Không đình chỉ, kỷ luật học sinh theo Thông tư 19: Làm sao cho đúng?

Thông tư 19/2025/TT-BGDĐT của Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) bắt đầu có hiệu lực từ ngày 31/10/2025 (gọi tắt là Thông tư 19), thay thế Thông tư số 08/TT về khen thưởng và kỷ luật học sinh đã được ban hành từ năm 1988. Thông tư mới với việc chuyển trọng tâm từ “kỷ luật trừng phạt” sang “kỷ luật giáo dục và phục hồi” là một định hướng tiến bộ, phù hợp xu thế giáo dục hiện đại, đặt học sinh vào trung tâm của quá trình giáo dục. Song bên cạnh đó vẫn còn những băn khoăn về sức răn đe.

Thầy trò Trường THPT Cầm Bá Thước trong giờ học.

Vẫn còn những băn khoăn

Thời gian gần đây, trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa liên tiếp xảy ra các vụ bạo lực học đường nghiêm trọng. Điều này khiến dư luận xã hội dấy lên băn khoăn, liệu Thông tư 19 quy định mức kỷ luật cao nhất với học sinh vi phạm kỷ luật là viết bản kiểm điểm, có xác nhận và cam kết từ gia đình có đủ sức răn đe học sinh?

Năm học 2024-2025, Trường THCS Liên Lộc (xã Hoa Lộc) đã thực hiện kỷ luật một học sinh bằng hình thức tạm đình chỉ học 1 tuần do học sinh này hút thuốc lá điện tử và đánh nhau. Trước khi ra quyết định đình chỉ học, nhà trường đã mời gia đình, Công an xã đến trường để cùng làm việc, thống nhất, yêu cầu phụ huynh viết bản cam kết phối hợp với Công an xã để giáo dục học sinh trong thời gian học sinh này bị đình chỉ học. Sau khi hoàn thành các hình thức kỷ luật, học sinh được trở lại trường học tập và đã có những tiến bộ rõ rệt.

Thầy giáo Nguyễn Văn Kiên, Phó Hiệu trưởng Trường THCS Liên Lộc cho biết: “Trước đây, khi học sinh vi phạm nội quy, nhà trường sẽ căn cứ vào mức độ vi phạm để quyết định hình thức kỷ luật. Khi Thông tư 19 có hiệu lực, nhà trường khá lo lắng về việc làm thế nào để giữ nghiêm nền nếp trường học nhưng vẫn thực hiện đúng quy định tại Thông tư 19? Vấn đề này đã đưa ra bàn thảo tại hội nghị cán bộ công chức, viên chức nhà trường về các hình thức giáo dục học sinh hư. Phải khẳng định, Thông tư số 19 đánh dấu một bước tiến mới trong tư duy giáo dục, tuy nhiên để thông tư đi vào cuộc sống, ngành giáo dục không chỉ cần sự đồng thuận từ xã hội mà còn đòi hỏi một hệ thống quy định, hướng dẫn thực thi đủ mạnh”.

Kỷ luật giáo dục: Kinh nghiệm từ Trường THPT Cầm Bá Thước

Ngay từ khi Thông tư 19 chưa chính thức có hiệu lực, Trường THPT Cầm Bá Thước (xã Thường Xuân) đã chủ động nghiên cứu, quán triệt tinh thần và chuẩn bị các điều kiện triển khai phù hợp thực tế nhà trường.

Hiệu trưởng Trường THPT Cầm Bá Thước Hoàng Văn Lan chia sẻ: “Thông tư mới thể hiện rõ quan điểm: Mục đích của kỷ luật không phải để trừng trị, mà để giúp học sinh nhận ra và sửa sai; để các em được tôn trọng, được làm lại từ đầu. Đó là hướng đi nhân văn, góp phần hình thành môi trường học tập an toàn, thân thiện và hướng thiện. Tuy nhiên, trong thực tiễn giáo dục tại nhà trường, nếu không có hướng dẫn cụ thể, giáo viên có thể rơi vào thế khó, đó là muốn nghiêm thì sợ cứng, muốn mềm lại sợ nhờn, nhiều thầy cô hình thành tâm lý sợ sai hơn sợ học sinh sai, khiến hiệu quả giáo dục đạo đức bị ảnh hưởng”...

Để kỷ luật học sinh theo đúng tinh thần Thông tư 19 nhưng không khiến học sinh “nhờn”, Trường THPT Cầm Bá Thước đã duy trì quy trình 5 bước xử lý học sinh vi phạm, bảo đảm tính giáo dục - công bằng - phục hồi, gồm: Tiếp nhận và xác minh sự việc; tổ chức họp 3 bên (giáo viên chủ nhiệm - học sinh - phụ huynh) có sự chứng kiến của Ban Giám hiệu và tổ tư vấn tâm lý học đường; lập kế hoạch can thiệp cá nhân (IPP) như xác định nguyên nhân, mục tiêu, cam kết, người hỗ trợ; thực hiện biện pháp phục hồi như lao động công ích trong trường, học chuyên đề kỹ năng sống, tham vấn tâm lý, tham gia hoạt động “sửa sai - đền đáp” và theo dõi - đánh giá - ghi nhận tiến bộ, đồng thời tuyên dương học sinh biết sửa mình.

Khi hành vi vượt quá thẩm quyền giáo dục nội bộ, nhà trường sẽ thực hiện theo Quy chế phối hợp giữa Trường THPT Cầm Bá Thước - Công an xã - Đoàn Thanh niên - Ban đại diện cha mẹ học sinh (ký tháng 10/2025, trước khi Thông tư 19 có hiệu lực), phối hợp Công an xã cùng giải quyết.

Ngoài ra, Trường THPT Cầm Bá Thước cũng có quy định cụ thể về tiêu chí phân định các hành vi vi phạm cụ thể để áp dụng các hình thức kỷ luật đúng pháp luật, đồng thời bảo đảm quyền học tập và danh dự của học sinh. Đặc biệt, đối với những học sinh đã thực hiện xong các hình thức kỷ luật do nhà trường áp dụng, nhà trường sẽ tiến hành hỗ trợ học sinh “tái hòa nhập”, theo dõi tiến bộ, xét khen thưởng nếu có chuyển biến tích cực.

Bên cạnh các hình thức kỷ luật, Trường THPT Cầm Bá Thước cũng đẩy mạnh việc giáo dục đạo đức, lối sống cho học sinh theo cơ chế “bốn trụ cột”: nhà trường, gia đình, đoàn thể và chính quyền. Mỗi bên đều có chức năng, nhiệm vụ rõ ràng, thực hiện đúng tinh thần Thông tư 19: Kỷ luật để giáo dục - Phối hợp để cảm hóa - Nhân văn để phục hồi.

Đánh giá cao tinh thần nhân văn của Thông tư 19, tuy nhiên để thực hiện hiệu quả, các nhà trường mong muốn Bộ GD&ĐT sớm ban hành bộ công cụ hướng dẫn giáo dục phục hồi (mẫu IPP, rubric đánh giá, quy trình mentor); bổ sung nguồn lực tư vấn tâm lý học đường chính quy; tăng cường tập huấn kỹ năng ứng xử sư phạm, tham vấn tâm lý cho giáo viên vùng khó; xây dựng hệ thống dữ liệu an toàn học đường toàn tỉnh...

Bài và ảnh: Linh Hương

Nguồn: https://baothanhhoa.vn/khong-dinh-chi-ky-luat-hoc-sinh-theo-thong-tu-19-nbsp-lam-sao-cho-dung-267889.htm