Giải quyết tình trạng chậm trễ trong thủ tục đề nghị bổ nhiệm giám định viên tư pháp

Nghiên cứu xuất xây dựng văn bản tầm luật điều chỉnh hoạt động cung cấp dịch vụ giám định ngoài tố tụng

Trình bày tóm tắt Tờ trình dự án Luật Giám định tư pháp (sửa đổi), Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh cho biết, dự án Luật giữ nguyên phạm vi điều chỉnh của Luật Giám định tư pháp hiện hành. Đối tượng áp dụng của Luật Giám định tư pháp (sửa đổi) là cá nhân, tổ chức, cơ quan có liên quan đến hoạt động giám định tư pháp. Dự thảo Luật gồm 6 chương, 45 điều.

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh trình bày tóm tắt Tờ trình dự án Luật Giám định tư pháp (sửa đổi). Ảnh: Quang Khánh

Theo Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh, dự thảo Luật gồm 6 chương, 45 điều. Cụ thể, đề xuất giữ nguyên 3 điều; sửa đổi, bổ sung 34 điều; bổ sung 9 điều; lược bỏ 11 điều và 1 khoản (khoản 4 Điều 22) của Luật Giám định tư pháp hiện hành. Do đó, căn cứ quy định tại điểm b khoản 4 Điều 8 Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2025, Chính phủ đề nghị xây dựng dự án Luật Giám định tư pháp (sửa đổi).

Dự thảo Luật bổ sung các quy định ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số, bao gồm: xây dựng, quản lý, vận hành, khai thác cơ sở dữ liệu về giám định tư pháp có tính kết nối, chia sẻ dữ liệu; việc gửi hồ sơ trưng cầu, yêu cầu giám định bằng văn bản điện tử; việc sử dụng chữ ký số trong kết luận giám định tư pháp; việc lưu trữ hồ sơ giám định tư pháp bằng điện tử.

Bên cạnh đó, đề xuất lược bỏ 11 điều; 1 khoản tại 1 điều của Luật Giám định tư pháp hiện hành, gồm các nội dung liên quan đến hồ sơ, trình tự, thủ tục hành chính trong quản lý nhà nước về giám định tư pháp, nhiệm vụ, quyền hạn của các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, UBND tỉnh, thành phố trong công tác giám định tư pháp để giao Chính phủ quy định.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng trình bày Báo cáo thẩm tra dự thảo Luật. Ảnh: Quang Khánh

Báo cáo thẩm tra dự thảo Luật do Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng trình bày. Theo đó, Ủy ban cơ bản tán thành phạm vi sửa đổi của dự thảo Luật như Chính phủ trình.

Tuy nhiên, việc bổ sung quy định về hoạt động giám định ngoài tố tụng như tại các điều 7, 16, 21 và 40 dẫn đến mở rộng phạm vi điều chỉnh của Luật. Do đó, đề nghị Chính phủ chỉ đạo nghiên cứu để đề xuất xây dựng văn bản tầm luật có tính chất tổng thể để điều chỉnh hoạt động cung cấp dịch vụ giám định ngoài tố tụng.

Về thẩm quyền bổ nhiệm, miễn nhiệm giám định viên tư pháp (Điều 11), đa số ý kiến trong Ủy ban Pháp luật và Tư pháp tán thành với nội dung sửa đổi của dự thảo Luật nhằm khắc phục tình trạng cơ quan quản lý, sử dụng, giám sát, đánh giá việc thực hiện nhiệm vụ đối với giám định viên nhưng lại không có thẩm quyền bổ nhiệm, miễn nhiệm; đồng thời, giải quyết tình trạng chậm trễ trong thủ tục đề nghị bổ nhiệm giám định viên tư pháp...

Bên cạnh đó, có ý kiến đề nghị giữ thẩm quyền bổ nhiệm giám định viên tư pháp như Luật hiện hành nhằm phù hợp với thẩm quyền quản lý nhà nước trong từng lĩnh vực và bảo đảm tập trung, thống nhất quản lý về chuyên môn.

