Hội hữu nghị Việt Nam – Cuba trong hành trình vẻ vang 75 năm Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam

Năm 1950, cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp bước vào bối cảnh mới, khi cách mạng Việt Nam đã có những quan hệ chính thức với các lực lượng cách mạng thế giới, trong đó có Liên Xô, Trung Quốc, Ủy ban Bảo vệ hòa bình thế giới của Việt Nam được thành lập tại chiến khu Việt Bắc với tính cách như tổ chức đối ngoại nhân dân đầu tiên, tiền thân của Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam ngày nay.

PGS.TS Nguyễn Viết Thảo, Phó Chủ tịch thường trực Hội hữu nghị Việt Nam - Cuba, phát biểu tại chương trình Gặp gỡ hữu nghị Việt Nam - Cuba nhân kỷ niệm 72 năm cuộc tiến công pháo đài Moncada, ngày 26/7/2025. (Ảnh: Đinh Hòa).

Trong 75 năm vẻ vang (1950-2025), Liên hiệp có hệ thống các hội hữu nghị với nhân dân các nước trên thế giới, hoạt động rất hiệu quả như cầu nối trực tiếp từ trái tim đến trái tim giữa các tầng lớp nhân dân Việt Nam với bạn bè khắp năm châu, đem lại biết bao tấm lòng cao đẹp, hành động ủng hộ thiết thực, nghĩa cử đoàn kết mạnh mẽ với Việt Nam trong chiến tranh giải phóng dân tộc và xây dựng chủ nghĩa xã hội; đồng thời, góp phần xây dựng, củng cố tình hữu ái giữa các dân tộc trong thời đại mới.

Bước vào thập kỷ 60 của thế kỷ XX, quân và dân Việt Nam bước vào cuộc chiến tranh chống quân viễn chinh Mỹ xâm lược. Nhân dân các nước đang đấu tranh cho độc lập dân tộc ở khắp Á, Phi và Mỹ Latinh đã sớm dấy lên phong trào đoàn kết, hữu nghị với Việt Nam, với nhiều hình thức phong phú, sôi nổi.

Ngày 02/12/1960, Cuba là quốc gia Tây bán cầu đầu tiên thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam. Năm 1961, Ủy ban Cuba đoàn kết với miền Nam Việt Nam ra đời, thể hiện sự ủng hộ mạnh mẽ, kịp thời trong bối cảnh nhân dân ta đang bước vào giai đoạn ác liệt của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. Từ Quảng trường La Habana đến từng nhà máy, trường học, tinh thần “tất cả vì Việt Nam” lan tỏa khắp đảo quốc Caribe, để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng nhân dân hai nước.

Ở Việt Nam, sự ra đời của Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam (20/12/1960) và nhiều tổ chức nhân dân thành viên Mặt trận đã mở ra một thời kỳ hoạt động sôi nổi, sâu rộng của đối ngoại nhân dân. Bên cạnh hoạt động đối ngoại nhân dân do các tổ chức phụ nữ, thanh niên, sinh viên, lao động, nông dân, nhà văn, nhà báo, nhà giáo, Phật giáo, Công giáo... triển khai, đã xuất hiện các tổ chức chuyên trách đối ngoại nhân dân như: Ủy ban Bảo vệ hòa bình thế giới của miền Nam Việt Nam, Ủy ban Đoàn kết Á - Phi của miền Nam Việt Nam, Ủy ban Nhân dân miền Nam Việt Nam đoàn kết với nhân dân Mỹ Latinh, Ủy ban Nhân dân miền Nam Việt Nam đoàn kết với nhân dân Mỹ…

Trong bối cảnh hoạt động đối ngoại nhân dân sôi nổi như vậy, Hội hữu nghị Việt Nam - Cuba được thành lập năm 1965. Hội đã tích cực tổ chức nhiều sáng kiến, hoạt động tuyên truyền về cuộc chiến tranh chống đế quốc Mỹ, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước đến nhân dân Cuba.

Cũng qua kênh này, tiếng nói của nhân dân Việt Nam đã đến với nhân dân gần 20 quốc gia Mỹ Latinh cùng nói tiếng Tây Ban Nha, nhân dân các nước Á, Phi và rộng rãi ra toàn thế giới nhờ hệ thống phát thanh, truyền hình, báo chí, xuất bản rất hiệu quả của Cuba. Ngày 02/01/1966, trong cuộc mít tinh tại Quảng trường cách mạng José Martí ở La Habana, nhân kỷ niệm 7 năm Ngày cách mạng Cuba thành công (01/01/1959 - 01/01/1966) và chào mừng Hội nghị đoàn kết Á - Phi - Mỹ Latinh, lãnh tụ Fidel Castro khẳng định: “Vì Việt Nam, Cuba sẵn sàng hiến dâng cả máu của mình!”. Lời bất hủ này thể hiện tình cảm ruột thịt, tinh thần sẵn sàng hy sinh, sẻ chia của nhân dân Cuba đối với người đồng chí, anh em Việt Nam, mãi mãi tạc vào thời gian và không gian về một tình bạn lớn trong lịch sử nhân loại.

