Nhạc phim - xu hướng và giá trị cộng sinh

Vài năm gần đây, nhiều ca khúc nhạc phim đã “thoát khỏi” lớp phim để có một đời sống riêng, được biết đến rộng rãi trên các nền tảng âm nhạc số, được cover trên sân khấu, được lan truyền trong cộng đồng, vượt khỏi cái bóng của bộ phim gốc. Đây không còn là hiện tượng nhất thời, mà đang trở thành xu hướng rõ nét - phần hồn của phim có thể đứng thành sản phẩm âm nhạc độc lập.

Báo Nghệ An•05/10/2025

Khi nhạc phim “thoát phim”

Gần đây ca khúc nhạc phim trong "Mưa đỏ" do Hòa Minzy trình bày có tựa đề Nỗi đau giữa hòa bình (Nguyễn Văn Chung sáng tác) thu hút hơn 1,8 triệu lượt xem. Ca khúc được phát vào cuối phim khi hình ảnh 2 người mẹ rải hoa trên dòng sông Thạch Hãn, khiến những cảm xúc trong câu hát điệp khúc càng được nhân lên trong công chúng ra rạp.

Phân cảnh trong MV "*Nỗi đau giữa hòa bình". Ảnh: Tapchidoanhnhan24h.com*

Sau khi phim ra rạp, theo website thống kê nhạc số Kworb, nhạc phẩm là video được xem nhiều nhất ở YouTube Việt Nam 24 giờ qua, đồng thời vào tốp 20 MV toàn cầu trên nền tảng này.

Hòa Minzy hóa thân người vợ có chồng tham gia trận chiến 81 ngày đêm bảo vệ Thành cổ Quảng Trị. Đạo diễn Nhu Đặng lồng một số phân đoạn trong phim "Mưa đỏ", như cảnh Tiểu đội 1 nổ súng chống trả khi địch càn quét, đồng đội vuốt mắt 1 người lính vừa ngã xuống.

Buổi họp báo ra mắt MV "Nỗi đau giữa hòa bình". Ảnh: VietNamNet

Nhạc phẩm được đông đảo người nghe hưởng ứng về ca từ lẫn giai điệu, cùng câu chuyện xúc động trong MV. Nhiều khán giả cho biết, khi bài hát vang lên trong rạp ở cuối phim, họ khóc vì nỗi lòng người mẹ, người vợ của các chiến sĩ mãi nằm lại bên bờ Thạch Hãn.

Đạo diễn Đặng Thái Huyền đã chọn nhạc phẩm làm ca khúc chính cho phim vì đánh giá thông điệp nhân văn, giọng hát Hòa Minzy giàu cảm xúc. Trong một lần trả lời báo chí chị nói rằng, sẽ tin bài hát sẽ có đời sống riêng, mạnh mẽ và lâu dài.

Trước đây, có nhiều ca khúc nhạc phim được khán giả săn lùng ngay cả khi phim chưa chiếu. Ví dụ, bộ phim "Zippo, mù tạt và em" trước khi ra mắt đã đặt hàng 3 ca khúc riêng nhằm tạo cú hích truyền thông. Một số bài nhạc phim nổi bật còn được khán giả nhớ lâu hơn bộ phim: Ca khúc "Anh" từng được người ta quên tên phim, nhưng giai điệu vẫn vang mãi trong ký ức.

Nhiều nhà làm phim cho rằng, việc làm nhạc cho phim truyền hình được quan tâm hơn - nhiều dự án phim “chịu chơi” đặt hàng 3-4 ca khúc để gia tăng tính lan tỏa. Tuy nhiên, vẫn còn nghịch lý giữa chất lượng và kinh phí: Đôi khi nhạc sĩ chỉ được trả 1,8 triệu đồng/tập (cho nhạc nền + phối khí + ca sĩ), khiến nhiều người rời xa việc viết nhạc cho phim.

Điều đáng chú ý là, nhiều ca khúc nhạc phim sau khi bộ phim kết thúc vẫn tiếp tục sống mạnh mẽ. Trang ZNews liệt kê 10 ca khúc nhạc phim từng nổi bật như "Giã từ dĩ vãng", "Mong ước kỷ niệm xưa", "Nơi tình yêu bắt đầu" - những bài hát ấy tiếp tục được nghe hàng chục năm sau khi phim đã lùi vào dĩ vãng.

Gần đây, một ví dụ tiêu biểu là bài "Đi giữa trời rực rỡ", nhạc phim của bộ phim cùng tên do Ngô Lan Hương sáng tác. Ca khúc này không chỉ được khen ngợi về cảm xúc, mà còn lan tỏa mạnh mẽ trên mạng xã hội - hơn 53.000 video TikTok sử dụng bài hát này. Khi đó, bài hát đã “thoát phim” để trở thành sản phẩm âm nhạc độc lập, được biểu diễn nhiều sự kiện.

Ở mảng nhạc phim mới, ca khúc "Một Mình Ở Đây" của phim “Út Lan: Oán Linh Giữ Của” do Bùi Công Nam sáng tác, thể hiện bởi Bùi Lan Hương, cũng là minh chứng cho sự “thoát phim”. Khi phim ra rạp, bài hát đã được giới thiệu trước, tạo hiệu ứng truyền thông; nhiều khán giả tìm nghe ca khúc trước cả khi biết phim.

