Báo VietNamNet trân trọng giới thiệu các định hướng về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số của Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng ngày 19/3/2025.
nguyen manh hung 2 23691.jpg
Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng. Ảnh: Lê Anh Dũng.

Thứ nhất, điểm cần nhấn mạnh là khoa học công nghệ (KHCN), đổi mới sáng tạo (ĐMST) và chuyển đổi số (CĐS) phải nhằm vào mục tiêu cuối cùng là tăng năng lực cạnh tranh quốc gia, đóng góp vào phát triển Kinh tế - xã hội (KT-XH), đảm bảo Quốc phòng an ninh (QPAN), nâng cao chất lượng cuộc sống người dân. Phải đặt ra mục tiêu và đo lường, đánh giá được sự đóng góp của KHCN, ĐMST và CĐS vào tăng trưởng kinh tế. Tránh việc chỉ nhấn mạnh vào chi KHCN, ĐMST và CĐS mà không đặt mục tiêu hiệu quả. Phân bổ nguồn lực KHCN cho các cơ sở nghiên cứu phải dựa trên hiệu quả. Một số quốc gia lượng hoá cụ thể, CĐS đóng góp 1% tăng trưởng GDP, ĐMST đóng góp 1% và KHCN đóng góp 1%, đầu tư 3% ngân sách nhà nước cho KHCN, ĐMST và CĐS thì phải tạo ra 3% tăng trưởng GDP. 

Khoa học công nghệ (KHCN), đổi mới sáng tạo (ĐMST) và chuyển đổi số (CĐS) phải nhằm vào mục tiêu cuối cùng là tăng năng lực cạnh tranh quốc gia, đóng góp vào phát triển Kinh tế - xã hội (KT-XH), đảm bảo Quốc phòng an ninh (QPAN), nâng cao chất lượng cuộc sống người dân . Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng

Thứ hai, chúng ta đã đưa bộ 3 KHCN, ĐMST và CĐS vào chung một chỗ và nối chúng với nhau, vậy cần nói rõ mối liên kết giữa chúng. Trong bộ 3 này, KHCN là nền tảng tạo ra tri thức và công cụ mới. ĐMST là động lực, nó chuyển hóa các tri thức, công cụ mới thành ý tưởng và giải pháp để giải quyết các bài toán KT-XH. Chuyển đổi số tạo ra môi trường số và công cụ số để hiện thực hoá các ý tưởng, giải pháp đổi mới sáng tạo thành các sản phẩm, dịch vụ, quy trình, mô hình kinh doanh mới và phổ cập vào cuộc sống để tạo ra giá trị thực tế đóng góp cho phát triển KT-XH.

Thứ ba, các giải pháp đột phá. Về CĐS: Thúc đẩy CĐS thì chủ yếu là các quyết định hành chính, chuyển mọi hoạt động lên môi trường số và thay đổi hoạt động của các tổ chức bằng công nghệ, nhất là AI, đây không phải vấn đề công nghệ mà chủ yếu là thể chế và các quyết định hành chính, có thể làm nhanh được.

Về ĐMST: Thúc đẩy đổi mới công nghệ của các doanh nghiệp để tăng năng suất lao động (NSLĐ) thì chủ yếu là thông qua cơ chế vay ưu đãi, giảm thuế; thúc đẩy khởi nghiệp sáng tạo các mô hình kinh doanh mới, công nghệ mới thì chủ yếu thông qua quỹ đầu tư mạo hiểm và cơ chế sandbox.

Về KHCN: Đầu tư nâng cấp hạ tầng KHCN, các phòng Lab hiện đại, kiên trì đưa nghiên cứu cơ bản về các đại học (vì đây là nơi tập trung nhân lực nghiên cứu cơ bản: các giáo sư và nghiên cứu sinh), phát triển công nghệ thì tập trung vào các viện công nghệ và doanh nghiệp; có chính sách chiết khấu thuế cho các khoản chi phát triển KHCN của doanh nghiệp, để kích thích các doanh nghiệp chi cho nghiên cứu phát triển, đạt mục tiêu 60-80% chi cho KHCN là từ doanh nghiệp.

KHCN lúc này thì tập trung chủ yếu vào các công nghệ chiến lược, là các công nghệ tạo ra sự phát triển đột phá, phát triển chất lượng cao, có giá trị gia tăng cao, tạo nền tảng cho các ngành công nghiệp khác, giúp đưa Việt Nam lên tuyến đầu về KHCN. Nghiên cứu cơ bản cũng phải tập trung vào hỗ trợ cho phát triển các công nghệ chiến lược, các sản phẩm chiến lược của quốc gia.