Nghi Ân - từ làng nghề đến trung tâm hoa cây cảnh đô thị

Từ đất cằn thành làng nghề truyền thống

Làng hoa Nghi Ân (thành phố Vinh). Ảnh: Quang An

Nghề trồng hoa, cây cảnh ở Nghi Ân bắt đầu hình thành từ cuối thập niên 1980, khởi nguồn từ một số hộ dân ở xóm Kim Chi chuyển đổi cây trồng từ lúa kém hiệu quả sang hoa cúc, thược dược, lay-ơn… Ban đầu chỉ mang tính thử nghiệm, nhưng cây bén đất, người bén nghề, dần hình thành nên tập quán canh tác mới, rồi phát triển thành phong trào tại các xóm Kim Mỹ, Kim Phúc nơi đây hội tụ những tinh hoa của nghề hoa, cây cảnh.

Đến năm 2010, làng nghề hoa – cây cảnh Kim Chi được UBND tỉnh Nghệ An công nhận là làng nghề truyền thống đầu tiên về hoa cây cảnh, mở ra thời kỳ phát triển mới. Từ đó đến nay, nghề trồng hoa tiếp tục lan rộng, giúp hàng trăm hộ dân không chỉ thoát nghèo mà còn vươn lên làm giàu bền vững. Từ đó tạo nên động lực cho các hộ trồng hoa, tạo cây cảnh ngày càng chất lượng và đi vào chuyên canh, chuyên sâu về kỹ năng, tập trung kỹ thuật, nguồn vốn, đem lại hiệu quả thu nhập tăng thu hút người lao động ngày càng tăng hơn, tập trung sản xuất ra nhiều sản phẩm hoa cây cảnh có giá trị cao hơn, chất lượng hơn.

Hiện nay, trên địa bàn Nghi Ân có hơn 300 hộ chuyên sản xuất hoa – cây cảnh, với diện tích hàng chục ha. Mỗi năm, vào dịp Tết Nguyên đán, làng hoa cung cấp hàng vạn chậu hoa cúc, thược dược, hoa treo, bonsai, cây cảnh các loại cho thị trường Vinh, Hà Tĩnh, Thanh Hóa, Quảng Bình…

Theo ước tính, thu nhập từ hoa cảnh đạt 200–300 triệu đồng/ha, còn bonsai có thể lên tới 500–700 triệu đồng/ha. Nhiều hộ trồng hoa đã xây dựng được nhà cao tầng, mua sắm ôtô, trở thành “triệu phú làng hoa”. Nghề này cũng tạo việc làm thời vụ cho hàng trăm lao động địa phương, đặc biệt vào mùa cao điểm giáp Tết.

Không chỉ là sinh kế, làng hoa còn mang lại giá trị tinh thần và văn hóa đặc sắc cho địa phương. Các câu lạc bộ bonsai, hội yêu hoa được hình thành; những hội thi hoa đẹp, cây cảnh nghệ thuật được tổ chức hằng năm, là sân chơi nhằm giao lưu học tập, trao đổi kinh nghiệm nghề hoa, cây cảnh, góp phần làm phong phú thêm đời sống nông thôn, đồng thời tạo động lực cho những người yêu nghề càng thêm nhiều kinh nghiệm quí thông qua các hoạt động này.

Hướng phát triển bền vững

Nghi Ân là vùng ven thành phố Vinh, có tuyến đường Quốc lộ 46 và gần tuyến Quốc lộ 1A, nên rất thuận tiện cho việc giao thương, vận chuyển sản phẩm. Địa chất vùng này là đất thịt pha cát, thoát nước tốt – điều kiện lý tưởng để trồng các loại hoa có giá trị như cúc Đà Lạt, thược dược, hoa ly, bonsai, kiểng treo…

gen-h-Người dân Nghi Ân chăm sóc cây cảnh — Người dân Nghi Ân chăm sóc cây cảnh

Bên cạnh đó, người dân nơi đây có truyền thống cần cù, khéo tay, đam mê sáng tạo nghệ thuật cây cảnh. Nhiều gia đình đã gắn bó với nghề qua hai, ba thế hệ, hình thành nên lớp nghệ nhân làng nghề có kỹ thuật cao, con mắt thẩm mỹ và sự nhạy bén với thị trường, từ đó tạo ra nhiều mặt hàng có giá trị đáp ứng nhu cầu thị trường.

