Ngành Nông nghiệp và Môi trường khẳng định vai trò chiến lược phát triển bền vững đất nước

Sự kiện có sự tham dự của Đồng chí Tô Lâm, Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng, đồng chí Phạm Minh Chính, Thủ tướng Chính phủ, các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Quốc hội, Chính phủ, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cùng hơn 1.200 đại biểu đại diện các ban, bộ, ngành Trung ương, địa phương, các tổ chức quốc tế, doanh nghiệp, hiệp hội, cùng các thế hệ cán bộ, công chức, viên chức, người lao động của ngành.

Chú thích ảnh — Đồng chí Tô Lâm, Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng tham dự lễ kỷ niệm.

Đây là sự kiện chính trị xã hội trọng đại, đánh dấu chặng đường 80 năm hình thành, phát triển và cống hiến của ngành Nông nghiệp, Tài Nguyên và Môi trường, ba trụ cột quan trọng trong sự nghiệp phát triển bền vững của đất nước.

80 năm viết nên trang sử vẻ vang

Phát biểu tại buổi lễ, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Đức Thắng nhấn mạnh, tám mươi năm qua là một hành trình lịch sử đầy gian khó nhưng vô cùng vẻ vang; là bản hùng ca về sức mạnh ý chí, trí tuệ và tinh thần lao động sáng tạo của các thế hệ, đã góp phần tạo dựng nên một Việt Nam xanh, hùng cường và phát triển.

“Sự kiện trọng đại này là dịp để chúng ta bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với các thế hệ cán bộ, công chức, viên chức, người lao động đã miệt mài cống hiến cho ngành Nông nghiệp và Môi trường; đồng thời tổng kết những bài học kinh nghiệm quý báu; vinh danh các tập thể, cá nhân điển hình tiên tiến tại Đại hội Thi đua yêu nước lần thứ I của ngành. Đây cũng là dịp khơi dậy lòng tự hào, hun đúc ngọn lửa nhiệt huyết và khát vọng cống hiến để góp phần tạo nên sức mạnh đoàn kết, ý chí tự cường, toàn ngành vững bước tiến vào kỷ nguyên mới của đất nước với tâm thế mới, quyết tâm mới và khát vọng lớn lao hơn”, Bộ trưởng Trần Đức Thắng cho biết.

Bộ trưởng Nông nghiệp và Môi trường bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm, các đồng chí Lãnh đạo, nguyên Lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Quốc hội, Chính phủ, các đồng chí lãnh đạo Bộ qua các thời kỳ, các quý vị đại biểu, khách quý và các điển hình tiên tiến của ngành. Sự hiện diện của Đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm và các đồng chí là sự ghi nhận và nguồn cổ vũ và động viên vô cùng to lớn đối với toàn ngành Nông nghiệp và Môi trường.

Bộ trưởng Trần Đức Thắng cho biết, ngay từ những ngày đầu lập nước, giữa muôn vàn gian khó, Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu đã căn dặn: “Nông dân ta giàu thì nước ta giàu, nông nghiệp ta thịnh thì nước ta thịnh”. Người cũng nhấn mạnh: “Thiên nhiên đã cho ta đất, nước, rừng, biển, khí hậu để sinh sống. Ta phải biết giữ gìn, tôn trọng, phát triển…”. Những lời dạy thiêng liêng ấy đã trở thành kim chỉ nam cho mọi chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước trong suốt 80 năm qua để xây dựng nền “nông nghiệp thịnh vượng, nông dân giàu có, nông thôn văn minh, môi trường bền vững”.

Nhớ lại lịch sử 80 năm về trước, trong hai cuộc kháng chiến (giai đoạn 1945-1975), dù trong “mưa bom bão đạn” ác liệt, thiên tai hà khắc, nông nghiệp vẫn duy trì vừa sản xuất vừa chiến đấu, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ “tay cày, tay súng”, chi viện sức người, sức của cho tiền tuyến. Hàng triệu hecta đất được khai hoang, hàng vạn công trình thủy lợi được nhân dân xây dựng, tạo nên kỳ tích “thóc không thiếu một cân, quân không thiếu một người”.

Sau ngày thống nhất (năm 1975), trong điều kiện kinh tế vô cùng khó khăn, hạ tầng bị tàn phá, Đảng và Nhà nước xác định phát triển nông nghiệp là nhiệm vụ trung tâm, ổn định đời sống nhân dân là ưu tiên hàng đầu. Ngành nông nghiệp đã nhanh chóng khôi phục sản xuất, củng cố cơ sở vật chất kỹ thuật, phát triển hợp tác xã, nông lâm trường quốc doanh, triển khai các chương trình khai hoang, thủy lợi, cải tạo đồng ruộng, trồng rừng. Đến cuối thập niên 1970, năng lực sản xuất lương thực cơ bản được phục hồi.

