Giải ngân đầu tư công - cần gỡ vướng mắc từ cấp xã

Trong bối cảnh sắp xếp lại chính quyền địa phương theo mô hình hai cấp, nhiều dự án được chuyển giao về cấp xã, nơi năng lực cán bộ còn hạn chế đang trở thành “nút thắt” cần sớm được tháo gỡ. Cùng với đó, yêu cầu đặt ra là phải nâng cao chất lượng, hiệu quả của đầu tư công, đảm bảo nguồn lực nhà nước thực sự phát huy vai trò dẫn dắt của nguồn vốn mồi này để tăng trưởng bền vững.

* Đại biểu Trần Văn Lâm (Đoàn Bắc Ninh): Đầu tư công phải song hành giữa số lượng và chất lượng

Chú thích ảnh — Đại biểu Trần Văn Lâm trả lời phỏng vấn. Ảnh: Hải Ngọc/TTXVN

Đầu tư công luôn là một động lực rất lớn cho tăng trưởng. Đầu tư công tạo ra các công trình, dự án thúc đẩy phát triển các lĩnh vực kinh tế - xã hội, đồng thời kéo theo các nguồn vốn đầu tư tư nhân. Khi đầu tư công tăng, tổng thể các nguồn lực đầu tư xã hội cũng tăng, từ đó tạo động lực mạnh mẽ cho phát triển kinh tế đất nước.

Tuy nhiên, tôi cho rằng không phải cứ tăng đầu tư công là tốt, mà điều quan trọng là hiệu quả của đầu tư. Đầu tư công có thể giúp tăng trưởng trước mắt, nhưng nếu dự án kém chất lượng, không phát huy hiệu quả lâu dài, thì sẽ trở thành gánh nặng cho nền kinh tế, làm gia tăng nợ công và ảnh hưởng đến tăng trưởng bền vững. Vì vậy, cần chú trọng cả số lượng và chất lượng đầu tư hai yếu tố này phải song hành thì mới tạo được tăng trưởng vừa trước mắt vừa lâu dài.

Một khía cạnh quan trọng khác là đầu tư công phải phát huy vai trò “dẫn dắt” các nguồn lực xã hội, chứ không chỉ dừng lại ở việc “một mình” đầu tư. Đây là yếu tố quyết định hiệu quả tổng thể của chính sách.

Những năm qua, các vướng mắc, cản trở trong lĩnh vực đầu tư đã được nhận diện rõ và được đưa ra thảo luận tại nhiều kỳ họp Quốc hội. Trên cơ sở đó, Chính phủ đã đề xuất, Quốc hội thông qua nhiều chủ trương, giải pháp mang tính đột phá để tháo gỡ. Có những trường hợp Quốc hội trao thêm thẩm quyền cho Chính phủ để xử lý linh hoạt, khi luật hiện hành gây cản trở quá lớn và yêu cầu báo cáo lại tại kỳ họp sau.

Đó là những cơ chế rất mở, giúp Chính phủ chủ động, kịp thời xử lý các điểm nghẽn, tạo cơ sở để tin tưởng rằng đầu tư công thời gian tới sẽ tiếp tục có đóng góp tích cực cho tăng trưởng kinh tế - xã hội.

Tất nhiên, trong giai đoạn đầu sắp xếp lại chính quyền hai cấp, sẽ còn nhiều khó khăn, vướng mắc trong triển khai đặc biệt là ở cơ sở, như việc giải phóng mặt bằng. Điều này đòi hỏi sự vào cuộc quyết liệt của chính quyền địa phương, sự nêu gương và trách nhiệm của người đứng đầu.

Những gì vướng ở cơ chế, chính sách cần được rà soát, tháo gỡ; những gì vướng mắc ở tổ chức thực hiện thì phải được điều chỉnh kịp thời. Khi hệ thống chính trị mới được xác lập, cần phát huy tối đa vai trò của từng cấp, từng cán bộ; chỗ nào yếu, hạn chế thì phải nhanh chóng phát hiện và khắc phục. Ở mỗi địa phương có thể phát sinh những khó khăn khác nhau, do đó cần chủ động, linh hoạt trong xử lý để đảm bảo tiến độ và hiệu quả đầu tư công.

* Đại biểu Hoàng Văn Cường (Đoàn Hà Nội): Cần cơ chế linh hoạt hỗ trợ cấp xã trong giải ngân đầu tư công

Giải ngân vốn đầu tư công năm nay có khối lượng lớn hơn năm trước, quy mô cũng mở rộng hơn. Do đó, kết quả giải ngân về mặt số tuyệt đối là cao hơn năm trước; về số tương đối cũng không kém, thậm chí có thể nói là tốt hơn. Tuy nhiên, so với mục tiêu đặt ra và nhiệm vụ cần hoàn thành, phần khối lượng còn lại vẫn rất lớn.

Đặc biệt, trong bối cảnh sắp xếp lại bộ máy chính quyền địa phương theo mô hình hai cấp, nhiều dự án đầu tư công trước đây thuộc phạm vi cấp huyện nay được chuyển giao về cấp xã. Trước đây, cấp huyện có bộ máy tổ chức, có cán bộ chuyên trách làm về đầu tư công; còn ở cấp xã, nhân lực còn hạn chế. Đây chính là một khó khăn, cản trở quá trình đẩy nhanh tiến độ giải ngân.

Từ nay đến cuối năm, chúng ta vẫn còn thời gian để thúc đẩy tiến độ, nhất là trong việc nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ cấp xã. Có thể xem xét thành lập các tổ tư vấn lưu động, hỗ trợ chuyên môn cho nhiều xã cùng lúc, giúp tháo gỡ các vướng mắc trong quy trình, thủ tục quyết định dự án.

Bên cạnh đó, các rào cản thường gặp trong đầu tư công những năm vừa qua như giải phóng mặt bằng, nguồn nguyên liệu... hiện nay đã có cơ chế khá tốt để tháo gỡ. Vì vậy, nếu xử lý được những vấn đề liên quan đến thủ tục quản lý ở cấp xã, tôi tin rằng chúng ta có thể đạt được mục tiêu giải ngân năm nay.

Đầu tư công trong nhiệm kỳ vừa qua đã đạt kết quả rất đáng ghi nhận. Đóng góp của đầu tư công không chỉ nằm ở việc gia tăng cầu từ phía Chính phủ, mà quan trọng hơn là giúp nhiều công trình hoàn thành, phát huy tác dụng, tạo tác động lan tỏa đến tăng trưởng, điển hình là các dự án đường cao tốc, đường điện, hạ tầng kết nối.

Có được kết quả này là nhờ sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, thường xuyên kiểm tra, giám sát, tháo gỡ kịp thời những vướng mắc trong quá trình triển khai. Hệ thống thể chế, thủ tục thẩm định, phê duyệt dự án, đấu thầu chọn thầu… cũng đã được cải thiện, cắt giảm nhiều khâu không cần thiết. Đặc biệt, Chính phủ đã có những cơ chế đặc thù trong việc khai thác khoáng sản làm nguyên vật liệu phục vụ xây dựng hạ tầng.

Có thể nói, thành công của đầu tư công những năm qua là kết quả tổng hợp của nhiều yếu tố từ chỉ đạo, pháp lý đến sự vào cuộc đồng bộ của các cấp, các ngành.

Nguồn: https://baotintuc.vn/thoi-su/giai-ngan-dau-tu-cong-can-go-vuong-mac-tu-cap-xa-20251029122842478.htm