Nghệ nhân Nguyễn Thị Hải: Hồi sinh giống chè cổ, đưa hương trà quê vươn xa

Giữa những đồi chè xanh ngát của vùng La Bằng, tỉnh Thái Nguyên, có một người phụ nữ đã dành trọn tâm huyết để giữ gìn và làm mới hương vị quê hương. Nghệ nhân Nguyễn Thị Hải, Chủ tịch Hội đồng Quản trị Hợp tác xã chè La Bằng, không chỉ là người “giữ hồn” cho cây chè trung du cổ truyền, mà còn là người tâm huyết đưa sản phẩm chè Việt bước ra thị trường bằng tư duy sáng tạo và cách làm mới.

Video chia sẻ của nghệ nhân Nguyễn Thị Hải:

Từ những trăn trở trước nguy cơ mai một của giống chè trung du cổ, nghệ nhân Nguyễn Thị Hải, Chủ tịch Hội đồng Quản trị Hợp tác xã chè La Bằng, đã tìm một hướng đi mới: biến giá trị truyền thống thành sản phẩm hiện đại. Những dòng sản phẩm sáng tạo như hồng trà, bột matcha, chè ống lam… không chỉ giữ trọn hương vị tự nhiên của La Bằng mà còn chinh phục được cả những thị trường khó tính như Nhật Bản.

“Tôi luôn trăn trở làm sao để vừa phát triển kinh tế, vừa giữ gìn được giá trị đặc trưng của quê hương. Khi thành lập hợp tác xã, tôi đã dồn tâm sức xây dựng thương hiệu, không ngừng tìm tòi sáng tạo, phát triển sản phẩm đạt tiêu chuẩn hữu cơ. Ngoài những dòng chè truyền thống, chúng tôi nghiên cứu và cho ra đời nhiều sản phẩm mới như hồng trà, matcha, chè ống lam… bước đầu đã được người tiêu dùng đón nhận và yêu thích,” nghệ nhân Hải chia sẻ.

Nghệ nhân Nguyễn Thị Hải, Chủ tịch Hội đồng Quản trị Hợp tác xã chè La Bằng luôn trăn trở về giống chè cổ của quê hương.

Theo cô Nguyễn Thị Hải, mỗi sản phẩm mới là một cách gìn giữ giống chè trung du cổ, giống chè đã gắn bó với người dân La Bằng qua bao thế hệ nhưng đang có nguy cơ bị “lãng quên” vì giá trị thấp. “Nếu không tạo ra hướng đi mới, không nâng cao giá trị sản phẩm, giống chè quý này sẽ dần biến mất. Chính vì vậy, tôi quyết tâm nghiên cứu, làm ra những sản phẩm có giá trị cao hơn, để hợp tác xã thu mua với giá tốt, giúp bà con tăng thu nhập. Khi cuộc sống được cải thiện, người dân lại quay về trồng và chăm sóc chè cổ,” cô Hải bộc bạch.

Trong số các sản phẩm, trà ống lam là dòng sản phẩm cô đặc biệt tâm huyết. Ý tưởng ra đời từ hình ảnh những ống tre, ống nứa gắn liền với đời sống người Việt, kết hợp với chè cổ La Bằng, tạo nên sự giao hòa giữa thiên nhiên và văn hóa. Còn bột matcha và trà xanh hữu cơ lại mở ra thị trường mới, phục vụ nhu cầu làm đẹp và ẩm thực của giới trẻ, đặc biệt là phụ nữ. Từ kem dưỡng thể, bánh kẹo đến đồ uống, hương trà La Bằng giờ hiện diện trong nhiều sản phẩm hiện đại, thậm chí được xuất khẩu sang Nhật Bản.

Những nỗ lực đó đã mang lại “trái ngọt”. Dưới sự dẫn dắt của nghệ nhân Nguyễn Thị Hải, Hợp tác xã chè La Bằng phát triển bền vững, doanh thu tăng đều qua từng năm: từ 3 tỷ đồng năm 2020 lên 4,5 tỷ đồng năm 2024, tạo việc làm ổn định cho 20 lao động thường xuyên (chủ yếu là nữ) và hơn 100 lao động thời vụ.

Nghệ nhân Nguyễn Thị Hải vinh dự nhận giải thưởng Phụ nữ Việt Na năm 2025. 

Cô Hải còn tổ chức nhiều lớp tập huấn kỹ thuật trồng, hái, chế biến chè an toàn, chia sẻ kinh nghiệm thực tế, hỗ trợ kỹ thuật cho các hộ nông dân trong và ngoài tỉnh. Hợp tác xã hiện kết nối hơn 200 hộ dân, xây dựng vùng nguyên liệu 27 ha đạt chuẩn hữu cơ và VietGAP. Một sản phẩm đã được công nhận OCOP 4 sao, đạt danh hiệu Sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu cấp khu vực năm 2022 và sản phẩm nông nghiệp tiêu biểu cấp tỉnh năm 2024.