Tuy nhiên, cơ chế quản lý tập trung bao cấp bộc lộ nhiều hạn chế, năng suất thấp, thiếu lương thực kéo dài. Từ thực tiễn đó, Đảng đã ban hành các chủ trương đổi mới trong nông nghiệp, như Khoán 100 (năm 1981) và Khoán 10 (năm 1988), mở đầu cho bước chuyển căn bản trong cơ chế quản lý, khơi dậy tiềm năng của người nông dân. Nông nghiệp Việt Nam dần thoát khỏi thời kỳ đói nghèo, hướng tới tự chủ và bảo đảm an ninh lương thực quốc gia.

Bước vào công cuộc Đổi mới năm 1986, nông nghiệp Việt Nam có bước phát triển vượt bậc. Các chính sách mang tính đột phá, như Luật Đất đai (năm 1993), cùng các chương trình chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, ứng dụng khoa học công nghệ, xây dựng nông thôn mới… đã mở ra thời kỳ phát triển toàn diện. Từ chỗ thiếu ăn, phải nhập khẩu lương thực trong thập niên 1980, Việt Nam đã tự bảo đảm an ninh lương thực và trở thành một trong những quốc gia xuất khẩu nông sản hàng đầu thế giới. Các mặt hàng, như gạo, cà phê, hạt điều, hồ tiêu, thủy sản, rau quả… liên tục nằm trong nhóm 5 nước xuất khẩu lớn nhất toàn cầu, mang lại hàng chục tỷ USD mỗi năm.

Nông nghiệp trở thành trụ đỡ của nền kinh tế, góp phần ổn định vĩ mô, bảo đảm an sinh xã hội và giảm nghèo bền vững. Trong các giai đoạn khó khăn, như Khủng hoảng tài chính châu Á (1997-1998), suy thoái kinh tế toàn cầu (2008-2009) hay đại dịch COVID-19, nông nghiệp vẫn phát triển, giúp nền kinh tế duy trì tăng trưởng và ổn định xã hội.

Ba thập kỷ qua, giá trị xuất khẩu nông, lâm, thủy sản tăng gần 50 lần, đạt hơn 62,5 tỷ USD năm 2024, đưa Việt Nam vào top 15 quốc gia xuất khẩu nông sản lớn nhất thế giới. Đặc biệt, Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới (từ 2010) đã thay đổi căn bản diện mạo nông thôn, hơn 78% xã đạt chuẩn, hạ tầng được cải thiện, đời sống người dân nâng cao. Tỷ lệ hộ nghèo đa chiều giảm từ 58% (năm 1993) xuống còn 4,06% (năm 2024). Đây là minh chứng rõ nét cho hiệu quả chính sách phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn.

Với sứ mệnh là nền tảng cho xây dựng và phát triển đất nước, ngành Tài nguyên và Môi trường đã rất sớm được hình thành và phát triển. Ngay sau khi giành độc lập, Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đã xác định quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường là nhiệm vụ trọng yếu, gắn liền với an sinh và đời sống nhân dân. Trên cơ sở đó, bộ máy quản lý nhà nước về đất đai, địa chất khoảng sản, môi trường, khí tượng thủy văn, biến đổi khí hậu, biển - hải đảo, viễn thám… không ngừng được kiện toàn và mở rộng chức năng, nhiệm vụ, đáp ứng yêu cầu phát triển của từng giai đoạn lịch sử của đất nước.

Song song với đó, việc xây dựng và hoàn thiện thể chế, chính sách pháp luật cũng liên tục được tăng cường. Từ thập niên 90 đến nay, nhiều đạo luật quan trọng như: Luật Bảo vệ môi trường (1993), Luật Đất đai, Luật Tài nguyên nước, Luật Khoáng sản, Luật Lâm nghiệp, Luật Đa dạng sinh học… đã tạo dựng nền tảng pháp lý ngày càng đồng bộ cho quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường, phù hợp với yêu cầu đổi mới và hội nhập quốc tế.

Các chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh, bảo vệ môi trường và ứng phó biến đổi khí hậu cũng được triển khai mạnh mẽ; nhiều chương trình lớn như: Trồng mới 5 triệu ha rừng, Một tỷ cây xanh… đạt kết quả rõ rệt. Công tác bảo vệ môi trường trở thành trụ cột của phát triển bền vững, không đánh đổi môi trường lấy tăng trưởng kinh tế. Nhờ vậy, nhận thức xã hội được nâng cao, tỷ lệ che phủ rừng duy trì trên 42%, nhiều hệ sinh thái được phục hồi, chất lượng môi trường được cải thiện. Năm 2024, Việt Nam xếp 54/166 quốc gia về phát triển bền vững, tăng 34 bậc so với 2016, đứng thứ hai ASEAN; tỷ lệ thu gom, xử lý rác sinh hoạt đạt 97,28% ở đô thị và 83,1% ở nông thôn… qua đó, góp phần bảo đảm cân bằng sinh thái và an ninh tài nguyên quốc gia.

