Lo xuất khẩu thủy sản chững lại cuối năm

Công nhân chế biến tôm xuất khẩu - Ảnh: Q.T.

Tăng trưởng chậm dần sau giai đoạn bứt phá

Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), kết thúc quý 3-2025, kim ngạch xuất khẩu thủy sản đạt 2,7 tỉ USD, tăng 10% so với cùng kỳ năm trước nhưng giảm so với hai quý đầu năm.

Lũy kế 9 tháng, giá trị xuất khẩu đạt 8,36 tỉ USD, tăng 16%, cho thấy ngành vẫn duy trì được sức tăng dù chịu nhiều sức ép từ chính sách thuế mới.

Từ tháng 8-2025, Mỹ chính thức áp dụng thuế đối ứng 20%, khiến nhiều doanh nghiệp phải điều chỉnh kế hoạch giao hàng, thậm chí tạm hoãn xuất sang Mỹ để tránh lỗ.

Trong cơ cấu sản phẩm, tôm tiếp tục dẫn đầu với 3,4 tỉ USD, tăng 22%, mức cao nhất trong ba năm. Cá tra đạt 1,6 tỉ USD, tăng 9%, tiếp tục phục hồi tốt ở các thị trường CPTPP (Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương) và Trung Đông.

Nhóm mực, bạch tuộc, nhuyễn thể có vỏ, cua ghẹ đều tăng trưởng hai con số, trong khi cá ngừ giảm nhẹ do thiếu nguyên liệu và ảnh hưởng chuỗi cung ứng từ xung đột Trung Đông.

Theo VASEP, Trung Quốc và Hong Kong vẫn là khu vực nhập khẩu lớn nhất với 1,8 tỉ USD, tăng 34%. Mỹ đạt 1,4 tỉ USD, tăng 8,4% nhưng bắt đầu giảm tốc trong quý 3 năm nay.

Còn Nhật Bản đạt 1,3 tỉ USD, tăng 17%, EU đạt 884 triệu USD, tăng 3%, trong khi Hàn Quốc, ASEAN và Trung Đông tiếp tục tăng hai con số.

Rào cản từ thuế, thẻ vàng và chi phí logistics

Theo nhìn nhận của nhiều doanh nghiệp xuất khẩu thuỷ sản, chính sách thuế đối ứng mới từ Mỹ, cùng các quy định nghiêm ngặt hơn về truy xuất nguồn gốc và bảo vệ động vật có vú biển (MMPA), đang trở thành "điểm nghẽn" lớn cho xuất khẩu thủy sản Việt Nam trong quý 4-2025 và năm 2026. Thêm vào đó, thẻ vàng IUU của EU vẫn chưa được gỡ bỏ, khiến nhóm hàng hải sản khai thác khó tiếp cận các thị trường cao cấp.

"Biến động tỉ giá, chi phí logistics tăng trở lại và sự cạnh tranh gay gắt từ các nước như Ấn Độ, Ecuador, Indonesia tiếp tục bào mòn lợi nhuận của doanh nghiệp Việt Nam" - VASEP thông tin.

Dù đối mặt nhiều khó khăn, VASEP cho rằng vẫn có những điểm sáng. EU đã có động thái nới lỏng rào cản kỹ thuật với thủy sản nuôi trồng Việt Nam, mở đường cho tôm và cá tra tăng trưởng.

Hiệp định CPTPP mở rộng với sự gia nhập của Anh giúp đa dạng hóa thị trường và thúc đẩy xuất khẩu các sản phẩm chế biến giá trị cao.

Trong khi đó, Trung Quốc tiếp tục duy trì nhu cầu lớn đối với sản phẩm tươi sống, cao cấp phục vụ hệ thống HORECA (khách sạn, nhà hàng, dịch vụ ăn uống), đặc biệt vào dịp cuối năm.

VASEP cho rằng những tháng đầu năm sau xuất khẩu nhiều khả năng tiếp tục giảm do hiệu ứng thuế và quy định mới. Dù vậy từ quý 2-2026 trở đi tốc độ phục hồi sẽ phụ thuộc vào khả năng tháo gỡ rào cản thuế, IUU và đẩy mạnh chế biến sâu, đa dạng hóa thị trường.

Nguồn: https://baoquangninh.vn/lo-xuat-khau-thuy-san-chung-lai-cuoi-nam-3384231.html