Gìn giữ công trình kiến trúc cổ ở Côn Đảo

Những công trình kiến trúc cổ trên đường Tôn Đức Thắng tạo nên vẻ đẹp riêng có ở Côn Đảo

Dấu ấn đô thị cổ

Đường Lê Duẩn chỉ dài khoảng tầm 500m nhưng có đến hàng chục công trình kiến trúc cổ. Ngôi nhà của bà Nguyễn Thị Anh Thư, một trong những hộ gia đình đầu tiên đến Côn Đảo sinh sống sau giải phóng vẫn giữ được nét rêu phong, cổ kính. Ngôi nhà có diện tích 87m2, được xây 2 tầng, với mái dốc, lợp ngói. “Sau giải phóng, từ Cần Thơ, vợ chồng chúng tôi đến đây sinh sống và được huyện cấp cho một ngôi nhà trong dãy nhà cổ ở đường Lê Duẩn này để làm nơi cư trú”, bà Anh Thư cho biết thêm.

Theo lời kể của bà Thư, dãy nhà trên đường Lê Duẩn trước đây được Pháp xây dựng để làm nơi phân phối hàng hoá, thực phẩm cho lính Pháp. Sau khi Côn Đảo giải phóng, những ngôi nhà này được giữ nguyên vẹn để phân chia làm nơi ở cho những người dân từ nơi khác đến Côn Đảo sinh sống, hoặc những người từng chiến đấu ở Côn Đảo tình nguyện ở lại trên mảnh đất này. “Sau gần 50 năm, ngôi nhà đã có nhiều nơi bị thấm dột nhưng thực hiện yêu cầu của huyện Côn Đảo về bảo tồn nhà cổ, gia đình chỉ sửa sang lại một số nội thất bên trong cho tiện sinh hoạt nhưng cấu trúc bên ngoài của nhà cổ vẫn không mất đi tính nguyên bản. Với lối kiến trúc Pháp, mùa hè mát mẻ, còn mùa đông lại trở nên ấm cúng. Đến nay gia đình tôi đã có 3 đời sinh sống trong ngôi nhà này”, bà Thư nói.

Phía đối diện nhà bà Thư là công trình kiến trúc Dinh Chúa đảo, là điểm tham quan thu hút khách du lịch. Bà Phạm Thị Tám, Phó Giám đốc Bảo tàng - Thư viện tỉnh cho hay, Dinh chúa đảo được khởi công xây dựng năm 1862 và hoàn thành vào năm 1876. Nơi đây đã trải qua 53 đời chúa đảo xuyên suốt 113 năm, trong đó có 39 vị chúa trong thời kỳ Pháp thuộc và 14 chúa ở thời kỳ đế quốc Mỹ chiếm đóng. Diện tích của Dinh Chúa đảo khoảng 1,86ha, bao gồm tòa nhà chính, các gian nhà phụ và sân vườn.

Bà Phạm Thị Tám cho hay, không chỉ có những chứng tích của hệ thống nhà tù thực dân, trên địa bàn huyện Côn Đảo còn có những dấu ấn về đời sống đô thị của thời Pháp thuộc và Mỹ ngụy. 

Thu hút khách du lịch

Ông Phan Trọng Hiền, Chủ tịch UBND huyện Côn Đảo cho biết, năm 1862 cùng với việc thành lập Nhà tù Côn Đảo, xây dựng trại giam, trạm gác, thực dân Pháp còn xây dựng những công sở và các cơ sở phục vụ khác như Sở Dây thép, Sở Dây thép gió, Nhà thương, Sở Kho bạc, Sở Cò, Nhà dành cho công chức của Chính quyền thực dân… Hiện nay khuôn viên của khu thị trấn cổ ở Côn Đảo vẫn còn 52 công trình kiến trúc nằm trên trục đường Lê Duẩn, Nguyễn Huệ, Tôn Đức Thắng… “Các công trình cổ này đã được chuyển đổi mục đích sử dụng thành nhà ở của người dân, khách sạn, trụ sở làm việc của các tổ chức nhưng vẫn được bảo tồn nguyên vẹn. Để gìn giữ được các công trình này đó là sự nỗ lực chung tay của chính quyền và người dân địa phương”, ông Hiền thông tin.

Theo UBND huyện Côn Đảo, khu phố cổ Côn Đảo thuộc khu vực bảo vệ 2 của di tích theo Quyết định số 2163/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Điều Chỉnh Quy hoạch tổng thể bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị Di tích lịch sử Quốc gia đặc biệt Côn Đảo. Công trình di tích đã được chuyển đổi mục đích sử dụng đều phải tuân thủ nguyên tắc không được thay đổi hình thức kiến trúc và cảnh quan bên ngoài. Nội thất bên trong có thể được cải tạo cho phù hợp với chức năng theo yêu cầu mới nhưng khi sửa chữa phải được sự cho phép của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch.

Bài, ảnh: QUANG VŨ

 

Nguồn: https://baobariavungtau.com.vn/kinh-te/202504/gin-giu-cong-trinh-kien-truc-co-o-con-dao-1038843/