“Có thể khẳng định: 80 năm qua, ngành Nông nghiệp và Môi trường đã viết nên một trang sử vẻ vang cùng với lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc. Trong gian khó, bản lĩnh, ý chí tự lực và tinh thần sáng tạo, khát vọng của những người làm trong lĩnh vực nông nghiệp, tài nguyên và môi trường đã được tôi luyện, hun đúc, trở thành nền tảng vững chắc cho công cuộc xây dựng và phát triển đất nước hôm nay”, Bộ trưởng Trần Đức Thắng khẳng định.

Khẳng định vai trò chiến lược

Trước yêu cầu mới của sự nghiệp phát triển đất nước, Quốc hội khóa XV đã quyết nghị hợp nhất Bộ Tài nguyên và Môi trường với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thành Bộ Nông nghiệp và Môi trường từ ngày 1/3/2025. Đây là dấu mốc lịch sử quan trọng, thể hiện tầm nhìn chiến lược và quyết tâm chính trị của Đảng, Nhà nước trong quản lý, khai thác và phát huy hiệu quả hơn các nguồn lực quốc gia, đáp ứng yêu cầu phát triển trong giai đoạn và kỷ nguyên mới.

Ngay sau hợp nhất, Bộ đã nhanh chóng kiện toàn, ổn định tổ chức bộ máy, bảo đảm tinh gọn, hoạt động thông suốt, hiệu lực, hiệu quả, đáp ứng nhiệm vụ chính trị được giao. Cùng với quá trình kiện toàn, ổn định tổ chức, công tác thi đua khen thưởng cũng được quan tâm, chỉ đạo sâu sát. Các phong trào thi đua yêu nước giai đoạn 2020-2025 tiếp tục lan tỏa mạnh mẽ, tạo khí thế sôi nổi, cổ vũ cán bộ, công chức, viên chức và người lao động vượt qua khó khăn, đóng góp quan trọng vào việc hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ của Bộ, của ngành.

Nhiều phong trào tiêu biểu đạt kết quả rõ nét, như:“Cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới”; “Cả nước chung tay vì người nghèo, không để ai bị bỏ lại phía sau”; “Cả nước chung tay xóa nhà tạm, nhà dột nát”; “Cán bộ, công chức, viên chức thi đua thực hiện văn hóa công sở”; hay phong trào Đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, Bình dân học vụ số; chiến dịch: Làm giàu, làm sạch cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai… đã trở thành động lực quan trọng, tạo chuyển biến tích cực trong nhận thức và hành động của toàn ngành; đóng góp thiết thực vào thành tựu chung của đất nước.

Bước vào giai đoạn phát triển mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, đất nước ta đang đứng trước những chuyển biến sâu sắc của thời đại: Cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, xu thế chuyển đổi xanh, phát triển kinh tế tri thức, kinh tế tuần hoàn, kinh tế carbon thấp; cùng với đó là yêu cầu cấp bách về bảo đảm an ninh lương thực, an ninh năng lượng, an ninh nguồn nước và bảo vệ môi trường sinh thái toàn cầu. Những biến động địa chính trị kinh tế, thương mại, khí hậu và công nghệ… vừa mở ra thời cơ phát triển mới, nhưng cũng đặt ra những yêu cầu, thách thức to lớn đối với ngành Nông nghiệp và Môi trường nước ta.

Trong bối cảnh đó, mục tiêu xuyên suốt của ngành đó là phát triển nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh; bảo vệ, khai thác và sử dụng bền vững tài nguyên thiên nhiên; chủ động thích ứng với biến đổi khí hậu, bảo đảm an ninh môi trường, góp phần xây dựng đất nước phát triển nhanh, bền vững, phồn vinh, hạnh phúc.

Để thực hiện được mục tiêu ấy, toàn ngành đã và đang quán triệt và triển khai hiệu quả Nghị quyết số 19-NQ/TW ngày 16 tháng 6 năm 2022 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XIII về nông nghiệp, nông dân, nông thôn. Đây là định hướng chiến lược, là con đường tất yếu để phát huy sức mạnh nội sinh, khai thác tiềm năng, lợi thế, bảo đảm cho nông nghiệp nước ta phát triển toàn diện, bền vững. Cùng với đó, cần thực hiện nghiêm Chỉ thị số 29-CT/TW ngày 3 tháng 1 năm 2023 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác bảo vệ môi trường trong thời kỳ mới; coi đây là nhiệm vụ thường xuyên, là trách nhiệm chính trị của cả hệ thống, của từng cán bộ, đảng viên và mỗi người dân.

