Giảm gánh nặng thuế thu nhập cá nhân

Nhiều năm qua, thuế thu nhập cá nhân và mức giảm trừ gia cảnh không được điều chỉnh trong khi mức chi tiêu thực tế của người dân tăng liên tục tăng.

Nhiều năm qua, thuế thu nhập cá nhân và mức giảm trừ gia cảnh chưa được điều chỉnh trong khi mức chi tiêu thực tế của người dân tăng liên tục tăng. Những bất cập này đang khiến nhiều người mong mỏi sớm sửa đổi Luật Thuế thu nhập cá nhân.

Áp lực từ mức giảm trừ lỗi thời

Chị Lê Thu Hà, giáo viên tại phường Thành Đông, mỗi tháng có tổng thu nhập khoảng 17 triệu đồng từ lương và phụ cấp. Chồng chị thu nhập khoảng 10 triệu đồng/tháng. Gia đình đang nuôi một con học đại học - người đang được chị kê khai là người phụ thuộc. Tuy nhiên, riêng chi phí học hành cho con lên tới 10 - 11 triệu đồng/tháng. Thêm vào đó, chi phí sinh hoạt như tiền điện, nước, ăn uống, đi lại… của hai vợ chồng tiêu tốn hơn 10 triệu đồng nữa.

“Mức giảm trừ gia cảnh hiện tại quá thấp so với chi tiêu thực tế. Vợ chồng tôi không có tích lũy, mỗi khi có việc đột xuất đều phải vay mượn”, chị Hà chia sẻ.

Tương tự, anh Nguyễn Đình Giang, nhân viên văn phòng tại khu công nghiệp An Dương cho biết, thu nhập của anh khoảng 12 triệu đồng/tháng. Là người độc thân, anh không có người phụ thuộc để kê khai giảm trừ. Trong khi đó, chi phí thuê nhà, sinh hoạt, đi lại… tiêu tốn gần hết thu nhập mỗi tháng. “Chưa lập gia đình mà đã khó khăn, nếu sau này có vợ con thì tôi không biết xoay xở ra sao. Thu nhập vừa đủ sống nhưng vẫn bị đánh thuế là điều rất bất hợp lý”, anh Giang bày tỏ.

Còn anh Phạm Văn Hải, quản lý tại một doanh nghiệp ở phường Kiến An có thu nhập 16 triệu đồng/tháng, cũng nằm trong diện phải nộp thuế. Anh có một con nhỏ, đang được khai là người phụ thuộc. Theo quy định hiện hành, mức giảm trừ gia cảnh của anh là 11 triệu đồng/tháng cho bản thân và 4,4 triệu đồng cho người phụ thuộc. Theo anh Hải, mức này được áp dụng từ tháng 7/2020 đến nay quá lạc hậu, gây thiệt thòi cho người nộp thuế, vì giá cả sinh hoạt ngày càng tăng. Anh Hải cho rằng, mức giảm trừ không còn phù hợp khi giá cả tăng "chóng mặt" từng năm. Với thu nhập hiện tại, mức đóng thuế thu nhập cá nhân thì khó để tích lũy hay đầu tư cho tương lai.

Không chỉ riêng chị Hà, anh Giang hay anh Hải, hầu hết người lao động, nhất là tại khu vực đô thị trung tâm, nơi chi phí sinh hoạt cao đang phải chịu áp lực từ thuế thu nhập cá nhân.

Cần sớm sửa đổi

Luật Thuế thu nhập cá nhân số 04/2007/QH12 được ban hành từ năm 2007 và có hiệu lực từ 1/1/2009, sau đó được sửa đổi, bổ sung một lần vào năm 2012. Từ đó đến nay, biểu thuế lũy tiến theo 7 bậc thuế (từ 5% đến 35%) vẫn được giữ nguyên. Mức giảm trừ gia cảnh hiện hành 11 triệu đồng/tháng cho người nộp thuế và 4,4 triệu đồng/tháng cho người phụ thuộc – được điều chỉnh gần nhất theo Nghị quyết 954/2020/UBTVQH14, sau lần điều chỉnh trước đó vào năm 2013.

