Làm sao khai thác hiệu quả dữ liệu, 'dầu mỏ' mới của chuyển đổi số

Đại diện Trung tâm Dữ liệu Quốc gia (Bộ Công an) nhấn mạnh dữ liệu là dầu mỏ mới của thế kỷ XXI, "trái tim" của chiến lược chuyển đổi số.

Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Cương, Giám đốc Trung tâm Dữ liệu Quốc gia (Bộ Công an), Phó Chủ tịch Hiệp hội Dữ liệu Quốc gia. Ảnh: Hoàng Anh.

Diễn đàn Khoa học công nghệ, Đổi mới sáng tạo và Chuyển đổi số tỉnh Hưng Yên 2025 vừa diễn ra ngày 29/10. Với chủ đề “Kinh tế dữ liệu, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và phát triển bền vững”, đây là sự kiện cấp tỉnh đầu tiên, mở đầu chiến lược chuyển đổi số toàn diện trong giai đoạn phát triển mới.

Phát biểu tại diễn đàn, Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Cương, Giám đốc Trung tâm Dữ liệu Quốc gia (Bộ Công an), Phó Chủ tịch Hiệp hội Dữ liệu Quốc gia, nhấn mạnh Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị xác định khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là đột phá chiến lược hàng đầu, nhằm phát triển nhanh lực lượng sản xuất hiện đại, hoàn thiện phương thức quản trị quốc gia.

Nghị quyết nêu rõ mục tiêu năm 2030, kinh tế số chiếm ít nhất 30% GDP, 100% dữ liệu hành chính cốt lõi được liên thông từ Trung ương đến địa phương. Đến 2045, Việt Nam sẽ thuộc top 30 quốc gia dẫn đầu về đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Dữ liệu là "dầu mỏ mới" của thế kỷ XXI

“Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh, chúng ta đang bước vào giai đoạn bình minh của kỷ nguyên số, thời kỳ dữ liệu trở thành tài nguyên, tư liệu sản xuất quan trọng, trở thành ‘năng lượng mới’, thậm chí là ‘máu’ của nền kinh tế số”, Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Cương cho biết.

Phát biểu tại diễn đàn, ông Cương cũng nhấn mạnh phát triển hạ tầng số, thị trường dữ liệu và nguồn nhân lực công nghệ cao là những yếu tố sống còn để Việt Nam bứt phá trong kỷ nguyên trí tuệ nhân tạo (AI).

Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Cương cho biết Hiệp hội Dữ liệu Quốc gia được thành lập tháng 3/2025, quy tụ nhiều chuyên gia giỏi, am hiểu sâu sắc về công nghệ, có tầm nhìn chiến lược và kinh nghiệm quốc tế trong lĩnh vực khoa học dữ liệu, trí tuệ nhân tạo, chuỗi khối (blockchain), an ninh mạng...

"Chúng tôi nhận thức rõ một điều: dữ liệu là ‘dầu mỏ mới’ của thế kỷ XXI, và để khai thác ‘mỏ dầu’ này, chúng tôi luôn luôn nghiên cứu, phát triển tạo những đột phá phát triển về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo từ trong cách nghĩ, cách làm.

Dữ liệu là ‘trái tim’ của chuyển đổi số, là ‘bộ não’ của kỷ nguyên vươn mình, thịnh vượng của dân tộc", ông Cương cho biết.

Khu vực triển lãm tại Diễn đàn Khoa học công nghệ, Đổi mới sáng tạo và Chuyển đổi số tỉnh Hưng Yên 2025. Ảnh: Hoàng Anh.

Đánh giá cao tầm nhìn của lãnh đạo tỉnh Hưng Yên, Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Cương nhận định tỉnh này đang có lợi thế lớn sau khi tổ chức lại địa giới hành chính, trở thành trung tâm của vùng Đồng bằng sông Hồng.

Hưng Yên có nhiều lợi thế địa kinh tế và xã hội. Với nền kinh tế mở, đa dạng từ nông nghiệp chất lượng cao, công nghiệp phụ trợ, logistics đến các ngành kinh tế biển, năng lượng tái tạo và du lịch ven biển, bài toán đặt ra cho Hưng Yên là quản lý hiệu quả nguồn lực.

