Jessica Spengler, 52 tuổi, từng chuyên dịch các tài liệu về Holocaust, cho biết những đơn hàng mới hiếm hoi giờ chỉ là hiệu đính các bản dịch kém chất lượng do máy làm. Bà cảm thấy mình đang bị “gạt ra ngoài lề bởi chính công nghệ”.

Theo khảo sát của Hiệp hội Tác giả Anh, hơn 1/3 dịch giả đã mất việc vì AI tạo sinh, 40% cho biết thu nhập sụt giảm. Chủ tịch Ian Giles nói rằng “một sự thay đổi lớn” đã diễn ra trong ba năm qua. Sáu tháng sau khi ChatGPT ra mắt, lượng công việc của ông giảm mạnh. “Rất nhiều đồng nghiệp đã âm thầm rời bỏ nghề vì không thể trả các hóa đơn”.

Từ Google Translate đến ChatGPT: cú sốc nghề nghiệp

Tự động hóa đã len lỏi vào dịch thuật hơn một thập kỷ. Google Translate ra đời năm 2010 khiến ngành này mất tương đương 28.000 việc làm tại Mỹ, theo nghiên cứu Lost in Translation công bố năm nay. DeepL, công cụ dịch máy ra đời năm 2017, hiện được 82% công ty ngôn ngữ sử dụng.

Nhưng sự xuất hiện của AI tạo sinh mới là mối đe dọa lớn nhất: theo Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), dịch giả nằm trong nhóm nghề “bị đe dọa cao nhất” bởi tự động hóa.

hv7zr353.png
Jessica Spengler nói "bị gạt ra khỏi lề bởi chính công nghệ". Ảnh: FT

Các công ty như GlobeScribe.ai hứa hẹn “dịch chất lượng cao” với giá chỉ 100 USD mỗi ngôn ngữ cho một cuốn sách - chỉ bằng một phần nhỏ so với phí dịch giả con người.

Spengler thừa nhận đôi khi bà cũng dùng DeepL “như tra từ điển”. Tuy nhiên, bà nhận xét: “Nếu chỉ muốn hiểu sơ, nó ổn. Nhưng với ngôn ngữ phức tạp hay chuyên ngành, nó dễ sai lạc”. Bà từ chối nhận các hợp đồng chỉ để “chữa lỗi cho máy”, vì “cảm thấy bị hủy hoại tinh thần khi bị hạ xuống thành người sửa bản dịch của AI”.

Theo Viện Ngôn ngữ học Anh, gần một nửa dịch giả đã chứng kiến khối lượng công việc giảm đáng kể, và 21% giảm nhẹ. Xu hướng “hiệu đính bản dịch máy” (machine translation post-editing) đang tăng mạnh.

Khi AI bước vào những vùng nhạy cảm

Spengler cho biết cú sốc lớn nhất là khi một khách hàng lâu năm - ban quản lý một trại tập trung cũ - đề nghị cô tạo bảng thuật ngữ để họ “dịch trang web bằng AI”. “Họ muốn tôi tự khiến mình trở nên vô dụng”, cô nói. “Đây là tài liệu nhạy cảm, họ cần làm đúng”. Cô đã từ chối, vì cho rằng “thật phi nhân tính khi kỳ vọng con người sửa lỗi cho máy”.

Ngay cả trong lĩnh vực học thuật, rủi ro cũng hiện rõ. Một học giả từng nhờ cô soát lại bản dịch máy của cuốn sách về xã hội học Đức. Spengler kể: “Tôi phải nói thẳng rằng không thể có bản dịch đọc được từ máy cho loại văn bản này. Lúc đó tôi nhận ra, ngay cả sự nghiệp văn chương chuyên biệt của mình cũng đang bị đe dọa”.

Không phải ai cũng bi quan. Karen Decker, cựu Chủ tịch Hiệp hội Công ty Ngôn ngữ, nói AI giúp tăng tốc các công việc lặp lạ. Còn người sáng lập DeepL, Jarek Kutylowski, cho rằng công cụ này “mở ra cách sử dụng mới như soạn email đa ngôn ngữ” và giúp dịch giả “tăng năng suất, nhận thêm dự án”.

Ian Giles tin rằng một phần công việc có thể quay lại khi khách hàng hiểu giới hạn của AI. Nhà nghiên cứu Pedro Llanos-Paredes, đồng tác giả Lost in Translation, cũng nói: “Chúng ta sẽ mất một số kỹ năng, nhưng có thể tập trung vào phần tinh tế và giá trị hơn”.

Tương lai mong manh của nghề dịch

Spengler tin rằng vẫn sẽ tồn tại “một thị trường mang tính thủ công”, song nhỏ và bấp bênh. Với sự tràn lan của AI, cô nói “phải quyết định, hoặc chấp nhận làm hậu kỳ cho máy, hoặc gần như chẳng còn việc”.

Dù khó khăn, bà chưa định bỏ nghề. “Tôi hy vọng vẫn có thể dịch đến tuổi nghỉ hưu - dù chỉ là cầm cự”. Nhưng bà lo cho thế hệ mới. Số đơn vào ngành ngôn ngữ ở Anh đã giảm hơn 20% giai đoạn 2019 - 2025. “Họ sẽ phải đối mặt với mớ bản dịch tệ hại để chỉ mong có chỗ đứng”, Spengler bộc bạch.

(Theo FT)

Nguồn: https://vietnamnet.vn/ho-muon-toi-tu-khien-minh-that-nghiep-dich-gia-quay-cuong-truoc-con-loc-ai-2452150.html