Lực lượng vũ trang Quân khu 5: 80 năm vững bước dưới Quân kỳ Quyết thắng

Trải qua 80 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, lực lượng vũ trang Quân khu 5 luôn vững vàng dưới Quân kỳ Quyết thắng, lập nên nhiều chiến công oanh liệt, góp phần xứng đáng vào sự nghiệp giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, thực hiện nghĩa vụ quốc tế, làm rạng rỡ truyền thống “Tự lực, tự cường, khắc phục khó khăn, chịu đựng gian khổ, mưu trí sáng tạo, chiến đấu kiên cường, chiến thắng vẻ vang.”

Sắt son lời thề “Hy sinh vì Tổ quốc”

Ngày 12/3/1945, Đội Du kích Ba Tơ – đơn vị vũ trang đầu tiên do Đảng lãnh đạo ra đời, với lời thề “Hy sinh vì Tổ quốc”, thắp lên ngọn lửa cách mạng khắp miền Nam Trung Bộ. Từ Quảng Nam, Bình Định, Phú Yên đến Khánh Hòa, Ninh Thuận, Đắk Lắk, các đội du kích và tự vệ lần lượt hình thành, trở thành nòng cốt cùng Nhân dân khởi nghĩa giành chính quyền trong Cách mạng Tám năm 1945.

Ngày 2/9/1945, sau khi thành lập Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, trước yêu cầu cần sớm hình thảnh tổ chức hành chính - quân sự trong tình hình mới.

Ngày 16/10/1945, thực hiện chỉ thị của Trung ương Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, Chiến khu 5, Chiến khu 6 được thành lập, đánh dấu sự ra đời của lực lượng vũ trang Quân khu 5 – mốc son mở ra trang sử vàng anh hùng.

Trong kháng chiến chống thực dân Pháp, quân và dân Khu 5 chiến đấu anh dũng trên mọi mặt trận. Ở Quảng Nam – Đà Nẵng, quân dân ta bám trụ kiên cường, giam chân địch suốt một tháng trời.

Đồng chí Phạm Văn Đồng khi ấy đã biểu dương: “So sánh với toàn quốc, Mặt trận Quảng Nam – Đà Nẵng được liệt vào hạng đánh mạnh nhất, dẻo dai nhất.”

Tinh thần ấy còn tỏa sáng ở chiến trường Tây Nguyên, nơi quyết tử quân Ngô Mây anh dũng ôm bom tiêu diệt quân địch tại trận Suối Vối – Rộc Dứa (1947), trở thành biểu tượng rực rỡ của tinh thần “Quyết tử để Tổ quốc quyết sinh”.

Giai đoạn 1947 đến 1954, lực lượng vũ trang Quân khu 5 đã xây dựng và bảo vệ vững chắc vùng tự do Nam – Ngãi – Bình – Phú. Vùng tự do trở thành hậu phương trực tiếp cho vùng tạm chiếm chiến trường Nam Bộ, là chỗ dựa tin cậy cho phong trào cách mạng ở Nam Lào và Đông Bắc Campuchia. Để giữ vững được Vùng tự do, phải kể đến những trận đánh nổi bật của lực lượng vũ trang Quân khu 5.

Thư khen của Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi Liên khu 5 sau chiến thắng ĐắkPơ, trận đánh được ví như "Điện Biên Phủ" của Liên khu 5 năm 1954. (Ảnh: Quân khu 5)

Tại trận công đồn Kon Plong (1951), lần đầu tiên một trung đoàn chủ lực tiến công công sự vững chắc trong vùng rừng núi hiểm trở và giành thắng lợi. Sau đó, tiếp tục giành thắng lợi Chiến dịch An Khê, buộc địch phân tán binh lực của hành quân Át-lăng, nhờ đó giữ vững Vùng tự do và đột phá thành công phòng tuyến Măng Đen - Măng Búk - Kon Rẫy, giải phóng Kon Tum (02/1954). Liên tiếp lập nên chiến công tại trận Đắk Pơ (6/1954) và trận Bồ Bồ (7/1954), góp phần quan trọng vào thắng lợi trong kháng chiến chống Pháp.

