Hình thành nền xuất bản hiện đại

Hiện nay, ngành xuất bản Việt Nam đang chứng kiến những cơ hội phát triển mới. Các đơn vị sản xuất, phát hành sách nói, sách điện tử, thư viện số… xác định công nghệ, dữ liệu và trải nghiệm người dùng là nền tảng cốt lõi, từng bước hình thành diện mạo của một nền xuất bản hiện đại, sáng tạo và hội nhập.

Bạn đọc trải nghiệm tiện ích của xuất bản điện tử.

Cùng với sự phát triển của trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (Big Data) và công nghệ xử lý ngôn ngữ, các nhà xuất bản, doanh nghiệp sách điện tử trong nước đang chủ động ứng dụng công nghệ vào hoạt động sản xuất, phân phối và phục vụ bạn đọc.

Nhiều sáng kiến hướng tới nâng cao trải nghiệm người dùng, khuyến khích thói quen đọc và học tập suốt đời được triển khai rộng rãi, tạo dấu ấn rõ nét trong tiến trình chuyển đổi số ngành xuất bản.

Theo số liệu từ Cục Xuất bản, In và Phát hành, năm 2024, xuất bản điện tử chiếm khoảng 8,9% tổng số sách xuất bản và lượt tải e-book, nghe audiobook tăng hơn 200% so với năm 2023.

Thực tế cho thấy, ngành xuất bản đang chuyển dịch khá nhanh từ hình thức in truyền thống sang số hóa, đồng thời tạo điều kiện để ứng dụng thêm các tính năng, như: Tra từ, dịch song song, nghe… Ứng dụng Voiz FM tại Việt Nam ngày càng tăng lượt tải về, cũng thử nghiệm nâng cấp công nghệ giọng đọc AI khó phân biệt giọng “nhân tạo” và giọng người thật.

Bên cạnh đó, các giải pháp ebook quốc tế cung cấp thêm nhiều tính năng đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của bạn đọc: Tìm kiếm toàn cuốn sách và xuyên nhà xuất bản, dịch văn bản sang 42 ngôn ngữ, đánh dấu sách, lập biểu đồ thống kê sử dụng.

Công ty sách điện tử Waka thời gian qua phát triển tính năng đọc-dịch song song, giúp người dùng vừa đọc vừa học ngay trên cùng một giao diện. Chỉ với thao tác chạm, bạn đọc có thể tra cứu từ vựng, nghe phát âm chuẩn về ngoại ngữ, xem thí dụ minh họa và đối chiếu định nghĩa từ các nguồn uy tín.

Xuất bản điện tử chiếm khoảng 8,9% tổng số sách xuất bản và lượt tải e-book, nghe audiobook tăng hơn 200% so với năm 2023.

Số liệu từ Cục Xuất bản, In và Phát hành, năm 2024

Công nghệ hiểu ngữ cảnh giúp bản dịch trở nên tự nhiên, gần gũi và phù hợp cảm xúc, khắc phục tình trạng dịch máy khô cứng. Bên cạnh đó, người dùng có thể ghi chú, lưu lại từ vựng và ý tưởng tâm đắc, hình thành “sổ tay học tập điện tử” cá nhân, tạo nên trải nghiệm đọc-học liền mạch, đầy cảm hứng.

Kho sách nước ngoài của nhiều đơn vị xuất bản đang liên tục được mở rộng, đáp ứng nhu cầu đa dạng của người đọc ở nhiều trình độ khác nhau, hướng tới xây dựng hệ sinh thái đọc-học toàn diện để bạn đọc có thể tìm thấy nguồn tri thức phù hợp sở thích, trình độ và mục tiêu cá nhân.

Chuyển đổi số ngành xuất bản không dừng lại ở hình thức khi từ sách in sang số hóa mà là thay đổi toàn diện nhằm tạo cho người đọc trải nghiệm đa chiều. Mô hình xuất bản ngày càng thay đổi, giúp tác giả, nhà xuất bản có thể tham gia nhanh hơn, giảm chi phí in ấn, phân phối, tăng tương tác với người đọc.

Bên cạnh đó, người dùng có thể ghi chú, lưu lại từ vựng và ý tưởng tâm đắc, hình thành “sổ tay học tập điện tử” cá nhân, tạo nên trải nghiệm đọc-học liền mạch, đầy cảm hứng.

Cục trưởng Cục Xuất bản, In và Phát hành Nguyễn Nguyên cho biết: “Sự phát triển ổn định của ngành xuất bản sẽ góp phần tạo nên một thị trường bền vững. Bên cạnh bài toán chung, mỗi đơn vị cần có chiến lược riêng nhằm gắn kết với thị trường. Từ đó, trả lời câu hỏi: Chuyển đổi số hướng vào mục đích gì? Các đơn vị thu được lợi ích gì từ chuyển đổi số? Và thị trường mới là sách điện tử cần sớm được khai thác hiệu quả”.

Cục Xuất bản, In và Phát hành đề xuất các đơn vị cần tăng cường đầu tư nhân sự, hạ tầng kỹ thuật, công nghệ hiện đại, đưa xuất bản điện tử thành mũi nhọn và động lực phát triển. Bên cạnh đó, nâng cao chất lượng quản lý nhà nước về lĩnh vực này bằng các giải pháp, như: hoàn thiện hành lang pháp lý, xây dựng và hoàn thiện hạ tầng số từ trung ương đến địa phương, phát triển các cơ sở dữ liệu dùng chung, tạo lập cơ sở dữ liệu quốc gia về xuất bản, in và phát hành; tăng cường ứng dụng công nghệ Big Data, AI...

Ở tầm nhìn rộng hơn, trên thế giới, các nền tảng xuất bản số đã sớm định hình hệ sinh thái đọc thông minh, cá nhân hóa theo hành vi và nhu cầu người dùng. Các thị trường phát triển như Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc… xuất bản điện tử chính là kênh học tập, tương tác và giải trí toàn diện trong môi trường liền mạch.

Từ các cuộc hội nghị, hội thảo do ngành xuất bản, in và phát hành tổ chức, các chuyên gia nhận định: Chú trọng “số hóa trải nghiệm”, lấy người đọc làm trung tâm của đổi mới là con đường phù hợp với xu hướng xuất bản toàn cầu. So với thế giới, khoảng cách công nghệ đang dần được thu hẹp khi nhiều đơn vị, doanh nghiệp xuất bản trong nước chủ động phát triển công nghệ ngôn ngữ, giọng đọc và các công cụ tương tác theo ngữ cảnh.

Tuy nhiên, để hình thành một nền xuất bản điện tử vững mạnh, bên cạnh nhóm giải pháp quen thuộc, Việt Nam cần tiếp tục đầu tư vào bản quyền số , nền tảng thanh toán, đồng thời hoàn thiện hành lang pháp lý tương thích với mô hình kinh tế sáng tạo quốc tế.

Bài và ảnh: MAI LỮ

Nguồn: https://nhandan.vn/hinh-thanh-nen-xuat-ban-hien-dai-post922947.html