Học để thoát nạn, hành động để an toàn

“Học để bảo vệ mình trước khi chờ ai đó cứu” - đây không chỉ là khẩu hiệu vang lên trước mỗi buổi tuyên truyền kiến thức về an toàn phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ do Phòng Cảnh sát phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ (Công an tỉnh) tổ chức tại các trường học, mà còn là nhận thức mới mẻ của các em học sinh về kỹ năng sống còn.

Trong chiến dịch tuyên truyền phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ (PCCC&CNCH) trải dài khắp nhiều trường học trên địa bàn tỉnh, hàng nghìn học sinh đã được tiếp cận kiến thức thiết thực để tự bảo vệ mình trong tình huống khẩn cấp. Đây cũng chính là hành trình đưa kiến thức an toàn đến trẻ em và trẻ vị thành niên, những người dễ bị tổn thương khi có tai nạn cháy, nổ xảy ra.

Theo kịch bản chương trình, học sinh được tuyên truyền kiến thức về PCCC&CNCH, phòng chống đuối nước; đồng thời thực hành các kỹ năng như sử dụng bình chữa cháy, thoát hiểm bằng thang nâng, đu dây hoặc nhảy từ tầng cao xuống đệm hơi.

Tại Trường THPT Tức Tranh, dù chỉ diễn ra trong một buổi sáng, chương trình đã thu hút hơn 500 học sinh tập trung tại sân trường với tâm trạng háo hức. Trước phần thực hành, các em được nghe tuyên truyền về các tình huống cháy nổ thường gặp trong đời sống học đường và gia đình - từ việc sạc điện thoại qua đêm, nấu ăn bằng bếp gas đến xử lý tình huống có người bị điện giật.

Không khí không hề khô cứng - nhiều em hào hứng giơ tay trả lời các câu hỏi của chiến sĩ công an như: “Khi thấy bình gas rò rỉ, ta nên làm gì đầu tiên?”;“Nếu quần áo bị bén lửa, các em sẽ làm gì?”;“Tại sao không nên mở cửa sổ khi trong phòng có khói?”; “Làm gì khi phát hiện bạn bị đuối nước?”…

Những câu hỏi tưởng đơn giản nhưng gợi mở tư duy và rèn luyện phản xạ thực tế. Nhiều học sinh còn mạnh dạn chia sẻ trải nghiệm thực tế ở nhà, góp phần làm buổi tuyên truyền trở nên sinh động và thiết thực.

Một số tình huống giả định như thật cũng được đưa ra như: lửa bùng phát từ phòng thí nghiệm, khói lan nhanh khắp hành lang hay lửa bốc ra từ căng tin trường học... Các em học sinh được hướng dẫn tỉ mỉ từng bước thoát nạn như: thông báo về đám cháy cho bạn học; cúi thấp người, che khăn ướt và lần theo lối thoát hiểm để ra ngoài; giúp đỡ người bị nạn...

Sau đó, học sinh các khối 10, 11, 12 được chia thành các nhóm rồi lần lượt trải nghiệm thoát nạn bằng thang nâng, đu dây và keo thang từ tầng cao xuống, thoát nạn bằng cách nhảy xuống đệm hơi…

Các em cũng được tiếp cận "đám cháy" mô phỏng và thực hiện dập lửa bằng bình bọt, bình khí CO₂. Tất cả hoạt động đều được thực hiện dưới sự hướng dẫn tận tình và giám sát của các cán bộ, chiến sĩ Cảnh sát PCCC&CNCH.

Không khí sôi động tiếp tục lan tỏa tại Trường THPT Phú Bình. Dưới cái nắng gắt buổi chiều, học sinh được chia nhóm để trải nghiệm các tình huống giả lập: băng qua vùng khói nhân tạo, đu dây từ ban công, sử dụng thang nâng. Nhiều nhóm còn thực hành sơ cứu người ngạt khói và băng bó vết thương.

Còn tại Trường THCS Phấn Mễ 1 – nơi học sinh phần lớn là con em vùng nông thôn với điều kiện tiếp cận thông tin còn hạn chế – hoạt động tuyên truyền càng trở nên cần thiết.

Là người theo sát nhiều chương trình tuyên truyền, Đại úy Phí Văn Chung, Cán bộ Phòng Cảnh sát PCCC&CNCH (Công an tỉnh), cho rằng trước kia các chương trình chỉ tuyên truyền miệng hay qua tài liệu thường không có nhiều sức hấp dẫn với học sinh. Chỉ đến khi đưa mô hình thực hành tình huống, các em mới thật sự chủ động tiếp nhận kiến thức.

