Ngôi làng “cuối sông đầu biển” và câu chuyện khởi nghiệp xanh

VHO - Giữa miền sông nước Hội An, làng Cẩm Thanh - vùng “cuối sông đầu biển”, nơi giao hòa của ba con sông Thu Bồn, Trường Giang và Lộ Cảnh Giang - vừa được Tạp chí Forbes (Mỹ) vinh danh là một trong 50 ngôi làng đẹp nhất thế giới. Không chỉ sở hữu cảnh quan sông nước hiếm có, Cẩm Thanh còn là biểu tượng sinh động của văn hóa làng quê miền Trung, nơi người dân giữ gìn nếp nhà, nếp làng, gìn giữ hệ sinh thái rừng dừa Bảy Mẫu và phát triển du lịch cộng đồng bền vững, hài hòa giữa thiên nhiên - con người - di sản.

Khám phá ngôi làng cuối sông đầu biển

Nằm ở vùng hạ lưu sông Thu Bồn, Cẩm Thanh được ví như “ngôi làng cuối sông đầu biển” - nơi ba dòng sông Thu Bồn, Trường Giang và Lộ Cảnh Giang gặp nhau trước khi đổ ra Biển Đông. Đây là vùng giao thoa giữa hai nguồn nước mặn - ngọt, tạo nên một hệ sinh thái nước lợ hiếm có và là vùng đệm quan trọng của Khu dự trữ sinh quyển thế giới Cù Lao Chàm. Với thảm thực vật phong phú và cảnh quan sông nước hữu tình, Cẩm Thanh được xem như “lá phổi xanh” điều hòa khí hậu cho khu vực Hội An.

Vẻ đẹp làng Cẩm Thanh

Theo bảng xếp hạng của Tạp chí Forbes (Mỹ), Cẩm Thanh đứng thứ 20 trong danh sách 50 ngôi làng đẹp nhất thế giới năm 2025, đồng thời là đại diện duy nhất của Việt Nam được vinh danh. Trong mô tả của Forbes, ngôi làng được bao bọc bởi sông nước và rừng dừa xanh ngát. Trải nghiệm ngồi thuyền thúng lướt nhẹ qua rừng dừa Bảy Mẫu, ngắm những người lái đò địa phương quăng chài, hay đạp xe xuyên qua những con đường làng rợp bóng dừa, nơi có hồ sen, đìa tôm và đàn trâu thong dong gặm cỏ - tất cả tạo nên bức tranh đặc trưng của miền quê ven sông miền Trung Việt Nam.

Cẩm Thanh còn nổi tiếng với Khu Di tích lịch sử - văn hóa rừng dừa Bảy Mẫu rộng gần 120 ha, từng là căn cứ địa cách mạng trong kháng chiến chống Pháp và Mỹ. Năm 2023, rừng dừa được UNESCO công nhận là “Điểm đến du lịch tiêu biểu châu Á - Thái Bình Dương”, đồng thời được vinh danh tại Diễn đàn giao lưu văn hóa và kinh tế Việt Nam - Ấn Độ.

Ngày nay, rừng dừa Bảy Mẫu trở thành điểm đến hấp dẫn của du khách trong và ngoài nước, thu hút khoảng 3.000 lượt khách mỗi ngày với các hoạt động du lịch sinh thái, chèo thuyền, khám phá hệ sinh thái rừng ngập mặn. Năm 2024, nền tảng du lịch toàn cầu Tripadvisor cũng xếp trải nghiệm đi thuyền thúng tại Cẩm Thanh vào Top 25 trải nghiệm trên thuyền hấp dẫn nhất thế giới.

Không chỉ có rừng dừa, vườn rau hữu cơ Thanh Đông của Cẩm Thanh cũng được xem là “một mảng xanh khác” trong bức tranh làng quê sinh thái. Mô hình này từng được Hiệp hội Du lịch Việt Nam vinh danh là Điểm du lịch sinh thái tiêu biểu năm 2018, và đến năm 2020 được Hiệp hội Du lịch Đông Nam Á (ASEANTA) bầu chọn là Điểm du lịch nông thôn bền vững.

Giữ văn hóa bản địa, phát triển sinh kế cộng đồng

Cùng với sự phát triển mạnh mẽ của du lịch, Cẩm Thanh đang trở thành hình mẫu về mô hình du lịch cộng đồng gắn với bảo tồn văn hóa bản địa. Các sản phẩm đặc trưng của làng như chèo thuyền thúng khám phá rừng dừa nước, tham gia trồng lúa, nuôi tôm, học nấu ăn với người dân địa phương - đã thu hút hơn 1 triệu lượt du khách trong và ngoài nước mỗi năm. Mô hình mang đến nguồn thu nhập ổn định cho khoảng 1.500 lao động địa phương (bình quân 7 triệu đồng/tháng), góp phần bảo tồn và phát huy giá trị Khu dự trữ sinh quyển thế giới Cù Lao Chàm - Hội An.

