Đưa tuồng vào học đường: Nuôi dưỡng tình yêu nghệ thuật dân tộc trong thế hệ trẻ

Đoàn nghệ thuật tuồng Nguyễn Hiển Dĩnh biểu diễn trích đoạn “Trần Quốc Toản đề cờ” tại Trường THPT Thanh Khê. Ảnh: XUÂN TRẦN

Trong dòng chảy ngàn năm của văn hóa Việt Nam, tuồng - loại hình sân khấu truyền thống đặc sắc vẫn ngân vang như tiếng trống vọng hồn dân tộc.

Với những làn điệu vang vọng, lời ca trầm hùng và phục trang rực rỡ, tuồng không chỉ là nghệ thuật biểu diễn mà còn là linh hồn của bản sắc Việt, kết tinh của trí tuệ và tinh thần yêu nước qua bao thế hệ

Đưa tuồng vào học đường

Khi đưa tuồng vào lớp học, nhất là trong các tiết Ngữ văn và Giáo dục địa phương, di sản văn hóa của cha ông đã thực sự sống dậy giữa đời sống học đường.

Tại Đà Nẵng, hoạt động đưa tuồng đến trường học được duy trì liên tục hơn một thập kỷ, tạo dấu ấn riêng trong công tác giáo dục văn hóa. Những buổi biểu diễn, giao lưu với nghệ sĩ không chỉ giúp học sinh hiểu hơn về nghệ thuật truyền thống mà còn khơi dậy niềm tự hào dân tộc trong các em.

Tuồng được lồng ghép khéo léo trong các tiết Ngữ văn và Giáo dục địa phương như một hình thức học tập trải nghiệm tại Trường THPT Thanh Khê. Buổi ngoại khóa “Giới thiệu nghệ thuật tuồng trong học đường” do Nhà hát Nghệ thuật truyền thống Đà Nẵng thực hiện gần đây là một minh chứng sinh động.

Trích đoạn “Trần Quốc Toản đề cờ” được biểu diễn ngay tại sân trường, học sinh chăm chú theo dõi, xúc động trước tinh thần yêu nước của người thiếu niên anh hùng.

Em Võ Quốc Huy (lớp 12/5, Trường THPT Thanh Khê) chia sẻ: “Em chưa từng xem diễn tuồng ngoài đời, hôm nay thấy tuồng rất gần gũi. Nhân vật Trần Quốc Toản khiến em hiểu thêm về lòng yêu nước và ý chí quật cường của tuổi trẻ Việt Nam. Em nghĩ nếu được học bằng cách này, chúng em sẽ nhớ lâu hơn và yêu lịch sử, văn học hơn”.

Từ một tiết học Ngữ văn đơn giản, giờ đây các em được sống cùng nhân vật, nghe nhịp trống, lời hát và cảm nhận văn học bằng tất cả giác quan.

Từ bài giảng đến trải nghiệm văn hóa

Theo cô Nguyễn Thị Ngọc Thảo, giáo viên Ngữ văn và Giáo dục địa phương (Trường THPT Thanh Khê), việc đưa tuồng vào bài học giúp học sinh hiểu rằng văn chương không chỉ nằm trong sách vở, mà là cuộc sống, là tâm hồn của dân tộc.

“Tuồng là văn học sống động. Khi được xem biểu diễn, các em không chỉ biết đến hình tượng anh hùng, mà còn cảm nhận được âm vang văn hóa, đạo lý và tính nhân văn. Đây là hướng dạy học tích hợp rất hiệu quả trong chương trình mới”, cô Thảo chia sẻ.

Sự kết hợp giữa nghệ thuật và giáo dục này không chỉ góp phần đổi mới phương pháp dạy học, mà còn giúp học sinh hình thành năng lực thẩm mỹ, cảm xúc và khả năng cảm thụ văn hóa dân gian, những năng lực được Chương trình giáo dục phổ thông 2018 đặc biệt coi trọng.

Nghệ sĩ Nhân dân Phan Văn Quang, Trưởng đoàn nghệ thuật tuồng Nguyễn Hiển Dĩnh cho biết, trong hơn mười năm qua, các nghệ sĩ của nhà hát đến hàng trăm trường học để biểu diễn, giao lưu và hướng dẫn học sinh tìm hiểu nghệ thuật tuồng.

“Chúng tôi mong muốn các em hiểu rằng tuồng không phải là quá khứ, mà là một phần sống động của hiện tại. Nếu học sinh được tiếp xúc thường xuyên, được xem và được nhập vai, tuồng sẽ tự nhiên đi vào đời sống của các em như một niềm tự hào”, ông Quang nói.

Những hoạt động này đã giúp tuồng bước ra khỏi không gian nhà hát, hòa vào môi trường học đường, tạo nên mối liên kết bền chặt giữa văn hóa và giáo dục. Không chỉ là buổi biểu diễn nghệ thuật, mà còn là một tiết học văn hóa, lịch sử và đạo đức sống động.

Tăng cường phối hợp, đồng hành

Theo cô Lê Thị Liễu, Tổ trưởng Tổ Ngữ văn (Trường THPT Thanh Khê), việc đưa tuồng vào học đường hoàn toàn phù hợp với tinh thần của Chương trình giáo dục phổ thông 2018, hướng đến phát triển toàn diện năng lực và phẩm chất người học. Đặc biệt, tích hợp được việc giáo dục tinh thần yêu nước cho thế hệ trẻ.

Cô Liễu cho rằng, để hoạt động này phát huy hiệu quả, cần tăng cường phối hợp giữa nhà trường và các đơn vị nghệ thuật, xây dựng học liệu số, video minh họa và chuyên đề trải nghiệm giúp giáo viên dễ dàng lồng ghép tuồng vào bài học.

Bên cạnh đó, việc bồi dưỡng kỹ năng khai thác nghệ thuật dân gian cho giáo viên cũng là hướng đi quan trọng, nhằm biến mỗi tiết học Ngữ văn thành không gian sáng tạo và cảm xúc.

“Khi học sinh được xem, được nhập vai, được tự diễn, thì các em đang thực sự học bằng trải nghiệm. Đó là cách gieo vào lòng thế hệ trẻ niềm tự hào và tình yêu di sản”, cô Liễu nhấn mạnh.

Đồng quan điểm, bà Lữ Thị Kim Hoa, Trưởng ban Văn hóa - Xã hội HĐND phường Hải Vân cho rằng, việc đưa nghệ thuật tuồng vào học đường là hình thức giáo dục rất phù hợp với bối cảnh hiện nay.

“Bảo vệ hồn cốt của văn hóa dân tộc không chỉ là nhiệm vụ, mà còn là mạch nguồn nuôi dưỡng nhân cách, tình yêu quê hương trong thế hệ trẻ. Khi nhà trường đồng hành với nghệ sĩ, khi học sinh hiểu và yêu di sản, đó là lúc văn hóa được bảo tồn bằng sức sống tự nhiên nhất”, bà Hoa khẳng định.

Nguồn: https://baodanang.vn/dua-tuong-vao-hoc-duong-nuoi-duong-tinh-yeu-nghe-thuat-dan-toc-trong-the-he-tre-3309865.html