Không chỉ là tinh thần, đỉnh cao của tình đoàn kết ấy chính là chuyến thăm lịch sử tháng 9/1973, khi Tổng tư lệnh Fidel Castro đến Quảng Trị. Hình ảnh một nguyên thủ quốc gia không quản hiểm nguy, đến tận nơi chiến trường ác liệt động viên cán bộ, chiến sĩ và nhân dân ta trong cuộc trường chinh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước là ký ức không thể phai mờ về người đồng chí, anh em Cuba trong lòng người Việt Nam.

Sau khi Liên Xô và khối xã hội chủ nghĩa ở Đông Âu tan rã, Cuba rơi vào khủng hoảng kinh tế - xã hội nghiêm trọng. Năm 1990, kinh tế tăng trưởng âm 2,6%; đến năm 1993, GDP giảm tới 35% so với năm 1989, nợ nước ngoài khoảng 11 tỷ USD, chưa tính khoản nợ 21,5 tỷ rúp chuyển đổi của Nga. Trong hoàn cảnh ấy, Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam đã dành cho Cuba sự ủng hộ chân thành, xuất phát từ tình cảm quốc tế trong sáng, kiên định lập trường ủng hộ Cuba trong cuộc đấu tranh đòi chấm dứt bao vây, cấm vận kinh tế. Nhiều phong trào hỗ trợ Cuba được phát động với sự tham gia của đông đảo các tầng lớp nhân dân như 20.000 tấn gạo, 5 triệu suất giấy bút, 5.000 bộ quần áo, một ngày lương của cán bộ công chức... Trong giai đoạn 2002-2005, Việt Nam đã viện trợ cho Cuba với tổng kinh phí hơn 50 triệu USD, bao gồm 4 dự án về sản xuất lúa gạo, 3 dự án về quy hoạch và nuôi trồng thủy sản, 2 dự án về sản xuất ngô và đậu đỗ.

Năm 2025 là “Năm Hữu nghị Việt Nam - Cuba”, nhất trí phối hợp tổ chức các hoạt động thiết thực kỷ niệm 65 năm thiết lập quan hệ ngoại giao (02/12/1960 - 02/12/2025), tăng cường thông tin, tuyên truyền về ý nghĩa, tầm quan trọng của mối quan hệ đoàn kết truyến thống, hữu nghị đặc biệt và hợp tác toàn diện Việt Nam - Cuba; quan tâm bồi dưỡng, giáo dục thế hệ trẻ hai nước luôn trân trọng, gìn giữ và phát triển hơn nữa mối quan hệ đặc biệt, mẫu mực và thủy chung giữa hai dân tộc. Hội hữu nghị Việt Nam - Cuba đã chủ động tham mưu cho các cấp lãnh đạo và tích cực tham gia trong các hoạt động quan trọng.

Chủ tịch nước Lương Cường và Phu nhân cùng Bí thư Thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Cuba, Chủ tịch nước Cộng hòa Cuba Miguel Díaz-Canel Bermúdez và Phu nhân xem trưng bày ảnh 65 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Cuba, ngày 01/9/2025. (Ảnh: Đinh Hòa).

Chiều 01/9/2025, tại Nhà hát Hồ Gươm, Hà Nội, Chủ tịch nước Lương Cường và Phu nhân cùng Bí thư thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Cuba, Chủ tịch nước Cuba Miguel Díaz-Canel Bermúdez và Phu nhân dự lễ mít tinh trọng thể kỷ niệm 65 năm Ngày thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và Cuba (02/12/1960 - 02/12/2025).

Sự kiện do Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam phối hợp với Bộ Ngoại giao, Bộ Quốc phòng, Bộ Công an, Thông tấn xã Việt Nam, Nhà hát Hồ Gươm và Đại sứ quán Cuba tại Việt Nam tổ chức. Chủ tịch nước cho biết, khi Việt Nam bước vào thời kỳ đổi mới, Cuba nỗ lực vượt qua thời kỳ đặc biệt và tiến hành quá trình cập nhật hóa mô hình kinh tế, hai nước tiếp tục giúp đỡ lẫn nhau, chia sẻ những hạt lúa, hạt đường ngọt ngào. Trong khi Cuba đã trao Việt Nam nhiều giống vật nuôi, cây trồng quý, vaccine phòng COVID-19, Việt Nam cũng tích cực hỗ trợ Cuba phát triển sản xuất lúa gạo, nuôi trồng thủy sản, phát triển cây cà phê…, đồng thời hai nước cũng trao đổi với nhau những kinh nghiệm, bài học về phát triển kinh tế - xã hội, bảo vệ đất nước.

