Mất ngủ mãn tính đẩy nhanh quá trình lão hóa não và tăng nguy cơ mất trí

Mất ngủ, đặc biệt là mất ngủ mãn tính, không chỉ khiến bạn thường xuyên mệt mỏi, thiếu năng lượng mà còn là “thủ phạm giấu mặt” đẩy nhanh tốc độ lão hóa não, làm tăng nguy cơ sa sút trí tuệ và nhiều bệnh lý nguy hiểm khác.

Ngủ kém - dấu hiệu cảnh báo sớm của suy giảm nhận thức

Theo định nghĩa y khoa, mất ngủ mãn tính là tình trạng khó ngủ ít nhất 3 ngày/tuần và kéo dài trên 3 tháng. Đây không đơn thuần chỉ là rối loạn giấc ngủ, mà còn có thể là tín hiệu cảnh báo sớm của bệnh lý thần kinh.

Trong giấc ngủ sâu, não bộ tiến hành sắp xếp, lưu trữ ký ức và củng cố khả năng học tập. Chất lượng giấc ngủ giảm sút khiến quá trình này bị gián đoạn, làm người bệnh kém tập trung, hay quên.

Một nghiên cứu đăng trên tạp chí Neurology theo dõi gần 2.800 người lớn tuổi khỏe mạnh trong hơn 5 năm cho thấy người bị mất ngủ mãn tính có nguy cơ suy giảm nhận thức nhẹ (MCI) hoặc mất trí nhớ cao hơn 40% so với nhóm còn lại.

Kết quả cũng chỉ ra rằng mất ngủ lâu ngày có thể khiến não bộ lão hóa nhanh tương đương 4 năm. Chụp cắt lớp cho thấy sự tích tụ nhiều mảng bám amyloid và tổn thương chất trắng - những thay đổi đặc trưng của bệnh Alzheimer.

Mất ngủ mãn tính có thể là “điểm khởi đầu” của những rối loạn trí nhớ nghiêm trọng sau này. (Ảnh: iStock)

Điều này khiến các chuyên gia cảnh báo: mất ngủ mãn tính không chỉ là triệu chứng thoáng qua, mà có thể chính là “điểm khởi đầu” của những rối loạn trí nhớ nghiêm trọng sau này.

Những tác hại nghiêm trọng khác khi mất ngủ kéo dài

Mất ngủ không chỉ làm suy giảm trí nhớ mà còn kéo theo hàng loạt hệ lụy đối với sức khỏe thể chất và tinh thần. Các tác hại phổ biến nhất gồm:

Tính tình thay đổi, dễ cáu gắt

Thiếu ngủ khiến cơ thể mệt mỏi, dẫn đến tâm trạng tiêu cực. Người mất ngủ thường dễ nổi nóng, phản ứng quá mức và khó kiểm soát cảm xúc, ảnh hưởng đến các mối quan hệ xã hội.

Gia tăng nguy cơ trầm cảm

Ngủ ít hơn 6 giờ mỗi đêm làm tăng đáng kể nguy cơ mắc bệnh trầm cảm. Mất ngủ kéo dài khiến sức khỏe tinh thần suy giảm, đồng thời tạo điều kiện cho lo âu và các rối loạn cảm xúc phát triển.

Suy yếu hệ miễn dịch

Trong khi ngủ, cơ thể tiết ra cytokine - hợp chất cần thiết cho hoạt động miễn dịch. Mất ngủ làm giảm sản xuất cytokine, khiến cơ thể dễ nhiễm bệnh, lâu hồi phục hơn sau khi ốm.

Mất ngủ gây nhiều hệ lụy cho sức khỏe. (Ảnh: iStock)

Bệnh tim mạch và đột quỵ

Nhiều nghiên cứu cho thấy mất ngủ liên quan chặt chẽ tới tăng huyết áp, suy tim, xơ vữa động mạch. Hội Đột quỵ Thế giới cảnh báo: người trẻ mất ngủ thường xuyên (18-34 tuổi) có nguy cơ đột quỵ cao gấp 8 lần so với người ngủ đủ giấc.

Rối loạn chuyển hóa, nguy cơ tiểu đường

Thiếu ngủ làm mất cân bằng hormone insulin và cortisol, từ đó gây rối loạn chuyển hóa đường huyết, tăng nguy cơ béo phì và tiểu đường type 2.

Làm gì để thoát khỏi “vòng xoáy” mất ngủ?

Mất ngủ kéo dài cần được khám và điều trị sớm. Tuy nhiên, ngoài phác đồ của bác sỹ, bạn hoàn toàn có thể chủ động cải thiện giấc ngủ của mình bằng những thói quen đơn giản.

Tạo “nhịp sinh học” cho cơ thể

Hãy cố gắng đi ngủ và thức dậy vào giờ cố định, ngay cả cuối tuần. Tránh ngủ bù quá nhiều ban ngày, không dùng điện thoại trước khi đi ngủ và hạn chế caffeine, rượu bia vào buổi tối.

Ăn uống hỗ trợ giấc ngủ

Một số thực phẩm như cá hồi, hạnh nhân, kiwi hay óc chó giàu dưỡng chất giúp sản xuất melatonin - hormone điều hòa giấc ngủ. Tránh các món nhiều dầu mỡ, đồ ngọt hay thực phẩm chế biến sẵn vào buổi tối.

Nhờ đến sức mạnh thảo dược

Trà hoa cúc, trà tâm sen hay trà lạc tiên từ lâu đã được dùng như liệu pháp tự nhiên giúp an thần. Ngoài ra, ginkgo biloba (bạch quả) và blueberry (việt quất) cũng được nghiên cứu cho thấy có tác dụng cải thiện tuần hoàn máu não, hỗ trợ giấc ngủ chất lượng hơn.

Để mùi hương tự nhiên xoa dịu giấc ngủ

Tinh dầu từ lavender, hoa nhài hay sả chanh có tác dụng thư giãn thần kinh, giúp bạn dễ đi vào giấc ngủ hơn. Một chút tinh dầu trong phòng ngủ có thể biến không gian thành nơi nghỉ ngơi thực sự.

Tập luyện để “xả stress”

Vận động đều đặn không chỉ tốt cho sức khỏe tim mạch mà còn giúp ngủ sâu hơn. Dành 30 phút mỗi ngày cho đi bộ nhanh, yoga hay bơi lội, bạn sẽ thấy giấc ngủ đến tự nhiên hơn./.

(Vietnam+)

Nguồn: https://www.vietnamplus.vn/mat-ngu-man-tinh-day-nhanh-qua-trinh-lao-hoa-nao-va-tang-nguy-co-mat-tri-post1061708.vnp