Đưa bản sắc Gia Lai đến với hội bài chòi Trung Bộ

Hội tụ “hương sắc” bài chòi

Liên hoan có chủ đề “Hương sắc miền Trung 2025”, với sự tham gia của các đoàn đại diện cho 7 tỉnh, thành phố: Quảng Trị, Huế, Đà Nẵng, Quảng Ngãi, Khánh Hòa, Gia Lai, Đắk Lắk.

Liên hoan tập trung trình diễn các làn điệu/bài bản bài chòi truyền thống như xàng xê, hô thai, xuân nữ… thể hiện tình yêu quê hương, đất nước và con người miền Trung giàu nghị lực, giàu lòng nhân ái.

Cùng với đó là các tiết mục nội dung ca ngợi Đảng, Bác Hồ, tôn vinh truyền thống đấu tranh cách mạng; phản ánh vẻ đẹp lao động, tình cảm gia đình, tình yêu đôi lứa; gửi gắm những bài học đạo lý, phê phán thói hư tật xấu; kể lại những câu chuyện dân gian, tích cổ và sự kiện lịch sử giàu ý nghĩa.

Các nghệ nhân, nhạc công tập luyện để chuẩn bị cho Liên hoan hô hát Bài chòi khu vực Trung Bộ. **Ảnh: P.L**

Chương trình mỗi đoàn tham gia trình diễn không quá 30 phút, gồm 2 phần: Lời chào quê hương và Quê hương mở hội. Ngoài ra, các đoàn còn tham gia biểu diễn phục vụ nhân dân và du khách tại các không gian công cộng ở TP Đà Nẵng.

Để chuẩn bị cho Liên hoan, Trung tâm Văn hóa tỉnh (phường Quy Nhơn) đã mời 16 nghệ nhân, diễn viên, nhạc công đến từ các xã, phường trên địa bàn tỉnh, bắt đầu tập luyện hăng say từ ngày 26-10 đến nay.

Nghệ nhân nhân dân Minh Đức (75 tuổi, ở xã Ngô Mây) mỗi ngày đều vượt quãng đường gần 30 km để đến tập. Dù tuổi đã cao, nhưng giọng hô, hát của bà vẫn đầy nội lực, khiến người nghe cảm nhận được nét đặc sắc rất riêng của bài chòi cổ.

Nghệ nhân nhân dân Minh Đức năm nay 75 tuổi vẫn tâm huyết tham gia các hoạt động bảo tồn và phát huy di sản bài chòi. **Ảnh: P.L**

Bà tâm sự: “Gắn bó với bài chòi dân gian đến nay đã hơn nửa thế kỷ, ngọn lửa đam mê vẫn luôn cháy trong tôi.

Được tham gia Liên hoan là niềm vinh dự, cũng là dịp để chúng tôi giới thiệu nét độc đáo của bài chòi quê hương mình đến với mọi người”.

Thường xuyên theo dõi, động viên các nghệ nhân tập luyện, ông Huỳnh Hiệp An-Giám đốc Trung tâm Văn hóa tỉnh-cho biết: Liên hoan do Bộ Văn hóa-Thể thao và Du lịch tổ chức, nhằm tạo cơ hội để các địa phương giao lưu, học hỏi, trao đổi kinh nghiệm trong công tác bảo tồn và phát huy giá trị của Nghệ thuật Bài chòi Trung Bộ Việt Nam-Di sản văn hóa phi vật thể đại diện nhân loại đã được UNESCO ghi danh.

Ban Tổ chức cũng mong muốn nâng cao nhận thức của cộng đồng về ý nghĩa, vai trò của di sản trong đời sống hôm nay, qua đó khơi dậy niềm tự hào, ý thức gìn giữ, phát huy trong cộng đồng chủ thể di sản và trong toàn xã hội.

Quảng bá quê hương Gia Lai mới

Các kịch bản chương trình của đoàn Gia Lai tham gia Liên hoan do Nghệ nhân ưu tú Nguyễn Phú (xã Tuy Phước) chấp bút, đã nhận được những ý kiến đóng góp tâm huyết của các nghệ nhân tham gia.

“Tôi đã sáng tác nhiều câu thai gắn với thực tế của địa phương, từ con người, cảnh sắc đến những nét văn hóa đặc trưng của tỉnh Gia Lai. Nhờ vậy, phần hô hát trở nên gần gũi, sinh động hơn, vừa giữ được tinh thần của bài chòi xưa, vừa thổi vào đó hơi thở cuộc sống hôm nay”-Nghệ nhân ưu tú Nguyễn Phú chia sẻ.

“Hế hê… Đôi lời giới thiệu về Gia Lai/Có rừng, có núi, có sông dài, biển khơi/ Tình quê son sắt keo sơn/Gia Lai - Bình Định về chung một nhà…” - những câu ca vang lên mở đầu phần “Lời chào quê hương”, thể hiện niềm vui và tự hào về vẻ đẹp của tỉnh Gia Lai (mới) như một “Việt Nam thu nhỏ”.

Các nghệ nhân Gia Lai còn khéo léo lồng ghép những câu thai mộc mạc mà sâu sắc, gắn liền với truyền thống văn hóa-lịch sử địa phương như: Bảo tàng Quang Trung, hình tượng Anh hùng Núp, rượu cần, rượu Bàu Đá, võ cổ truyền…

Sang phần “Quê hương mở hội”, đoàn nghệ nhân biểu diễn đầy đủ các hình thức: Khai trường, trình thẻ bài, hô thai, dâng thưởng… với các làn điệu bài chòi đặc sắc.

Trong suốt quá trình tập luyện, các anh hiệu, chị hiệu là những nghệ nhân nhiều kinh nghiệm, vừa giữ nhịp, vừa hướng dẫn, truyền thêm cảm hứng cho các thành viên trong đoàn.

Những câu hát, câu thai, điệu nhạc được chỉnh sửa, bổ sung, sao cho vừa giữ được tinh thần truyền thống, vừa gần gũi với đời sống hôm nay.

Nhạc công Trần Kim Vân-cán bộ Phòng Nghiệp vụ Văn hóa (Trung tâm Văn hóa tỉnh) cho biết: “Đoàn đã chọn 4 loại nhạc cụ truyền thống gồm trống, đàn nhị, đàn kìm và đàn bầu để phục vụ phần biểu diễn.

Trước khi tập luyện, chúng tôi đã cùng nhau chọn âm điệu, giai điệu và tiết tấu phù hợp. Mục tiêu là giữ được chất mộc mạc, dân gian của bài chòi nhưng vẫn tạo điểm nhấn riêng cho phần trình diễn của Gia Lai”.

Nguồn: https://baogialai.com.vn/dua-ban-sac-gia-lai-den-voi-hoi-bai-choi-trung-bo-post570994.html