Bộ trưởng Trần Đức Thắng khẳng định, trên cơ sở đó, trong thời gian tới, ngành Nông nghiệp và Môi trường sẽ tập trung thực hiện một số nhóm nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm. Theo đó, Bộ sẽ hoàn thiện thể chế và mô hình quản trị hiện đại, thống nhất. Rà soát, sửa đổi toàn diện pháp luật về đất đai, nước, rừng, môi trường, khí hậu và nông nghiệp bảo đảm đồng bộ, minh bạch. Kiện toàn mô hình Bộ tinh gọn, đa ngành, có khả năng hoạch định chiến lược và quản lý tổng hợp theo vùng, lưu vực và hệ sinh thái. Phân cấp mạnh gắn với trách nhiệm giải trình, nâng cao vai trò điều phối của Trung ương và hiệu lực quản lý ở địa phương.

Cùng với đó, phát triển nông nghiệp sinh thái, kinh tế xanh và tuần hoàn. Chuyển mạnh từ tăng trưởng chiều rộng sang giá trị bền vững dựa trên khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo. Nhân rộng mô hình phát thải thấp, bảo tồn đa dạng sinh học, quản lý rừng bền vững. Thiết lập tiêu chuẩn xanh, nâng tầm thương hiệu nông sản Việt Nam gắn với truy xuất nguồn gốc, chỉ dẫn địa lý và tín chỉ các-bon.

Bộ trưởng nhấn mạnh về việc quản lý, sử dụng hiệu quả và bền vững tài nguyên quốc gia. Khai thác tiết kiệm đất, nước, rừng, khoáng sản, biển phục vụ phát triển lâu dài. Bảo đảm an ninh nguồn nước, nhất là các lưu vực xuyên biên giới như Mekong. Số hóa, công khai dữ liệu tài nguyên - môi trường, nâng cao quản trị dựa trên kết quả, bằng chứng.

Đặc biệt, thúc đẩy khoa học công nghệ và chuyển đổi số làm động lực bứt phá. Ứng dụng trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, cảm biến, chuỗi khối trong giám sát tài nguyên và nông nghiệp thông minh. Đẩy mạnh nghiên cứu giống cây, con thích ứng khí hậu; hỗ trợ khởi nghiệp và hệ sinh thái đổi mới sáng tạo ở nông thôn.

Bên cạnh đó, nâng cao hiệu lực quản trị và huy động nguồn lực cho chuyển đổi xanh. Bộ máy phải tinh gọn, cán bộ phải vững chuyên môn, chắc bản lĩnh, đáp ứng yêu cầu quản lý đa ngành. Khai thông nguồn lực trong nước và quốc tế, nhất là tài chính về khí hậu, ODA thế hệ mới, vốn tư nhân cho đầu tư xanh. Chủ động tham gia các sáng kiến toàn cầu về phát thải ròng “0”, kinh tế các bon thấp; khẳng định vai trò và vị thế Việt Nam trong khu vực và thế giới.

Bộ trưởng khẳng định, thành tựu trong 80 năm qua của ngành Nông nghiệp và Môi trường là kết quả xây đắp bởi công sức, trí tuệ và sự hy sinh của các thế hệ cán bộ, công chức, viên chức và người lao động đi trước. Chúng ta mãi ghi nhớ và trân trọng những đóng góp to lớn ấy.

“Bước vào kỷ nguyên phát triển mới của dân tộc, ngành Nông nghiệp và Môi trường với quyết tâm cao và khát vọng lớn lao, tin tưởng rằng sẽ tiếp tục lập nên những thành tựu mới, đóng góp quan trọng cho sự nghiệp xây dựng đất nước Việt Nam hùng cường, thịnh vượng”, Bộ trưởng khẳng định.

Nhân dịp này, người đứng đầu ngành Nông nghiệp và Môi trường cũng đề nghị toàn thể cán bộ, công chức, viên chức và người lao động trong ngành tiếp tục phát huy truyền thống 80 năm vẻ vang; đổi mới tư duy, đẩy mạnh nghiên cứu, ứng dụng khoa học công nghệ, thúc đẩy chuyển đổi số và chuyển đổi xanh; nâng cao năng suất, chất lượng, giá trị gia tăng của sản phẩm nông nghiệp; chủ động thích ứng với biến đổi khí hậu, bảo vệ tài nguyên và môi trường sinh thái.

Mỗi cá nhân trong ngành cần nêu cao tinh thần trách nhiệm, đoàn kết, sáng tạo, thi đua hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao; góp phần hiện thực hóa mục tiêu xây dựng nền nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh, môi trường bền vững, đưa đất nước ta phát triển nhanh, bền vững và hùng cường.

Nguồn: https://baotintuc.vn/thoi-su/nganh-nong-nghiep-va-moi-truong-khang-dinh-vai-tro-chien-luoc-phat-trien-ben-vung-dat-nuoc-20251112100715571.htm