếu quy tắc ứng xử dữ liệu nội bộ, đặc biệt là dữ liệu cá nhân của độc giả. Ông Hà đề xuất các cơ quan báo chí nên ban hành chính sách riêng về bảo vệ dữ liệu, áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế như ISO/IEC 27701, GDPR hoặc Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân Việt Nam.

Một số biện pháp kỹ thuật được khuyến nghị gồm: Mã hóa, phân quyền truy cập, tách biệt dữ liệu định danh và phân tích, ẩn danh hóa trước khi chia sẻ. Đồng thời, cần đào tạo đội ngũ phóng viên, kỹ thuật viên hiểu đúng về quyền riêng tư và đạo đức số.

Ở góc độ quản trị tòa soạn, nhà báo Lê Xuân Trung, Phó Tổng Biên tập Báo Tuổi Trẻ cho rằng: "Muốn giữ độc giả trung thành, trước hết phải hiểu họ là ai". Trong phiên thảo luận "Cá nhân hóa nội dung để giữ độc giả trung thành", ông Trung đề xuất quy trình 3 bước, đó là khảo sát độc giả qua bảng hỏi xã hội học, phân loại theo đặc điểm và hành vi, sau đó thiết kế các chương trình "chăm sóc nội dung" như gợi ý bài theo sở thích, bản tin định kỳ, mời tham gia cộng đồng thành viên.

"Đưa bạn đọc vô danh thành bạn đọc có danh, từ đó gắn bó với sản phẩm báo chí, đó là chiến lược lâu dài chứ không đơn thuần là thao tác kỹ thuật", ông Trung nhấn mạnh.

Khi hành vi người đọc thay đổi nhanh chóng, mô hình kinh doanh báo chí biến động liên tục, dữ liệu chính là "nguyên liệu thô" quý giá để ra quyết định đúng. Nhưng để biến dữ liệu thành lợi thế cạnh tranh, các tòa soạn cần nhiều hơn một hệ thống máy tính đó là tầm nhìn, là chiến lược, là đạo đức và là con người.

Văn Hiền

Nguồn: https://baochinhphu.vn/du-lieu-la-nen-tang-cua-toa-soan-hien-dai-102250620151149438.htm