Nhắc lại lời của Chủ tịch Hồ Chí Minh “Việt Nam và Cuba, tuy cách xa nhưng như anh em một nhà” và khẳng định của lãnh tụ Fidel Castro rằng “Quan hệ Việt Nam - Cuba là mối quan hệ đặc biệt, không có tiền lệ, là hình mẫu của quan hệ quốc tế”, Chủ tịch nước Lương Cường nhấn mạnh Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam luôn trân trọng khắc ghi tình đoàn kết và sự ủng hộ chí nghĩa, chí tình của Cuba dành cho Việt Nam trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước trước đây, cũng như trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa ngày nay. Việt Nam trước sau như một đặc biệt coi trọng quan hệ với Cuba, không ngừng củng cố, vun đắp và phát triển quan hệ hợp tác toàn diện giữa hai nước, vì lợi ích của nhân dân hai nước, vì hòa bình, ổn định, hợp tác, phát triển ở mỗi khu vực và trên thế giới.

Các đại biểu bấm nút phát động Chương trình vận động ủng hộ nhân dân Cuba với chủ đề "65 năm nghĩa tình Việt Nam - Cuba", ngày 13/8/2025 tại Hà Nội. (Ảnh: Mặt trận Tổ quốc Việt Nam).

Quan hệ Việt Nam - Cuba đã được diễn tả bằng nhiều tính từ đẹp đẽ, trong đó có tiêu đề cuộc Vận động ủng hộ nhân dân Cuba mang tên “Việt Nam - Cuba: 65 năm nghĩa tình” do Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tổ chức từ ngày 13/8/2025 đến hết ngày 16/10/2025 với mục tiêu vận động nguồn lực giúp đỡ nhân dân Cuba vượt qua khó khăn.

Chỉ 30 tiếng đồng hồ sau khi phát động, Chương trình đã nhận được 65 tỷ đồng - đạt mục tiêu tối thiểu ban đầu. Sau 48 tiếng, con số ấy đã tăng gấp đôi: 130 tỷ đồng. Sau gần 3 ngày, Chương trình ghi nhận 1 triệu lượt ủng hộ, với tổng giá trị hơn 195 tỷ đồng. Sau hơn 3 tuần, đã có hơn 2 triệu lượt người tham gia, với tổng giá trị trên 400 tỷ đồng, gấp nhiều lần so với kỳ vọng ban đầu. Và đến hết ngày 16/10, thời điểm kết thúc Chương trình, con số đó đạt mốc 615 tỷ đồng, gấp 9,5 lần mục tiêu ban đầu.

Đằng sau những con số ấy là hàng triệu câu chuyện cảm động về tấm lòng, nghĩa tình, niềm tin và nhân cách Việt Nam. Trên khắp mọi miền đất nước, đã xuất hiện nhiều cách làm sáng tạo, sáng kiến đầy cảm hứng, từ những giải bóng đá, buổi biểu diễn nghệ thuật gây quỹ, những cuộc thi vẽ tranh, thu phí nhóm trên mạng xã hội, đến những khoản tiền nhỏ bé nhưng chứa chan tình cảm từ các cụ già, các cháu học sinh, sinh viên, người lao động. Tất cả đều thấm đẫm một thông điệp “Việt Nam - Cuba: Mãi mãi kề vai trong thử thách, chia sẻ giữa gian nan, cùng nhau đi tới tương lai tươi sáng”, tiếp nối và làm sâu sắc hơn truyền thống “Uống nước nhớ nguồn” của dân tộc Việt Nam.

Ngày 01/9/2025, tại Trụ sở Trung ương Đảng, dưới sự chứng kiến của đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm và Bí thư thứ nhất Đảng Cộng sản Cuba, Chủ tịch nước Cuba Miguel Díaz-Canel Bermúdez, đồng chí Đỗ Văn Chiến, Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, đã thay mặt Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam trao gần 385 tỷ đồng (đợt 1) cho đại diện phía Cuba - một khoảnh khắc thiêng liêng, khẳng định sức mạnh của tình bạn thủy chung giữa hai dân tộc. Đặc biệt, Chương trình “65 năm nghĩa tình Việt Nam - Cuba” đã được nêu đậm trong Tuyên bố chung Việt Nam - Cuba, như một minh chứng sinh động cho tình đoàn kết quốc tế, khẳng định vị trí, tầm vóc và ý nghĩa nhân văn sâu sắc của Chương trình cũng như vai trò và uy tín của Việt Nam trong ngoại giao nhân đạo toàn cầu.

