Hiến kế thúc đẩy kinh tế tư nhân tăng tốc trong kỷ nguyên mới

Tại hội thảo “Vốn ngân hàng góp phần thúc đẩy kinh tế tư nhân” do Thời báo Ngân hàng tổ chức diễn ra sáng 21/3, nhiều nhà quản lý, chuyên gia kinh tế hàng đầu đã hiến kế các giải pháp thiết thực để thúc đẩy mạnh mẽ sự phát triển của khu vực kinh tế tư nhân, từ đó phấn đấu hoàn thành các mục tiêu tăng trưởng trong năm 2025 mà Đảng, Nhà nước đã đề ra.

Các nhà quản lý, chuyên gia trao đổi, thảo luận tìm giải pháp để thúc đẩy vốn đầu tư cho kinh tế tư nhân tăng tốc nắm bắt cơ hội trong kỷ nguyên mới

Đa dạng nguồn huy động vốn, không chỉ từ ngân hàng

Chỉ rõ thực tế trong mối quan hệ giữa doanh nghiệp và ngành ngân hàng, ông Nguyễn Văn Thân - Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam cho biết, có một thực tế tồn tại bao nhiêu năm nay đó chính là ngân hàng chỉ tập trung nguồn lực, nguồn vốn cho các doanh nghiệp lớn. Doanh nghiệp nhỏ và vừa rất khó tiếp cận vốn ngân hàng để đầu tư, phát triển.

Nhưng cũng phải thẳng thắn nhìn nhận rằng, cần thông cảm cho các ngân hàng bởi áp lực doanh thu tới các ngân hàng là rất lớn.

Ông Nguyễn Văn Thân - Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam (ở giữa) cho biết, các doanh nghiệp có thể tiếp cận nguồn vốn từ nhiều nguồn khác nhau, không chỉ từ ngân hàng

Để tiếp cận được nguồn vốn ngân hàng, các doanh nghiệp nhỏ và vừa không còn cách nào khác phải liên kết lại với nhau, tập trung vào một địa, có thể là qua hiệp hội. Hiệp hội sẽ là đại diện, vừa giới thiệu vừa làm cầu nối, kết nối doanh nghiệp với ngân hàng. Thông qua hiệp hội, uy tín, điều kiện vay trả cũng được nâng hơn.

Ông Nguyễn Văn Thân cũng cho biết, các ngân hàng thương mại cũng là một doanh nghiệp, chịu sự quản lý của ngân hàng Nhà nước, do đó câu chuyện ở đây là vay vốn nhưng cũng cần nguồn lực để trả. Không còn cách nào khác, doanh nghiệp phải tự nâng mình bằng khoa học công nghệ, ngoài khoa học công nghệ thì cần phải liên kết doanh nghiệp với nhau.

Bên cạnh nguồn vốn từ ngân hàng, các doanh nghiệp cũng có thể huy động nguồn vốn vay từ các quỹ, các tổ chức quốc tế ở trong và ngoài nước.

Gỡ điểm nghẽn về thể chế để tạo đột phá của đột phá

Cùng nhấn mạnh đến vai trò của khu vực kinh tế tư nhân trong thúc đẩy nền kinh tế phát triển, TS. Nguyễn Đình Cung - nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) cho rằng, doanh nghiệp khu vực kinh tế tư có mặt ở khắp mọi nơi. Trong một số lĩnh vực, ngành nghề, doanh nghiệp tư nhân còn làm tốt hơn doanh nghiệp nhà nước.

TS. Nguyễn Đình Cung - nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) cho rằng cần gỡ điểm nghẽn về thể chế để tạo động lực cho kinh tế tư nhân vươn mình

Tuy nhiên, hiện nay doanh nghiệp tư nhân vẫn phát triển thụ động và đối mặt với rất nhiều rào cản, trong đó lớn nhất là thể chế. Thể chế đang là rào cản, kìm hãm sự phát triển của nhiều doanh nghiệp trong đó có khu vực doanh nghiệp tư nhân. Các doanh nghiệp tư nhân chưa được khuyến khích, chưa được hỗ trợ một cách hệ thống, bài bản để khởi dậy tiềm năng, nguồn lực.

Trong bối cảnh mới, trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, TS. Nguyễn Đình Cung cho rằng cần tạo động lực, không gian để khu vực kinh tế tư nhân tăng tưởng khoảng 10%, từ đó hoàn thành mục tăng trưởng kinh tế của năm 2025. Làm được điều này, cần chú trọng đến 2 trụ cột.