Bảo đảm tính khả thi của quy định về xã hội hóa hoạt động thi hành án dân sự

Trình bày tóm tắt Tờ trình dự án Luật Thi hành án dân sự (sửa đổi), Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh cho biết, dự thảo Luật gồm 5 Chương, 118 điều (giảm 4 Chương, lược bỏ 30 điều, giữ nguyên 16 điều, sửa đổi, hợp nhất 134 điều thành 84 điều; bổ sung 18 điều mới so với Luật Thi hành án dân sự hiện hành).

Dự thảo Luật bổ sung 18 điều gồm: các điều về nguyên tắc, những hành vi bị cấm, bảo đảm hoạt động thi hành án dân sự, cơ quan quản lý thi hành án dân sự, cơ quan thi hành án dân sự, một số điều về thủ tục thi hành án và các điều về Văn phòng thi hành án dân sự, Thừa hành viên. Trong đó, những quy định về Văn phòng thi hành án dân sự và Thừa hành viên là nội dung quan trọng, thể hiện sự đổi mới mạnh mẽ công tác thi hành án dân sự theo chủ trương xã hội hóa một số hoạt động thi hành án dân sự tại Nghị quyết số 49-NQ/TW ngày 2/6/2005 của Bộ Chính trị, Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 9/11/2022 của Ban Chấp hành Trung ương.

Các đại biểu tham dự phiên họp. Ảnh: Quang Khánh

Trên cơ sở đó, dự thảo Luật đã dành mục 2 Chương II quy định về Thừa hành viên và Văn phòng thi hành án dân sự. Đồng thời, đổi tên Thừa phát lại thành Thừa hành viên và đổi tên Văn phòng Thừa phát lại thành Văn phòng thi hành án dân sự để bảo đảm tính phổ thông, dễ hiểu hơn, phù hợp với phạm vi, tính chất hoạt động thi hành án dân sự của tổ chức này. Văn phòng thi hành án dân sự và Thừa hành viên vẫn được thực hiện các hoạt động khác như quy định hiện hành về Thừa phát lại.

Dự thảo Luật cũng quy định điều khoản chuyển tiếp đối với tổ chức và hoạt động của Thừa phát lại nhằm bảo đảm việc đổi tên không ảnh hưởng đến hoạt động của các văn phòng Thừa phát lại, không phát sinh chi phí liên quan.

Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng nêu rõ, Ủy ban tán thành với phạm vi sửa đổi của dự thảo Luật như đề xuất của Chính phủ.

Về Văn phòng thi hành án dân sự và Thừa hành viên (Mục 2 Chương II), Ủy ban cơ bản thống nhất việc luật hóa chế định này (hiện hành là Thừa phát lại). Tuy nhiên, nhận thấy theo dự thảo Luật thì Thừa hành viên không được áp dụng một số biện pháp bảo đảm thi hành án quan trọng (như tạm giữ tài sản, giấy tờ, tạm hoãn xuất cảnh) và không được áp dụng các biện pháp cưỡng chế thi hành án, dẫn đến chưa bảo đảm đầy đủ điều kiện để thực hiện nhiệm vụ tổ chức thi hành án dân sự, có thể ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của Văn phòng thi hành án dân sự và Thừa hành viên.

Tổng kết thực tiễn cũng cho thấy, giai đoạn 2009-2015 khi Thừa phát lại được quyền áp dụng các biện pháp bảo đảm, biện pháp cưỡng chế như Chấp hành viên đã phát huy tốt hiệu quả trong tổ chức thi hành án dân sự, tuy nhiên từ năm 2020 đến nay Thừa phát lại không còn được giao thẩm quyền này đã hạn chế rất lớn đến kết quả thi hành án dân sự. Một số Hội và Văn phòng Thừa phát lại kiến nghị xem xét vấn đề này nhằm bảo đảm tính khả thi của quy định về xã hội hóa hoạt động thi hành án dân sự.

Nguồn: https://daibieunhandan.vn/giai-quyet-tinh-trang-cham-tre-trong-thu-tuc-de-nghi-bo-nhiem-giam-dinh-vien-tu-phap-10394293.html