“Trung dũng, kiên cường” lừng lẫy chiến công

Sau Hiệp định Giơ-ne-vơ, phong trào cách mạng Liên khu 5 bước vào giai đoạn khó khăn nhất. Dưới sự lãnh đạo của Liên khu ủy, ngọn lửa cách mạng vẫn cháy bùng lên mạnh mẽ từ khởi nghĩa Trà Bồng (1959), mở đầu phong trào Đồng khởi với liên tiếp các trận đánh vang dội như Nà Niêu (1962) đánh bại “trực thăng vận”, Kỳ Sanh (1964) đập tan “thiết xa vận” và Ba Gia (1965), góp phần làm phá sản chiến lược “chiến tranh đặc biệt” của Mỹ - ngụy.

Năm 1965, đế quốc Mỹ ồ ạt đổ bộ vào Đà Nẵng, Chu Lai, Quy Nhơn, lực lượng vũ trang Khu 5 là những người đầu tiên trực tiếp đối mặt với kẻ thù xâm lược.

Khu ủy, Quân khu ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu 5 đã nhanh chóng lãnh đạo xây dựng “Vành đai diệt Mỹ”, phát động phong trào “Tìm Mỹ mà đánh, lùng ngụy mà diệt”, với phương châm “nắm thắt lưng địch mà đánh”. Các chiến thắng Núi Thành (5/1965), Vạn Tường (8/1965) vang dội đã mở đầu cho thời kỳ “Trung dũng, kiên cường, đi đầu diệt Mỹ”.

Từ tết Mậu Thân 1968 đến năm 1972, các chiến dịch Đăk Tô – Tân Cảnh, Hiệp Đức, Cấm Dơi, Tiên Phước, Ba Tơ,…lực lượng vũ trang Quân khu 5 liên tiếp lập công, giáng những đòn nặng nề, làm thất bại chiến lược “chiến tranh cục bộ” và “Việt Nam hóa chiến tranh”, góp phần buộc Mỹ ký Hiệp định Pa-ri, rút quân khỏi Việt Nam.

Đặc biệt, trong Chiến dịch Nông Sơn – Thượng Đức năm 1974, Sư đoàn 2 tiêu diệt cứ điểm Nông Sơn - Trung Phước (7/1974), hỗ trợ lực lượng vũ trang mặt trận 4 phối hợp với Bộ đánh chiếm quận lỵ Thượng Đức (8/1974), mở toang cánh cửa phía Tây Nam Đà Nẵng, tạo cơ sở thực tiễn quan trọng để xây dựng chiến lược giải phóng miền Nam.

Mùa xuân năm 1975, lực lượng vũ trang Quân khu 5 bùng cháy chiến đấu, liên tục tiến công tiêu diệt quận lỵ Tiên Phước - Phước Lâm (3/1975), giải phóng Tam Kỳ, Quảng Ngãi và Đà Nẵng. Tiếp tục cùng chủ lực mặt trận Tây Nguyên, chủ lực Bộ, tiến công giải phóng Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa, Ninh Thuận, quần đảo Trường Sa, tham gia chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, cùng quân và dân cả nước làm nên Đại thắng mùa Xuân 1975, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

Vững bước dưới Quân kỳ Quyết thắng

Sau ngày non sông thu về một mối, lực lượng vũ trang Quân khu 5 tiếp tục khắc phục hậu quả chiến tranh, truy quét tàn quân, giải quyết vấn đề FULRO, bảo vệ biên giới Tây Nam và làm nghĩa vụ quốc tế giúp nhân dân Campuchia thoát khỏi nạn diệt chủng.