Một là, cải cách thể chế. Tháo được “điểm nghẽn của điểm nghẽn”, tạo “đột phá của đột phá” thì trọng tâm của trụ cột này phải chuyển đổi, tháo bỏ. Tháo bỏ, chuyển đổi hệ thống pháp luật chồng chéo, trùng lặp, không rõ ràng, không hiệu quả, không cụ thể, minh bạch…

Hai là, về phần vốn từ doanh nghiệp. Cần tạo ra một môi trường, hệ thống chính sách hỗ trợ, khuyến khích thúc đẩy phát triển doanh nghiệp tư nhân. Tạo cho họ một môi trường tiếp cận vốn, đất đai, khoa học công nghệ, dữ liệu… kịp thời, đủ lớn về quy mô và đồng bộ để họ bứt phá lên một cấp độ mới, từ siêu nhỏ đến vừa, vừa đến lớn - một ngưỡng rất khó của doanh nghiệp.

Khuôn khổ để doanh nghiệp phát triển không chỉ là vốn tín dụng, mà còn là vốn đầu tư dài hạn. Như vậy, Nhà nước cần mở ra thị trường vốn đầu tư đa dạng hơn, giảm gánh nặng cho phía ngân hàng. Phải phát triển thị trường vốn có các loại quỹ, điều mà hiện nay chúng ta đang thiếu rất nhiều. Vì thiếu nên nhiều doanh nghiệp chưa phát triển được…

“Chiến lược sắp tới của Bộ Chính trị sẽ huy động hết nguồn lực của kinh tế tư nhân, hết tính sáng tạo, năng động của khu vực này, qua đó giúp tận dụng được hết cơ hội phát triển của khu vực kinh tế tư nhân nói chung và cả nền kinh tế” - TS. Nguyễn Đình Cung kỳ vọng.

Kiến nghị cơ chế lãi suất đặc thù cho doanh nghiệp khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo

Từ góc độ doanh nghiệp, kiến nghị các giải pháp để thúc đẩy vốn đầu tư cho kinh tế tư nhân tăng tốc nắm bắt cơ hội trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, ông Nguyễn Kim Hùng - Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Kim Nam đề xuất, ngành ngân hàng có gói vay ưu đãi, đặc thù cho doanh nghiệp trong lĩnh vực đổi mới sáng tạo, công nghệ.

“Dành nguồn vốn ưu tiên nhất định cho doanh nghiệp trong lĩnh vực khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo”- ông Nguyễn Kim Hùng kiến nghị và cho rằng, ngành ngân hàng cũng cần dành ưu đãi về lãi suất để tạo cú huých lớn cho doanh nghiệp tư nhân, doanh nghiệp nhỏ và vừa, trong khi đó, doanh nghiệp sẽ đề bù bằng lãi suất, thuế...

Phó Thống đốc Thường trực Ngân hàng Nhà nước Đào Minh Tú (bên phải) cho rằng cần cơ chế, gói tín dụng riêng cho khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo quốc gia

Đồng tình với những kiến nghị từ phía Tập đoàn Kim Nam, Phó Thống đốc Thường trực Ngân hàng Nhà nước Đào Minh Tú cho rằng, cần cơ chế, gói tín dụng riêng cho khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo quốc gia. Đây là bài toán khó nhưng phải xác định khoa học công nghệ là bản lề của đổi mới sáng tạo.

Cần một chính sách tổng thể, có kiến nghị lên Chính phủ, lên bộ, ngành để có cơ chế đầu tư riêng cho lĩnh vực này. "Chúng ta đã có Nghị quyết 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia soi sáng, dẫn đường, vì vậy, Ngân hàng Nhà nước, ngành ngân hàng cần coi đây là định hướng, quyết liệt để làm, để triển khai tạo thuận lợi nhất cho doanh nghiệp tư nhân phát triển", Phó Thống đốc Thường trực Ngân hàng Nhà nước Đào Minh Tú nhấn mạnh, đồng thời nhắc lại câu “Muốn đi nhanh thì đi một mình, muốn đi xa thì đi cùng nhau”, nhấn mạnh đến tính liên kết giữa các doanh nghiệp, liên kết giữa doanh nghiệp nhỏ - doanh nghiệp lớn, doanh nghiệp trong nước và doanh nghiệp quốc tế.

Ngân hàng chủ động giảm lãi suất, đồng hành cùng doanh nghiệp

Cũng tại hội thảo, thông tin về nguồn vốn hỗ trợ cho khu vực kinh tế tư nhân phát triển, bà Phùng Thị Bình - Phó Tổng giám đốc Agribank cho biết, tính đến thời điểm hiện tại, tỷ trọng tín dụng đầu tư cho khu vực kinh tế tư nhân khoảng 80% tổng dư nợ của Agribank với gần 1,4 triệu tỷ đồng.

