Nhiều hình thức tôn vinh học sinh đoạt giải quốc tế nhưng thiếu chính sách 'giữ chân'

Sáng nay 7.11, Bộ GD-ĐT tổ chức Hội nghị Tổng kết công tác tập huấn, bồi dưỡng các đội tuyển tham dự Olympic khu vực và quốc tế giai đoạn 2016 - 2025.

10 năm, 362 huy chương

Báo cáo của Bộ GD-ĐT cho thấy, trong giai đoạn 2016 - 2025 (10 năm), các đội tuyển Việt Nam tham gia dự thi Olympic khu vực và quốc tế đã mang về cho Việt Nam 362 huy chương, trong đó có 112 huy chương vàng, 140 huy chương bạc, 89 huy chương đồng và 21 bằng khen, vượt giai đoạn 2006 - 2015 tổng số 48 huy chương, tăng 50 huy chương vàng...

Nhiều chính sách tôn vinh học sinh đoạt giải quốc tế nhưng thiếu cách 'giữ chân' - Ảnh 1. — 10 năm gần đây số huy chương của học sinh Việt Nam tại các kỳ Olympic tăng đáng kể

Điển hình, đội tuyển Olympic hóa học quốc tế giai đoạn 2020 - 2025 có tới 24 lượt thí sinh xuất sắc giành 24 huy chương, trong đó có 21 huy chương vàng, 38 huy chương bạc, luôn duy trì top 5 nước có thành tích tốt nhất tham dự Olympic hóa học quốc tế.

Năm 2018, em Nguyễn Phương Thảo, Trường THPT chuyên Khoa học tự nhiên, ĐH Quốc gia Hà Nội, đoạt huy chương vàng Olympic sinh học quốc tế, là thí sinh có điểm cao nhất thế giới với 98,13/100 điểm, phá kỷ lục về điểm số cao nhất trong lịch sử tham gia đấu trường này của Việt Nam.

Có học sinh lớp 10 nhưng đã đoạt huy chương vàng quốc tế, đó đều là những học sinh của Trường THPT chuyên Khoa học tự nhiên, ĐH Quốc gia Hà Nội, như em Ngô Quý Đăng đoạt huy chương vàng Olympic toán quốc tế năm 2020; em Võ Hoàng Hải, huy chương vàng Olympic vật lí quốc tế năm 2022…

Nhiều năm liền Việt Nam thuộc nhóm 10 quốc gia có kết quả tốt nhất tại các kỳ thi Olympic toán học, vật lý, hóa học, sinh học và tin học trên toàn thế giới. Trong đó, có nhiều học sinh xuất sắc đoạt 2 huy chương vàng trong hai năm liền dự thi hoặc đạt điểm cao nhất (thủ khoa) trong kỳ thi Olympic quốc tế.

Đề xuất cho phép học vượt cấp, có chương trình đào tạo ĐH xuất sắc...

Dù vậy, GS Huỳnh Văn Chương, Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng (Bộ GD-ĐT) cũng chỉ ra hàng loạt vấn đề tồn tại trong việc phát hiện, đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ học sinh giỏi hiện nay. Hệ thống phòng thí nghiệm còn ít cả về chất và lượng, chưa có các phòng Lab hiện đại, phòng Lab STEM đồng bộ để các em làm quen và thực hành sâu trong quá trình học và trước các kỳ thi.

Nguồn ngân sách ưu tiên dành cho công tác đào tạo, bồi dưỡng, tập huấn… còn hạn chế, mức chi chưa tương xứng với khối lượng công việc.

Điều đáng bàn hơn, theo GS Chương, là hầu hết học sinh đạt thành tích cao đều đi học ở nước ngoài và ở lại.

Lý do là vì chưa có cơ chế đào tạo thu hút, bồi dưỡng đặc thù dành cho các đối tượng tài năng này dẫn đến hầu hết các em đi học tại nước ngoài; chưa có cơ chế tuyển dụng, đãi ngộ xứng đáng, môi trường làm việc phù hợp cho các đối tượng này sau khi hoàn thành chương trình ĐH, thạc sĩ, tiến sĩ khiến nhiều em học sinh dù muốn quay lại cống hiến cho đất nước nhưng còn ngại ngần.

Chưa xây dựng được mạng lưới liên hệ với các em học sinh sau khi đạt thành tích để huy động phục vụ cho quá trình đổi mới và phát triển của đất nước.

Ông Chương chia sẻ, Bộ GD-ĐT "rất trăn trở" khi chúng ta đã có nhiều hình thức tôn vinh khen thưởng đối với học sinh đoạt giải các kỳ thi nhưng khi các em bước vào giai đoạn đào tạo chuyên sâu thì các chính sách lại "bỏ ngỏ", trong khi lộ trình học tập, cống hiến của các em còn rất dài ở phía trước.

Nhiều chính sách tôn vinh học sinh đoạt giải quốc tế nhưng thiếu cách 'giữ chân' - Ảnh 3. — Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng Huỳnh Văn Chương phát biểu tại hội nghị

Do vậy, trong định hướng thời gian tới, Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng cho rằng cần duy trì và cải tiến công tác đào tạo bồi dưỡng các học sinh giỏi tham dự Olympic khu vực và quốc tế theo hướng tiệm cận các mô hình quốc tế và phát huy hết khả năng tự học, tự đọc, tự nghiên cứu...

Có các chương trình đào tạo ĐH, sau ĐH xuất sắc trong nước thu hút, giữ chân các học sinh đạt giải vào học tập và nghiên cứu.

Thí điểm học vượt cấp, vượt lớp cùng cơ chế đào tạo song bằng (cho phép nhân tài vừa học đại học trong nước, vừa học trực tuyến kết hợp trực tiếp ngắn hạn để nhận thêm bằng quốc tế từ các cơ sở giáo dục uy tín).

Ưu tiên vị trí việc làm, chế độ đãi ngộ phù hợp sau khi hoàn thành học tập và nghiên cứu. Ví dụ trong Nghị quyết 57 là thu hút kỹ sư trưởng, công trình sư trưởng, trưởng các phòng thí nghiệm trọng điểm, trưởng các ngành học, trưởng nhóm nghiên cứu tại các cơ sở giáo dục…

Ông Chương khẳng định, Bộ GD-ĐT sẽ khẩn trương xây dựng đề án về lựa chọn, bồi dưỡng, đào tạo, sử dụng, đãi ngộ đối với đội ngũ nhân tài, mũi nhọn, năng khiếu (trong đó có học sinh giỏi và đạt giải Olympic).

Nguồn: https://thanhnien.vn/nhieu-hinh-thuc-ton-vinh-hoc-sinh-doat-giai-quoc-te-nhung-thieu-chinh-sach-giu-chan-185251107140250126.htm