Nghề đi biển "giật lùi"

Bãi biển Mân Thái nằm cạnh đường Hoàng Sa, quận Sơn Trà, thành phố Đà Nẵng. Vùng biển Mân Thái có dãy núi Sơn Trà án ngữ hai bên, nên biển ít khi có sóng lớn, là ưu thế tự nhiên thuận lợi để địa phương phát triển du lịch, đồng thời cũng là điều kiện lý tưởng để ngư dân khai thác nghề cá.

Kéo lưới rùng là phương pháp đánh bắt hải sản bằng lưới gần bờ, lưới bao vây một vùng biển và một nhóm ngư dân cùng nhau kéo lưới lên bờ để thu hoạch cá. Ngư dân tại vùng biển Mân Thái kéo lưới rùng quanh năm, thích hợp nhất là lúc sáng sớm hay chiều tối vào những ngày biển lặng.

Ngư cụ lưới rùng có cấu tạo dạng tường lưới, chiều dài từ 500 – 1.000m, chiều cao tường lưới lớn hơn độ sâu nước biển, với viền chì luôn sát đáy và phao luôn nổi trên mặt nước.

Mặt trời vừa hừng sáng là lúc công việc kéo lưới rùng bắt đầu, một nhóm ngư dân khoảng 15 nam giới tham gia kéo. Lưới quây cách bờ hơn 1km theo hình vòng cánh cung, trên bờ nhóm người này chia ra 2 tốp đứng về 2 bên, kéo giật lùi và lại gần nhau khi lưới được đưa về bờ.

Những người đàn ông “căng thân mình” kéo lưới với đôi bàn tay sạm đen thoăn thoắt cùng những bước chân bám chắc trên cát.

Động tác khi kéo là bám chặt hai tay vào dây lưới, mặt hướng biển, nghiêng người về phía sau và kéo giật lùi rê lưới từ biển vào bờ từng nhịp đều nhau. Lúc này, phụ nữ trên bờ đã chuẩn bị sẵn quang gánh, thúng và sọt để đựng mẻ cá vừa được thu hoạch.

Lưới kéo vào bờ với các sản phẩm chủ yếu là cá hố, cá ngân, cá nục, cá trích, cá chim và con ruốc còn tươi rói. Ruốc là loại tôm nhỏ, chiều dài khoảng 1-4cm và có màu nâu đỏ, người bản địa ưa chế biến luộc hay nấu canh rau. Ngày kéo được ít cá, ruốc thì ngư dân chia nhau mang về hoặc bán hết ngay trên bờ biển cho du khách và dân địa phương.

Còn vào những hôm trúng luồng cá, họ phân loại bán cho thương lái với giá bán giao động từ 30.000 - 50.000 đồng/kg tùy loại. Ngày công kéo lưới trên dưới 500.000 đồng/người tùy theo sản lượng cá đánh bắt được.

Nghề truyền thống kéo lưới rùng của ngư dân Mân Thái có từ lâu đời, đây không chỉ là công việc mưu sinh mà còn là “sợi dây thắt chặt” sự đoàn kết, tình làng nghĩa xóm. Những năm gần đây, nếp sống hiện đại trong cơn lốc đô thị hóa đã len lỏi vào từng ngõ ngách nên số lượng người dân theo nghề kéo cá này giảm hẳn. Hiện trên địa bàn phường Mân Thái chỉ còn 2 nhóm với hơn 30 người thường xuyên hành nghề. Sản lượng cá cũng ngày một ít đi. Đó là một trong những lí do mà người dân địa phương phải tìm thêm nhiều công việc khác để đảm bảo cuộc sống.

Tạp chí Heritage