Nhận xét và gợi ý đáp án môn thi Ngữ văn

* Đề thi đã thoát hoàn toàn motip cũ

Tương tự như đề thi tham khảo, đề thi chính thức môn Ngữ văn của Sở Giáo dục và đào tạo có mối liên hệ chặt chẽ giữa phần Đọc hiểu và phần Viết. Các câu hỏi được sắp xếp theo mức độ nhận biết - thông hiểu - vận dụng.

Đề thi chính thức môn Ngữ văn, Kỳ thi tuyển sinh lớp 10 trung học phổ thông năm học 2025-2026. Ảnh: Hải Yến

Nhận xét về đề Ngữ văn, có ý kiến cho rằng đề quá dài (2 mặt giấy A4) và có phần bó buộc. Tuy nhiên, thầy Nguyễn Ngọc Hùng, giáo viên dạy Ngữ văn tại Lớp văn thầy Hùng (phường Tân Phong, thành phố Biên Hòa), đánh giá cao ngữ liệu phần Đọc hiểu vì lựa chọn câu chuyện rất tự nhiên, chân thực, có lồng ghép bài học cuộc sống vô cùng tinh tế và có kết thúc mở để phân hoá năng lực học sinh ở câu 6 (chiếm điểm cao nhất của phần Đọc hiểu). Nhìn chung, cách ra đề này đã thoát khỏi motip cũ.

Đây cũng là cái hay của đề, chính điều này đã tạo ra tính phân hoá. Nếu các thí sinh chỉ quen với việc học thuộc các “mẫu trả lời có sẵn” thì sẽ khá khó khăn khi đối mặt với những câu hỏi mang tính vận dụng thực tế như vậy.

Do đề dài, nếu học sinh chỉ chăm chú đọc câu chuyện ở ngữ liệu mà không chú tâm đọc câu hỏi để có cái nhìn sơ lược trước rồi mới đọc ngữ liệu để trả lời sau thì sẽ rất dễ bị mất nhiều thời gian. Để có câu trả lời tốt thì thí sinh cần vận dụng trải nghiệm của bản thân, đặt mình vào hoàn cảnh của nhân vật để hiểu.

Về yêu cầu làm bài, theo thầy Nguyễn Ngọc Hùng, thí sinh cần đọc kỹ và trả lời thẳng vào trọng tâm câu hỏi, tránh trả lời lan man, thừa ý. Ví dụ, ở câu 1, câu 2, thí sinh chỉ cần nhìn vào dấu hiệu nhận biết, tìm kiếm thông tin trong ngữ liệu để trả lời. Câu 3 là câu hỏi liên quan đến ngữ pháp tiếng Việt. Mức độ phân hoá bắt đầu từ câu 4 đến câu 6.

Phần Đọc hiểu đã giúp thí sinh chuẩn bị cho phần Viết (4 điểm). Ở phần Viết, thí sinh cần làm rõ nội dung chủ đề và đặc sắc nghệ thuật của tác phẩm, phải xác lập các luận điểm rõ ràng từ đầu và sử dụng các lý lẽ, bằng chứng từ trong truyện để bám vào đó phân tích. Bài viết phải làm bật được chủ đề và nghệ thuật đặc sắc của truyện, tránh việc kể lại câu chuyện.

Một lưu ý nữa cũng rất quan trọng là bên cạnh nội dung, thí sinh cũng phải coi trọng hình thức trình bày bởi các lỗi sai chính tả, sai ngữ pháp… sẽ bị trừ điểm theo quy định.

* Gợi ý đáp án

Thầy Nguyễn Ngọc Hùng đưa ra một số gợi ý đáp án cho bài làm môn Ngữ văn. Tuy nhiên, thầy Hùng cũng lưu ý, theo tinh thần của Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 đối với môn Ngữ văn, với những câu hỏi ở mức độ vận dụng, chương trình mới khuyến khích thí sinh mạnh dạn bày tỏ suy nghĩ riêng của mình, có tính sáng tạo, không “copy” theo tư duy của người khác.

Điều quan trọng là thí sinh vẫn phải đảm bảo tính logic, diễn đạt mạch lạc, có sức thuyết phục, nêu bật được yêu cầu của đề. Nếu thí sinh làm được cả hai điều này thì chắc chắn câu trả lời ấy sẽ được đánh giá cao. Do vậy, những gợi ý đáp án đối với các câu vận dụng, sáng tạo chỉ mang tính chất tham khảo.

Gợi ý đáp án như sau:

Câu 1: Văn bản được kể theo ngôi thứ ba.

Câu 2: An cảm thấy không vui cũng không buồn. An "chẳng có cảm giác gì". Nguyên nhân khiến An có cảm giác đó là vì An "không học được".

Câu 3: Thí sinh trả lời là câu ghép và lưu ý phần tác dụng nên lý giải tác dụng của câu ghép ở cả phương diện nghệ thuật lẫn nội dung.

Câu 4: Thí sinh có thể đưa ra các ý trong câu trả lời của mình như: tự lập, tự chủ, hiểu mình muốn điều gì, có suy nghĩ tích cực, lạc quan, không bỏ cuộc khi gặp thất bại, kiên trì, thương mẹ, biết hoạch định cho tương lai của chính mình, có khát vọng, dám theo đuổi đam mê của mình...

Câu 5: Thí sinh có thể nêu chủ đề có ý tương tự như: Thất bại nhưng không nản chí, biết đứng lên sau vấp ngã... Sau đó, thí sinh lý giải tác dụng của hình ảnh những chú chim gác mái trong việc góp phần làm rõ chủ đề của truyện.

Câu 6: Thí sinh có thể trả lời mình là người hiểu chính mình nhất, sau đó đưa ra vai trò quan trọng của việc hiểu mình và lý giải thuyết phục. Gợi ý:

+ Giúp xác định được các mục tiêu mà bản thân cần đạt được

+ Giúp bản thân đưa ra được những quyết định đúng đắn, phù hợp

+ Giúp phát huy được năng lực của bản thân

+ Giúp mình trở nên tự tin/ tự lập/ tự chủ trong cuộc sống của chính mình...

Hải Yến

Nguồn: https://baodongnai.com.vn/xa-hoi/giao-duc/202505/nhan-xet-va-goi-y-dap-an-mon-thi-ngu-van-1c82818/