Xu hướng “nhạc phim thoát phim” không chỉ giới hạn phim ảnh truyền thống; với sự phát triển của phim chiếu mạng, web drama, streaming, nhiều bài OST (Original SoundTrack) là bản nhạc gốc của một bộ phim, chương trình truyền hình, được tung ra trước để kích thích tò mò, “nhá hàng” cho phim - cách làm giống như ra MV ca nhạc trước khi phim công chiếu. Đây là ví dụ cách âm nhạc và điện ảnh cộng sinh, hỗ trợ nhau để lan tỏa sâu hơn vào đời sống khán giả. Vì thế có thể nói rằng, nhạc phim, khi được định vị đúng, có thể trở thành sản phẩm âm nhạc chính thức, dẫn dắt thị trường, lan tỏa cảm xúc mạnh hơn nhiều so với thời điểm chỉ gắn bó với phim.

Xu hướng mới của nhạc phim

Nhạc phim không còn dừng lại ở “phần nền” mà đang trở thành một yếu tố chiến lược trong sản xuất phim - từ việc đặt hàng riêng, làm mới ca khúc cũ đến đầu tư phối khí, âm nhạc nền kỹ lưỡng.

Ca khúc "Sau lời từ khước" cũng có đời sống riêng sôi động sau khi phim "Mai" kết thúc.

Ví dụ, đạo diễn Trịnh Đình Lê Minh từng chia sẻ với báo giới rằng, đối với phim truyền hình, ông thường đặt phần nhạc nền và ca khúc chủ đề song song với viết kịch bản, chọn những đoạn cảm xúc cao để nhạc vang lên phù hợp. Nhạc phim ở Việt Nam giờ không chỉ làm “lời nói thay” hình ảnh, mà còn là phần cảm xúc chủ đạo để người xem nhớ từng cảnh quay.

Ở mảng phim truyền hình, ca khúc "Nỗi đau giữa hòa bình" (phim Mưa đỏ) ra mắt cùng thời điểm phim, tạo cú hích thu hút sự chú ý - khi khán giả vừa thưởng thức phim vừa tìm đến ca khúc. Nhạc phim bây giờ không ngồi đợi phim ra mắt mà là phần trong chiến lược truyền thông.

Hợp tác nghệ sĩ tên tuổi, làm MV nhạc phim chuyên nghiệp, biểu diễn OST (bản gốc của nhạc phim) trong các sự kiện ngoài phim - tất cả đã trở nên quen thuộc. Ngoài ra, nhiều phim sử dụng bản nhạc cũ đã nổi tiếng để làm mới, đưa cảm xúc hoài niệm vào phim, tăng tính nhận diện. Ví dụ như nhạc phim "Zippo, mù tạt và em" từng đặt hàng nhiều ca khúc mới nhưng cũng kết hợp nhạc nền thân quen để tạo sự liên kết cảm xúc.

Một xu hướng mới nữa là sự hỗ trợ của nền tảng số, mạng xã hội và công nghệ. Nhạc phim giờ đây có thể viral trên TikTok, YouTube, Spotify - lan tỏa vượt khỏi rạp chiếu và sóng truyền hình. Các nhà sản xuất thường tung OST bài hát nhạc phim bản gốc trước khi phim ra rạp để “test thị hiếu”, đánh giá phản hồi để điều chỉnh chiến dịch truyền thông. Ca khúc "Đi giữa trời rực rỡ" là minh chứng: Sau khi phát hành OST, bài hát lan tỏa mạnh mẽ qua mạng xã hội, góp phần kéo khán giả xem phim.

Ca khúc "Có chàng trai viết lên cây" trở thành ca khúc hit trong đời sống âm nhạc sau khi bộ phim "Mắt biếc" kết thúc. Ảnh: songnhac.com.vn

Cùng với đó, làm nhạc phim cũng ngày càng chuyên nghiệp: Nhạc sĩ không chỉ viết ca khúc chủ đề mà còn sáng tác nhạc nền xuyên suốt phim, phối khí tỉ mẩn, làm chủ âm thanh để phù hợp đa dạng nền tảng xem (tivi, rạp, streaming). Tuy nhiên, vẫn tồn tại nghịch lý: Nhiều dự án đặt nhạc phim giá thấp so với công sức. Nhạc sĩ Xuân Phương từng chia sẻ trên Báo Thanh niên rằng, anh phải nghiên cứu từng tập phim, viết hàng chục đoạn nhạc, đối chiếu cảnh quay để chọn nhạc đúng thời điểm - công việc tưởng đơn giản nhưng rất khổ nhọc. Và vì sự đầu tư không nhỏ đó nên nhạc phim đang được các nhà làm phim quảng bá trước khi công chiếu phim.

Nhạc phim Việt đang dần định hình như một dòng chảy độc lập, được đầu tư bài bản và chuyên nghiệp. Việc phát hành trước để tạo hiệu ứng, sự lan tỏa mạnh mẽ qua nền tảng số, cùng xu hướng kết hợp với âm nhạc đại chúng đã mở ra giá trị cộng sinh rõ nét. Nếu tiếp tục chú trọng nâng cao chất lượng sáng tác, phối khí và khai thác nhạc nền xuyên suốt, nhạc phim Việt hoàn toàn có thể vươn tới tầm quốc tế trong tương lai.