Song song với đó, hợp tác xã đã đầu tư nhà xưởng 1.000 mét vuông, showroom trưng bày, hệ thống máy móc hiện đại, ứng dụng tiêu chuẩn ISO 22000:2018 và chuyển đổi số toàn diện, mở rộng kênh bán hàng trực tuyến. Nhờ đó, doanh thu năm 2024 đã đạt 9 tỷ đồng, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân (bình quân 8 - 9 triệu đồng/tháng) và tạo thêm nhiều việc làm tại địa phương.

“Mỗi sản phẩm chè là kết tinh của bàn tay, khối óc và tình yêu quê hương. Tôi muốn khi ai đó cầm tách trà La Bằng trên tay, họ không chỉ thưởng thức hương vị mà còn cảm nhận được cả câu chuyện văn hóa đằng sau nó,” nghệ Nguyễn Thị Hải chia sẻ. 

Không dừng lại ở sản xuất, nghệ nhân Nguyễn Thị Hải còn mở ra mô hình du lịch trải nghiệm văn hóa trà. Du khách, học sinh hay những người yêu trà đều có thể lên nương hái chè, sao chè thủ công, học cách pha và thưởng trà theo phong vị Thái Nguyên. Những trải nghiệm đó giúp lan tỏa tình yêu với cây chè, biểu tượng của sự bền bỉ, cần cù và sáng tạo của người phụ nữ Việt Nam. Mỗi tháng, cô Hải đón tiếp từ 200 đến 500 lượt khách, học sinh, sinh viên, du khách quốc tế đến học tập, trải nghiệm văn hóa trà Việt.

Những cô gái thích thú hoà mình vào những đồi chè xanh mướt. 

Nhiều hoạt động trải nghiệm hái chè, sao chè... thủ công tại La Bằng, tỉnh Thái Nguyên.

“Hiện nay, hợp tác xã của chúng tôi đang triển khai nhiều hoạt động dịch vụ gắn với trải nghiệm du lịch nông nghiệp, như tổ chức cho bà con, du khách và học sinh đến tham quan, trực tiếp lên nương hái chè cùng người dân, về xưởng học cách sao chè thủ công, đóng gói sản phẩm và tìm hiểu văn hóa trà… Du khách còn được trải nghiệm cách pha và thưởng trà đặc trưng của người Thái Nguyên, đặc biệt là nét riêng của vùng La Bằng.

Tuy nhiên, trong quá trình triển khai, chúng tôi cũng gặp không ít khó khăn. Trước hết là nhận thức của bà con về mô hình du lịch cộng đồng còn hạn chế, nhiều người chưa thực sự hiểu rõ ý nghĩa và lợi ích lâu dài của việc làm du lịch gắn với nông nghiệp. Việc thay đổi tư duy, thói quen sản xuất của người nông dân cũng cần thời gian. Bên cạnh đó, quỹ đất để phát triển và đầu tư cơ sở hạ tầng phục vụ du lịch còn thiếu, khiến việc mở rộng quy mô hoạt động gặp nhiều trở ngại,” cô Nguyễn Thị Hải chia sẻ. 

Với những nỗ lực không ngừng đổi mới và sáng tạo, nghệ nhân Nguyễn Thị Hải đã góp phần nâng tầm thương hiệu chè La Bằng, đưa hình ảnh người phụ nữ nông thôn trở thành biểu tượng của sự tự tin, bản lĩnh và khát vọng vươn lên. Vừa qua, nghệ nhân Nguyễn Thị Hải được vinh danh giải thưởng Phụ nữ Việt Nam 2025, chia sẻ cảm xúc khi nhận giải thưởng danh giá, cô Hải nói: “Tôi rất vui mừng và phấn khởi khi được nhận Giải thưởng Phụ nữ Việt Nam. Đây không chỉ là niềm tự hào mà còn là sự ghi nhận cho những nỗ lực, cống hiến của bản thân trong suốt thời gian qua. Giải thưởng này cũng là nguồn động viên lớn để tôi tiếp tục phấn đấu, lan tỏa những giá trị tốt đẹp và truyền cảm hứng đến nhiều người hơn nữa, cùng nhau sẻ chia, cùng nhau lan tỏa tinh thần của người phụ nữ Việt Nam thời đại mới.” Giải thưởng Phụ nữ Việt Nam 2025 là sự ghi nhận xứng đáng cho hành trình ấy, hành trình của một người phụ nữ dám nghĩ, dám làm, và dám mơ ước về tương lai xanh cho quê hương Thái Nguyên.

Nguồn: https://baotintuc.vn/xa-hoi/nghe-nhan-nguyen-thi-hai-hoi-sinh-giong-che-co-dua-huong-tra-que-vuon-xa-20251016100438061.htm