Như vậy, trong suốt 13 năm, mức giảm trừ gia cảnh chỉ được điều chỉnh 2 lần, trong khi đời sống người dân có nhiều thay đổi, giá cả hàng hóa, dịch vụ, học phí... đều tăng mạnh. Từ năm 2020 đến nay, Nhà nước 2 lần điều chỉnh lương cơ sở và chuẩn bị điều chỉnh tiếp lần thứ ba, nhưng mức giảm trừ thuế thu nhập các nhân vẫn giữ nguyên.

Theo nhiều chuyên gia tài chính, sự chậm trễ trong điều chỉnh biểu thuế và mức giảm trừ khiến chính sách thuế không còn sát thực tiễn, thậm chí gây áp lực ngược cho người lao động, nhóm vốn ít khả năng “né thuế” nhất.

Trước những bất cập nêu trên, việc sửa đổi Luật Thuế thu nhập cá nhân được đưa vào chương trình xây dựng luật, dự kiến trình Quốc hội xem xét tại kỳ họp tháng 10/2025.

Theo đó, Bộ Tài chính đề xuất 2 phương án điều chỉnh mức giảm trừ. Phương án 1, căn cứ theo tốc độ tăng chỉ số giá tiêu dùng (CPI). Mức giảm trừ cho bản thân người nộp thuế dự kiến nâng từ 11 triệu đồng lên 13,3 triệu đồng/tháng; người phụ thuộc tăng từ 4,4 triệu đồng lên 5,3 triệu đồng/tháng. Phương án 2, căn cứ theo mức tăng thu nhập bình quân đầu người và GDP bình quân đầu người trong giai đoạn 2020 - 2025. Theo đó, mức giảm trừ cho bản thân người nộp thuế tăng lên 15,5 triệu đồng/tháng và người phụ thuộc là 6,2 triệu đồng/tháng.

Mức giảm trừ mới sẽ được áp dụng từ kỳ tính thuế năm 2026, nếu được Quốc hội thông qua.

Nhiều người lao động bày tỏ kỳ vọng việc sửa đổi luật lần này sẽ được triển khai đúng lộ trình. “Trong 5 năm qua, lương cơ sở đã điều chỉnh 2 lần, lương tối thiểu vùng cũng điều chỉnh 3 lần. Vậy mà mức giảm trừ thuế thu nhập cá nhân vẫn giữ nguyên. Chúng tôi mong rằng lần đề xuất này sẽ thực sự đi vào cuộc sống và không bị trì hoãn nữa”, anh Phạm Văn Hải nói.

Hiện nay thuế thu nhập cá nhân chiếm gần 10% tổng thu ngân sách nhà nước, trong đó phần lớn đến từ nhóm người làm công ăn lương, những đối tượng không có khả năng kinh doanh, không thể trốn thuế. Trong khi đó, hơn 3,6 triệu hộ kinh doanh cá thể, kể cả nhóm có doanh thu cao, lại chỉ đóng góp chưa đầy 2% tổng thu ngân sách từ cả thuế thu nhập cá nhân lẫn thuế giá trị gia tăng. Điều này cho thấy sự bất hợp lý trong phân bổ nghĩa vụ thuế. Thuế thu nhập cá nhân cần được điều chỉnh để không tạo gánh nặng vô lý cho người lao động. Chính sách thuế nên hướng đến sự công bằng, nhân văn, tạo động lực cống hiến chứ không thể là rào cản khiến người dân mất niềm tin vào chính sách.

Việc sửa đổi Luật Thuế thu nhập cá nhân lần này nhằm khắc phục bất cập kéo dài, hướng tới hệ thống thuế công bằng, minh bạch, hiện đại. Nếu được thông qua và triển khai hiệu quả, luật mới sẽ góp phần ổn định ngân sách, thúc đẩy sản xuất, kinh doanh và tăng cường niềm tin vào chính sách thuế.

HÀ VY

Nguồn: https://baohaiphong.vn/giam-ganh-nang-thue-thu-nhap-ca-nhan-519207.html