Nhận thấy tiềm năng lớn, ngay trong đầu nhiệm kỳ 2020 -2025 thành phố Vinh đã quy hoạch khu vực xóm Kim Chi trở thành trung tâm hoa – cây cảnh ngoại thành, phê duyệt dự án xây dựng chợ hoa - cây cảnh kết hợp khu đô thị mới quy mô khoảng 10ha. Dự án này kỳ vọng sẽ hình thành điểm đầu mối mua bán hoa cảnh và trưng bày sản phẩm hoa của toàn khu vực nội tỉnh và cung cấp, giao thương với các tỉnh phía bắc và cả miền trung, thông qua dự án nhằm từng bước nâng cao giá trị hàng hóa và năng lực cạnh tranh cho sản phẩm địa phương.

Ngoài ra, Nghi Ân trong tương lai còn có điều kiện để phát triển du lịch sinh thái làng nghề. Với cảnh quan thơ mộng, màu hoa bốn mùa rực rỡ, nơi đây hứa hẹn trở thành điểm đến hấp dẫn cho du khách tham quan, chụp ảnh, trải nghiệm trồng và chăm hoa, nghỉ dưỡng homestay… tương tự các mô hình làng hoa nổi tiếng ở Nhật Tân (Hà Nội), Sa Đéc (Đồng Tháp), làng hoa (Đà Lạt).

Thời gian qua, cấp uỷ đảng, chính quyền địa phương xã Nghi ân đã có chủ trương, định hướng phát triển làng nghề hoa, cây cảnh phát triển do đó quan tâm đầu tư nâng cấp hạ tầng cơ sở đồng bộ như hệ thống đường giao thông, mương thoát nước giúp đỡ, hỗ trợ nông dân giao thông thuận lợi, tiêu thoát nhanh nằm bảo vệ an toàn cho cây và hoa phát triển tránh ngập úng. Bên cạnh đó chính quyền luôn quan tâm phối hợp với thành phố và các cơ quan có thẩm quyền mở các lớp tập huấn chăm sóc phát triển bảo tồn giống cây trồng theo định kỳ hàng năm, giúp nhân dân cập nhật, bổ sung kiến thức.

gen-h-Lãnh đạo Hội Nông dân tỉnh thăm làng hoa cây cảnh Nghi Ân — Lãnh đạo Hội Nông dân tỉnh thăm làng hoa cây cảnh Nghi Ân

Trong thời gian tới, địa phương cũng định hướng đẩy mạnh ứng dụng công nghệ cao, thương mại điện tử vào sản xuất và tiêu thụ. Việc hình thành hợp tác xã hoa cảnh, nhãn hiệu tập thể “Hoa cây cảnh Nghi Ân” cũng đang được xúc tiến, nhằm tạo dấu ấn rõ ràng trên thị trường trong và ngoài tỉnh.

Nghi Ân đang đứng trước cơ hội lớn để bứt phá, trở thành trung tâm hoa cây cảnh trọng điểm không chỉ của TP Vinh mà còn của toàn khu vực Bắc Trung Bộ. Tuy nhiên, để thành công, cần sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền – người dân – doanh nghiệp, trong quy hoạch, vốn đầu tư, xây dựng thương hiệu và quảng bá sản phẩm.

Điều quan trọng hơn cả, là gìn giữ tinh thần yêu nghề, sự khéo léo, tận tâm của người trồng hoa – những “nghệ sĩ thầm lặng” đang ngày ngày làm đẹp cho đời từ từng gốc cây, cành hoa. “Trồng hoa không chỉ để bán, mà còn để giữ lại một nét văn hóa làng quê trong nhịp sống đô thị hóa.” – một nghệ nhân làng hoa trải lòng.