Trong suốt 10 năm (1979–1989), hàng vạn cán bộ, chiến sĩ Khu 5 đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, được tôn vinh là “Đội quân nhà Phật” và “Bộ đội Cụ Hồ” trong lòng Nhân dân hai nước.

Bước vào thời kỳ đổi mới, lực lượng vũ trang Quân khu cùng các địa phương giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, đặc biệt trên địa bàn Tây Nguyên.

Quân khu tập trung xây dựng lực lượng “tinh, gọn, mạnh”, làm nòng cốt trong nền quốc phòng toàn dân, gắn phát triển kinh tế – xã hội với củng cố quốc phòng – an ninh, xây dựng khu vực phòng thủ quân khu, tỉnh, thành phố vững chắc.

Quân khu 5 cũng là đơn vị tiên phong đề xuất nhiều chủ trương, mô hình đổi mới mang tầm chiến lược như chuyển từ “pháo đài quân sự huyện” sang “khu vực phòng thủ tỉnh, thành phố” (1988), mô hình chi bộ quân sự (1989), trở thành chủ trương chung của Đảng trong lãnh đạo xây dựng và hoạt động của dân quân tự vệ trên phạm vi cả nước.

Các đoàn kinh tế - quốc phòng của Quân khu với phương châm “3 bám, 4 cùng” luôn đồng hành cùng địa phương trong phát triển kinh tế, văn hóa, xóa đói giảm nghèo, nâng cao đời sống Nhân dân, đặc biệt tại vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn và địa bàn chiến lược.

Đại tá Lương Đình Chung, Bí thư Đảng ủy, Chính ủy Quân khu 5. (Ảnh: Quân khu 5)

Hình ảnh “người chiến sĩ Khu 5” dấn thân nguy hiểm, có mặt ở tuyến đầu cứu dân trong lũ lụt Đà Nẵng (2022), tìm kiếm nạn nhân ở Trà Leng, Phước Lộc (2020) hay chống dịch COVID-19 vẫn luôn khắc sâu trong lòng Nhân dân.

Với những đóng góp to lớn, lực lượng vũ trang Quân khu 5 đã vinh dự được tặng thưởng Huân chương Hồ Chí Minh, Huân chương Quân công hạng Nhất, Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Nhất và đặc biệt hai lần được tặng thưởng Huân chương Sao Vàng. Toàn Quân khu có 942 tập thể và 474 cá nhân được tuyên dương danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang Nhân dân.

Tiếp bước truyền thống - Vững vàng trong kỷ nguyên mới

Trong giai đoạn hiện nay, trước những diễn biến phức tạp, khó lường của tình hình thế giới và khu vực, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh Quân khu 5 tiếp tục quán triệt sâu sắc đường lối quân sự, quốc phòng của Đảng; xây dựng Đảng bộ trong sạch, vững mạnh, lực lượng vũ trang Quân khu vững mạnh toàn diện “mẫu mực, tiêu biểu”. Trọng tâm là thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ Quân khu lần thứ XI với ba khâu đột phá:

1. Đổi mới, nâng cao chất lượng huấn luyện đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới; tập trung xây dựng chính quy, chấp hành nghiêm pháp luật, kỷ luật và đảm bảo an toàn;

2. Đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong thực hiện các nhiệm vụ của lực lượng vũ trang Quân khu;

3. Xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cán bộ chủ trì có đủ phẩm chất, năng lực, uy tín, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.

Đại tá Lương Đình Chung, Bí thư Đảng ủy, Chính ủy Quân khu 5 tự hào cho biết: "80 năm lịch sử hào hùng, truyền thống vinh quang là tài sản vô giá, là hành trang quan trọng, là động lực tinh thần to lớn để cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang Quân khu 5 tiếp tục vững bước dưới Quân kỳ Quyết thắng, sẵn sàng nhận và hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao, góp phần cùng toàn Đảng, toàn dân, toàn quân bảo vệ vững chắc Tổ quốc, vững bước tiến vào kỷ nguyên mới, - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam"./.