Việc để các em trải nghiệm những thiết bị chuyên dụng như thang dây, đệm hơi, bình chữa cháy cũng giúp xóa bỏ tâm lý sợ hãi, từ đó tăng khả năng phản ứng trong thực tiễn.

Theo thông tin từ Phòng Cảnh sát PCCC&CNCH, một điểm mới trong chương trình tuyên truyền những năm gần đây là mở rộng hoạt động thực hành đến vùng nông thôn, miền núi chứ không chỉ giới hạn ở khu vực thành phố. Những nơi này tuy mật độ dân cư không cao nhưng luôn tiềm ẩn nguy cơ xảy ra cháy nổ ở các khu dân cư xen lẫn cơ sở sản xuất. Chính vì vậy, việc nâng cao kỹ năng thoát nạn cho học sinh, trẻ em càng trở nên cấp thiết.

Ngoài tuyên truyền, Phòng Cảnh sát PCCC&CNCH còn phối hợp với các trường xây dựng cẩm nang hướng dẫn thoát nạn, củng cố hệ thống PCCC trong trường học. Một số trường còn đề xuất đưa kỹ năng PCCC vào tiết học thể chất định kỳ. Đây là nỗ lực nhằm đưa nội dung này trở thành một phần của chương trình giáo dục lâu dài, thay vì chỉ tổ chức theo sự kiện đơn lẻ.

Không chỉ giúp học sinh ứng phó tốt hơn khi có sự cố, hoạt động tuyên truyền còn giúp chính giáo viên, nhân viên các nhà trường ý thức hơn về công tác phòng cháy. Nhiều giáo viên, nhân viên nhà trường bày tỏ, họ từng có suy nghĩ chỉ có lính cứu hỏa mới cần học kiến thức về chữa cháy và CNCH. Nhưng sau khi được tuyên truyền và thực hành, họ hiểu rằng ai cũng cần kỹ năng để ứng phó với những tai họa có thể xảy ra bất cứ lúc nào.

Nhiều giáo viên cho rằng, các kỹ năng PCCC có thể lồng ghép vào các buổi học ngoài trời, dạy học sinh cách xử lý tình huống giả định như cháy sân khấu trong lễ hội trường, chập điện tại phòng thể chất, chứ “không nên để mọi thứ xảy ra rồi mới dạy các em cách phản ứng".

Đại diện Sở Giáo dục và Đào tạo cũng đánh giá cao mô hình phối hợp giữa Công an tỉnh và các trường học. Theo kế hoạch, trong năm học 2025–2026, toàn tỉnh sẽ tổ chức ít nhất 50 đợt tuyên truyền có thực hành PCCC&CNCH tại các trường học, đặc biệt ưu tiên khu vực nông thôn, miền núi.

Ngoài ra, một số trường học đã đề xuất tích hợp kỹ năng thoát hiểm vào tiết học ngoại khóa, đồng thời khuyến khích thành lập đội ứng cứu khẩn cấp gồm học sinh, giáo viên và phụ huynh. Bên cạnh đó, các trường học cũng kiến nghị sớm trang bị hệ thống báo cháy, bình chữa cháy đầy đủ cho các lớp học và khu nhà ăn, thư viện.

Mỗi buổi tuyên truyền và trải nghiệm, thực hành đều kết thúc trong không khí vui vẻ. Và quan trọng hơn cả, chính những trải nghiệm thực tiễn này sẽ giúp các em học sinh nhớ lâu và có thể vận dụng vào thực tế bất cứ lúc nào. Như lời chia sẻ của em Nguyễn Thị Văn, học sinh lớp 12A3, Trường THPT Tức Tranh: "Lần sau nếu có cháy thật, em biết phải làm gì rồi. Sẽ không còn sợ nữa".

Đó cũng là mục tiêu lớn nhất của chương trình này, giúp mỗi học sinh thành một người có khả năng tự bảo vệ mình và hỗ trợ người khác trong nguy hiểm. Bởi vì, học kỹ năng không chỉ để thi, mà còn để... sống.

Nguồn: https://baothainguyen.vn/multimedia/emagazine/202506/hoc-de-thoat-nan-hanh-dong-de-an-toan-14718db/