Lò sản xuất đồng vị và dược phóng xạ dừng hoạt động: Hệ thống chụp PET/CT ở phía Nam bị tê liệt

Thiếu thuốc phóng xạ, các bác sĩ Bệnh viện Ung bướu TPHCM chuyển bệnh nhân qua chụp MRI để chẩn đoán tình trạng bệnh

Bệnh viện “lắc đầu”

Hơn 1 tuần qua, chị Nguyễn Thị Nga (ngụ quận Tân Phú, TPHCM) phải chạy khắp các bệnh viện trên địa bàn TPHCM để tìm nơi chụp PET/CT cho cha vì bác sĩ chẩn đoán cha chị nghi ngờ mắc ung thư phổi. Ban đầu, chị Nga đến Bệnh viện Ung bướu TPHCM nhưng nơi đây cho biết không còn thuốc phóng xạ để vận hành máy. Chị tiếp tục đưa cha sang Bệnh viện Quân y 175, Bệnh viện Chợ Rẫy nhưng cũng chỉ nhận được những cái “lắc đầu”!

Còn anh Nguyễn Trọng Phú (42 tuổi, ngụ quận 3, TPHCM) cho biết đang chuẩn bị đưa vợ mắc ung thư vú ra Hà Nội chụp PET/CT để các bác sĩ đánh giá mức độ bệnh và tốc độ di căn. “Với bệnh nhân ung thư, thời gian chờ đợi có thể sẽ khiến bệnh tình chuyển sang giai đoạn nặng, vì thế gia đình tôi tính đến phương án ra Hà Nội để được chụp sớm”, anh Phú lo lắng.

Theo BS-CK2 Phạm Thanh Việt, Phó Giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy TPHCM, lò cyclotron (sản xuất đồng vị và dược phóng xạ) tại Bệnh viện Chợ Rẫy đã ngừng hoạt động sau hơn 17 năm đưa vào sử dụng do liên tục bị trục trặc. Đây là lò sản xuất đồng vị phóng xạ duy nhất ở phía Nam phục vụ kỹ thuật chụp PET/CT. Dự kiến, quy trình lắp đặt hệ thống lò mới sẽ kéo dài khoảng 6 tháng.

BS-CK2 Phạm Thanh Việt cho biết, lò cyclotron là thiết bị gia tốc hạt, được dùng để sản xuất các đồng vị phóng xạ ngắn ngày như F-18, Tc-99m… Đây là những chất rất quan trọng trong kỹ thuật xạ hình y học (PET/CT, SPECT/CT) để đánh giá chức năng cơ quan, phát hiện tổn thương di căn ung thư, bệnh lý tim mạch, thần kinh.

Tình trạng thiếu thuốc phóng xạ trong chẩn đoán, điều trị ung thư từng nhiều lần xảy ra trên địa bàn TPHCM. Năm 2019, một số bệnh nhân ở TPHCM từng phải ra Hà Nội, Đà Nẵng chụp PET/CT vì lò sản xuất đồng vị phóng xạ đặt tại Bệnh viện Chợ Rẫy bị hỏng, phải gửi sang Mỹ sửa chữa. Năm 2022 và giữa năm 2024, tình trạng thiếu thuốc phóng xạ cũng đã xảy ra khiến các máy chụp PET/CT tại Bệnh viện Quân y 175, Bệnh viện Ung bướu TPHCM phải dừng hoạt động.

Tìm phương án thay thế

Tại TPHCM, hiện chỉ có Bệnh viện Chợ Rẫy, Bệnh viện Quân y 175 và Bệnh viện Ung bướu được trang bị máy PET/CT. Tuy nhiên, khi lò cyclotron duy nhất ở phía Nam ngừng hoạt động, tất cả các máy PET/CT ở TPHCM cũng như các tỉnh phía Nam đều lâm vào tình trạng “trùm mền”.

TS-BS Diệp Bảo Tuấn, Giám đốc Bệnh viện Ung bướu TPHCM cho biết, bệnh viện có 2 máy PET/CT và đã ngưng hoạt động từ đầu tháng 6. Trước đây mỗi ngày có hơn 10 bệnh nhân được chỉ định chụp PET/CT, giờ do không có thuốc phóng xạ nên hoạt động này bị gián đoạn… “Bệnh viện đang nỗ lực trình dự thảo báo cáo đề xuất đầu tư công lên các cấp có thẩm quyền để xây dựng 1 lò cyclotron tại Bệnh viện Ung bướu nhằm đáp ứng nhu cầu phục vụ cho người bệnh”, TS-BS Diệp Bảo Tuấn thông tin.

Theo các bác sĩ trong lĩnh vực ung thư, PET/CT là phương tiện chẩn đoán, theo dõi, điều trị nhiều bệnh lý, đặc biệt là phát hiện sớm ung thư nhờ sử dụng thuốc phóng xạ 18F-FDG. Trong khi các phương pháp chẩn đoán hình ảnh khác thường chỉ áp dụng ở một vùng cơ thể thì PET/CT có thể khảo sát toàn thân, giúp chẩn đoán bệnh ở mức độ tế bào, mức độ phân tử và có độ nhạy, độ đặc hiệu, độ chính xác cao, có khả năng phát hiện tổn thương và bệnh lý ở giai đoạn rất sớm

PET/CT không áp dụng với tất cả bệnh nhân ung thư nhưng kỹ thuật này giúp phát hiện được các tổn thương di căn, đánh giá được mức độ đáp ứng, nguy cơ tái phát ung thư và đặc biệt hiệu quả khi đánh giá ca bệnh khó. Tuy nhiên, người dân cần hiểu đúng về sàng lọc phát hiện sớm ung thư và vai trò của PET/CT, vì không phải mọi trường hợp muốn chẩn đoán, phát hiện sớm ung thư đều cần phải chụp PET/CT. Để chẩn đoán, phát hiện sớm ung thư, người bệnh nên kiểm tra ban đầu bằng những kỹ thuật thông thường như xét nghiệm máu, nước tiểu, siêu âm ổ bụng, X-quang tim phổi, điện tim. Nếu có bất thường bác sĩ mới chỉ định làm các kỹ thuật khác như chụp CT, chụp cộng hưởng từ và khi các phương pháp này không phát hiện được bệnh mới cần sử dụng PET/CT.

MINH NAM

Nguồn: https://www.sggp.org.vn/lo-san-xuat-dong-vi-va-duoc-phong-xa-dung-hoat-dong-he-thong-chup-petct-o-phia-nam-bi-te-liet-post800446.html