Theo ông Cương, việc phát triển hệ thống dữ liệu - thống kê - phân tích trở thành công cụ chiến lược giúp lãnh đạo tỉnh phát huy hiệu quả dân số, tài nguyên và các ngành kinh tế, tạo đột phá trong điều hành, giám sát và ra quyết định nhờ xây dựng chính sách dựa trên dữ liệu, nâng cao năng lực cạnh tranh, khai thác tối đa tiềm năng mới của tỉnh sau sáp nhập.

Dữ liệu là "tài sản chiến lược thứ 5"

Tham gia phiên thảo luận trong khuôn khổ sự kiện, ông Nguyễn Tuấn Huy, Trưởng ban Chuyển đổi số Tổng công ty Viễn thông MobiFone, mang đến khái niệm mới khi xem dữ liệu là “tài sản chiến lược thứ 5”, đứng ngang hàng với đất đai, lao động, vốn và năng lượng.

“Hạ tầng số không còn là đường truyền hay thiết bị, mà đã trở thành hệ mạch của nền kinh tế hiện đại. Và trong hệ mạch ấy, dữ liệu chính là dòng máu nuôi sống mọi hoạt động. Đây là thời điểm vàng để các địa phương mạnh dạn chuyển đổi sang kinh tế dữ liệu, nếu muốn bứt phá trong giai đoạn tới”, ông Huy nhấn mạnh.

Theo đại diện MobiFone, thế giới đã bước vào giai đoạn kinh doanh trên dữ liệu. Các quốc gia như Singapore, Hàn Quốc, Liên minh châu Âu đã hình thành sàn giao dịch dữ liệu (Data Exchange Platforms), nơi dữ liệu được chuẩn hóa, chia sẻ và thương mại hóa minh bạch.

Hưng Yên đang sở hữu lợi thế khi nằm ở trung tâm vùng kinh tế trọng điểm phía Bắc, kết nối trực tiếp Hà Nội, Hải Phòng và Quảng Ninh. Tỉnh này sở hữu hạ tầng công nghiệp phát triển nhanh với mạng 5G phủ sóng toàn tỉnh, 43 khu công nghiệp được quy hoạch và 18 khu đang hoạt động.

“Hưng Yên có đủ bốn nguồn dữ liệu vàng - công nghiệp, nông nghiệp, du lịch và dân cư - cùng hạ tầng số mạnh mẽ. Đó là nền tảng lý tưởng để hình thành ‘nền kinh tế dữ liệu địa phương’", ông Huy nói thêm.

Lễ ký bản ghi nhớ hợp tác giữa UBND tỉnh Hưng Yên và Hiệp hội Dữ liệu Quốc gia trong khuôn khổ diễn đàn. Ảnh: Hoàng Anh.

Từ góc độ doanh nghiệp công nghệ, MobiFone sẵn sàng đồng hành cùng địa phương nhằm xây dựng Hung Yen Data Hub - trung tâm dữ liệu tích hợp cấp tỉnh, đóng vai trò “trái tim” của hệ sinh thái dữ liệu.

Trung tâm này sẽ kết nối các nguồn dữ liệu từ 5 lĩnh vực chính - giao thông, nông nghiệp, công nghiệp, du lịch và giáo dục - lao động, giúp chính quyền, doanh nghiệp và người dân cùng khai thác minh bạch, an toàn.

MobiFone đưa ra 3 nền tảng đã triển khai thực tế gồm MobiEdu (phân tích dữ liệu học tập, dự báo nhu cầu nhân lực cho các khu công nghiệp), MobiAgri (hỗ trợ truy xuất nguồn gốc Nhãn lồng Hưng Yên, dự báo mùa vụ, giá nông sản) và Smart Travel (khai thác dữ liệu hành vi du khách để gợi ý quảng bá, tối ưu chiến dịch marketing).

“Đây không chỉ là công nghệ mà là công cụ phát triển kinh tế-xã hội. Mỗi hành trình, mỗi mùa vụ, mỗi giao dịch đều sinh ra dữ liệu. Khi được kết nối và xử lý đúng cách, nó sẽ trở thành nguồn thu mới cho địa phương", ông Nguyễn Tuấn Huy nói.

Nguồn: https://znews.vn/du-lieu-la-dau-mo-moi-cua-the-ky-xxi-post1598264.html