Trong đó các doanh nghiệp thuộc khu vực kinh tế tư nhân với quy mô trên 400 ngàn tỷ chiếm khoảng 90% dư nợ đối với khách hàng doanh nghiệp và đã tăng hơn 30% trong vòng 5 năm qua.

“Muốn đi nhanh thì đi một mình, muốn đi xa thì đi cùng nhau”, do vậy, các doanh nghiệp cần liên kết với nhau. Liên kết giữa doanh nghiệp nhỏ - doanh nghiệp lớn, doanh nghiệp trong nước và doanh nghiệp quốc tế...

Trong năm 2024, Agribank đã chủ động giảm lãi suất cho vay 4 lần, đưa lãi suất cho vay bình quân thời điểm cuối năm giảm gần 2% so với đầu năm và thuộc nhóm thấp trên thị trường. Để hỗ trợ hơn nữa cho khu vực kinh tế tư nhân, hai tháng đầu năm 2025, Agribank tiếp tục giảm từ 0,2% - 0,5% sàn lãi suất cho vay ngắn hạn để thúc đẩy tăng trưởng tín dụng, đồng thời triển khai 9 chương trình tín dụng quy mô trên 350 nghìn tỷ với lãi suất cho vay thấp hơn từ 1%-3% so với lãi suất thông thường đảm bảo cung cấp đầy đủ các sản phẩm tín dụng tới tất cả đối tượng khách hàng.

Trong đó, riêng các doanh nghiệp thuộc khu vực kinh tế tư nhân, Agribank dành nguồn vốn 240.000 tỷ đồng, áp dụng cho nhiều đối tượng khách hàng như: khách hàng doanh nghiệp lớn, doanh nghiệp nhỏ và vừa, khách hàng FDI, khách hàng xuất nhập khẩu,..

Tương tự, lãnh đạo LPBank cũng cho biết, Đặc biệt, từ đầu năm 2025, LPBank “tung” gói vay quy mô 8.000 tỷ đồng với ưu đãi lãi suất giảm sâu chỉ từ 4,8%/năm cho doanh nghiệp.

Theo đó, gói vay được LPBank thiết kế cho khách hàng doanh nghiệp hiện hữu và khách hàng doanh nghiệp mới khi tham gia vay vốn tại Ngân hàng, mức lãi suất cho vay ưu đãi chỉ từ 4,8%/năm với các khoản vay ngắn hạn USD và từ 6,3%/năm đối với các khoản vay ngắn hạn VND. Đối với các khoản vay trung dài hạn, lãi suất chỉ từ 7%/năm với thời hạn cố định lên tới 12 tháng. Áp dụng đến hết 30/6/2025.

Cũng theo các nhà quản lý cùng các chuyên gia kinh tế hàng đầu trong nước, để kinh tế tư nhân đóng góp nhiều hơn nữa và giúp kinh tế tư nhân bứt phá, vươn tầm quốc tế, kinh tế tư nhân rất cần được các cơ quan nhà nước hỗ trợ về cơ chế chính sách, tạo môi trường thuận lợi để sản xuất kinh doanh, giảm thủ tục hành chính, hỗ trợ nhiều về thông tin thị trường cũng như tiếp cận ứng dụng khoa học công nghệ.

Trong khi đó, bản thân các doanh nghiệp thuộc khu vực kinh tế tư nhân cũng cần chủ động nâng cao năng lực quản trị doanh nghiệp, quản trị rủi ro, hệ thống sổ sách kế toán cần được minh bạch...

Kinh tế tư nhân có vai trò quan trọng đối với sự phát triển kinh tế đất nước. Hiện khu vực này đóng góp gần 50% GDP, hơn 30% ngân sách nhà nước, tạo ra hơn 40 triệu việc làm, chiếm khoảng 85% tổng số lao động trong nền kinh tế. Tuy nhiên, phần lớn doanh nghiệp tư nhân có quy mô nhỏ và vừa (chiếm 98%), khả năng tiếp cận vốn ngân hàng vẫn còn nhiều hạn chế.

Với sự nỗ lực, vào cuộc của Ngân hàng Nhà nước và hỗ trợ tích cực của các ngân hàng thương mại, hoạt động cấp tín dụng đối với doanh nghiệp tư nhân đã đạt được nhiều kết quả tích cực. Tính đến cuối năm 2024, dư nợ tín dụng đối với doanh nghiệp tư nhân tại các tổ chức tín dụng đạt khoảng 6,91 triệu tỷ đồng, tăng 14,72% so với năm 2023, chiếm khoảng 44% dư nợ tín dụng nền kinh tế.

Thùy Linh - Hoàng Hòa