Xưởng chế tác thủ công hàng lưu niệm từ tre Taboo Bamboo Workshop - Cẩm Thanh

Theo thống kê, riêng trong năm 2024, doanh thu từ hoạt động thuyền thúng đạt hơn 103 tỉ đồng, nguồn lợi này được người dân trực tiếp thụ hưởng. Hiện toàn phường có hơn 1.300 thuyền thúng đăng ký hoạt động, tập trung chủ yếu tại hai thôn Vạn Lăng và Thanh Tam, tạo việc làm cho khoảng 1.400 lao động tự do. Bên cạnh đó, hơn 200 lao động khác làm việc tại các nhà hàng, khu du lịch và dịch vụ phụ trợ cũng góp phần hình thành một hệ sinh thái sinh kế dựa trên văn hóa - du lịch - tự nhiên.

Đặc biệt, tháng 2.2024, nghề làm nhà tre, dừa truyền thống của Cẩm Thanh được Bộ VHTTDL đưa vào Danh mục Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Từ đó, nghề truyền thống được “hồi sinh” mạnh mẽ thông qua việc gắn kết với du lịch trải nghiệm, du lịch sinh thái và các chương trình học nghề - làm nghề dành cho du khách. Những tour tham quan đa dạng như: “Làm nông dân khám phá làng nghề”, “Tham quan rừng dừa kết hợp trồng dừa nước”, “Tour du lịch xanh - nhặt rác, bảo vệ môi trường”... đã góp phần xây dựng hình ảnh một Cẩm Thanh xanh, sạch, thân thiện và đậm đà bản sắc.

Nhờ sự hỗ trợ của chính quyền và các tổ chức, nhiều dự án bảo tồn và phát triển bền vững rừng dừa nước Cẩm Thanh đã được triển khai, hướng đến mục tiêu kết hợp hài hòa giữa bảo tồn thiên nhiên, phát huy văn hóa truyền thống và nâng cao đời sống cộng đồng. Những giá trị của làng quê miền Trung - từ tiếng hò khoan, nghề thủ công đến nếp sống hòa hợp với sông nước - đang được người dân Cẩm Thanh gìn giữ và thổi hồn vào từng sản phẩm, để mỗi du khách khi đến đây đều cảm nhận được sự giao hòa giữa con người, văn hóa và thiên nhiên.

Ông Trần Tấn Dũng, Chủ tịch UBND phường Hội An Đông chia sẻ: “Những dòng sông, cánh đồng, lũy tre, bụi dừa, ngôi đình, ngôi miếu, những con đường làng đã tạo nên Cẩm Thanh như một bức tranh thủy mặc. Bao thế hệ người dân nơi đây, từ thuở dựng làng lập ấp cho đến hôm nay, đã thổi hồn vào bức tranh ấy bằng lao động, bằng tình yêu quê hương, bằng những giá trị văn hóa truyền đời”.

Theo ông Dũng, Cẩm Thanh là làng quê biết đối thoại và nương tựa vào tự nhiên, nơi con người sống hài hòa với sông nước, cây cỏ và với nhau. Triết lý sống ấy thể hiện qua những lễ hội Cầu ngư, Bả trạo, những điệu hò khoan, câu hát đối đáp dân gian, tất cả hòa quyện thành bản sắc riêng của một làng quê miền Trung mộc mạc mà sâu lắng.

Từ năm 2010, Đảng bộ và chính quyền TP Hội An đã xác định mục tiêu “xây dựng Cẩm Thanh trở thành làng quê sinh thái đặc thù”. Định hướng ấy vừa là tầm nhìn của lãnh đạo, vừa là nguyện vọng chung của người dân, những người luôn mong giữ được hồn quê giữa nhịp đô thị hóa ngày càng mạnh mẽ. Hành trình phát triển hôm nay đã chứng minh sự lựa chọn ấy là đúng đắn: Cẩm Thanh đã vươn mình cùng thời đại bằng chính giá trị của làng quê.

Nguồn: https://baovanhoa.vn/van-hoa/ngoi-lang-cuoi-song-dau-bien-va-cau-chuyen-khoi-nghiep-xanh-174360.html