Tác động của Chương trình không chỉ lan tỏa trong nước mà còn vang xa trên thế giới. Hàng nghìn tin, bài, phóng sự trên báo chí Việt Nam; hàng chục triệu lượt tương tác trên mạng xã hội; và đặc biệt, truyền thông Cuba, từ Granma, Prensa Latina, Cubadebate, đến Truyền hình Quốc gia Cuba, đều đưa tin đậm nét. Tờ Thời báo New York còn gọi đây là “một trong những chiến dịch nhân đạo quốc tế xúc động nhất của Việt Nam”.

Trả lời phỏng vấn của phóng viên Đài Tiếng nói Việt Nam, Đại sứ Cuba xúc động chia sẻ: “Điều chúng tôi ấn tượng không chỉ ở số tiền quyên góp hoàn thành mục tiêu chỉ trong vài giờ, mà hơn thế là sự hỗ trợ tinh thần to lớn. Đây sẽ là tấm gương cho mối quan hệ giữa Việt Nam và Cuba, cũng như cho quan hệ quốc tế giữa các quốc gia. Lãnh tụ Fidel từng nói Cuba sẵn sàng hiến dâng cả máu cho Việt Nam, nhưng trên thực tế, chính Việt Nam đã đổ máu vì nhân dân Cuba và phong trào tiến bộ thế giới. Không gì có thể đo đếm được những đóng góp trong các cuộc đấu tranh của Việt Nam dành cho nhân loại”.

Trong khuôn khổ của Chương trình, Liên hiệp các hội văn học, nghệ thuật Việt Nam, Hội Nhạc sĩ Việt Nam, Thời báo Văn học - Nghệ thuật đã phối hợp phát động Cuộc vận động sáng tác ca khúc “Việt Nam - Cuba: Vang mãi bài ca đoàn kết, hữu nghị”. Hơn 140 tác phẩm gửi về từ khắp cả nước, khắc họa sâu sắc tình bạn thủy chung, son sắt, niềm tin vào tương lai tươi sáng và khát vọng hòa bình, tự do của hai dân tộc anh hùng như một bản hoà ca tuyệt đẹp về tình bạn, tình hữu nghị thuỷ chung Việt Nam - Cuba.

Ban Tổ chức đã trao 1 giải Nhất, 2 giải Nhì, 3 giải Ba, 10 giải Khuyến khích, cùng 4 giải Cống hiến và 2 giải Đồng hành tặng các tác giả tham gia cuộc vận động sáng tác. 65 ca khúc xuất sắc đã được tuyển chọn thành tuyển tập “Việt Nam - Cuba: Vang mãi bài ca đoàn kết hữu nghị” được nhạc sĩ Đỗ Hồng Quân, Chủ tịch Liên hiệp các hội văn học, nghệ thuật Việt Nam trang trọng trao tặng Đại sứ Đặc mệnh toàn quyền Cộng hòa Cuba tại Việt Nam Rogelio Polanco Fuentes, như một biểu tượng đẹp của tình bạn, tình anh em son sắt giữa hai dân tộc.

Cuộc Vận động ủng hộ nhân dân Cuba đã khép lại với tầm cao của quan hệ nhân văn Việt Nam - Cuba, nhưng âm hưởng, sức mạnh, giá trị của tình nghĩa thủy chung, trong sáng thì còn mãi, như đã được thể hiện rất đặc sắc trong Chương trình nghệ thuật chào mừng 65 năm Ngày thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Cuba, tổ chức tại Nhà hát Lớn tối 24/10/2025.

Từ các hoạt động đối ngoại nhân văn đặc sắc vừa được tổ chức trong Năm Hữu nghị 2025, nhân dân hai nước Việt Nam - Cuba có thêm di sản quý báu trên con đường lớn đồng hành đến tương lai giàu mạnh, phồn vinh, hạnh phúc; đồng thời, cũng là một đóng góp đầy ý nghĩa của Hội hữu nghị Việt Nam - Cuba vào hoạt động củng cố, phát triển hoạt động đối ngoại nhân dân của Việt Nam trước thềm kỷ nguyên vươn mình.

Nguồn: https://thoidai.com.vn/hoi-huu-nghi-viet-nam-cuba-trong-hanh-trinh-ve-vang-75-nam-lien-hiep-cac-to-chuc-huu-nghi-viet-nam-217586.html