Nhơn Trạch, Long Thành về TP.HCM sẽ xóa ngăn cách, tạo 'vùng đệm' cho siêu đô thị sau sáp nhập

Trao đổi với Tuổi Trẻ Online, TS Dư Phước Tân - nguyên trưởng Phòng nghiên cứu quản lý đô thị, Viện Nghiên cứu phát triển TP.HCM, hiện là chuyên gia nghiên của Viện - chia sẻ: "Dựa trên cơ sở lý luận, các tiêu chí diện tích tự nhiên, dân số, lịch sử văn hóa, chính trị, kinh tế, an ninh quốc phòng…, việc dự kiến sáp nhập TP.HCM, Bà Rịa - Vũng Tàu và Bình Dương rất hợp lý.

Dù vậy, phương án sáp nhập này hiện đang gặp hạn chế khi có sự ngăn cách trên thực tiễn giữa TP.HCM với Bà Rịa - Vũng Tàu bởi vùng đất Nhơn Trạch (Đồng Nai)".

Không còn đi "đi băng" nhà hàng xóm

* Nếu sáp nhập Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu vào TP.HCM theo phương án "tỉnh nhập tỉnh" sẽ có những ngăn cách, cụ thể ra sao thưa ông?

- Hiện các phương án sáp nhập nguyên trạng tỉnh với tỉnh đã bám rất sát các cơ sở lý luận, căn cứ khoa học về quy mô dân số, diện tích, quy hoạch tổng thể quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch địa phương, chiến lược phát triển kinh tế - xã hội…

Đồng thời tạo cơ hội mở rộng không gian phát triển, phát huy lợi thế so sánh, đáp ứng yêu cầu phát triển đối với từng địa phương và yêu cầu, định hướng phát triển của giai đoạn mới…

Dù vậy, khi xem trên bản đồ phương án dự kiến sáp nhập TP.HCM với Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu sẽ thấy rất rõ giữa TP.HCM và Bà Rịa - Vũng Tàu có ngăn cách khá lớn bởi vùng đệm ở giữa là huyện Nhơn Trạch (Đồng Nai).

Đồng thời, giữa TP.HCM với Vũng Tàu không có đường giao thông kết nối trực tiếp, hai địa phương này chỉ giáp nhau một đoạn rất ngắn ở khúc Cần Giờ (TP.HCM) và Phú Mỹ (Bà Rịa - Vũng Tàu).

Khi hai địa phương sáp nhập, người dân muốn đi từ khu vực TP.HCM hiện hữu về khu vực Bà Rịa - Vũng Tàu sẽ phải mượn đường Đồng Nai qua Nhơn Trạch (đi bằng phà) hoặc Long Thành (đi bằng cao tốc và quốc lộ 51).

Nếu không tháo gỡ được điểm nghẽn này, việc thông thương giữa TP.HCM và Bà Rịa - Vũng Tàu sẽ bị hạn chế.

Nhơn Trạch, Long Thành về TP.HCM sẽ xóa ngăn cách, tạo 'vùng đệm' cho siêu đô thị sau sáp nhập - Ảnh 2. — Hai huyện Nhơn Trạch và Long Thành liền kề và ôm trọn đường cao tốc, quốc lộ 51 - những tuyến giao thông từ TP.HCM đi Vũng Tàu - Đồ họa: PHƯƠNG NHI

* Giả sử Nhơn Trạch không sáp nhập vào TP.HCM mới, theo ông phương án giao thông sẽ như thế nào?

- Kết nối duy nhất là phát triển các loại hình đường giao thông dọc theo khu vực phía Nam quận 7, xuống Nhà Bè, Cần Giờ, bắc cầu qua Bà Rịa - Vũng Tàu. Tuy nhiên, phát triển hệ thống giao thông qua Cần Giờ hiện khó khăn, nhất là có thể tác động lớn đến khu rừng dự trữ sinh quyển được UNESCO công nhận, không dễ dàng để làm.

Vì vậy, nếu Nhơn Trạch được sáp nhập sẽ trở thành “vùng đệm” quan trọng, tạo điều kiện nối kết hạ tầng tốt hơn giữa các khu vực thuộc TP.HCM hiện hữu và tỉnh Bình Dương, với các khu vực thuộc tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu.

Nhơn Trạch và Long Thành cũng là địa bàn có tuyến cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây, cao tốc Bến Lức - Long Thành, vành đai 3 TP.HCM với các cầu nối hai bờ sông Đồng Nai đi qua. Nếu sáp nhập Nhơn Trạch, Long Thành (hoặc một phần Long Thành) vào TP.HCM sẽ tạo điều kiện để nâng cấp, phát triển các tuyến giao thông kết nối huyết mạch giữa các không gian phát triển trong đơn vị hành chính mới.

Vẫn đảm bảo để Đồng Nai giữ nguồn lực quan trọng

* Cũng có những băn khoăn khi Nhơn Trạch hiện có 11 khu công nghiệp, nếu sáp nhập về TP.HCM, Đồng Nai sẽ mất đi lợi thế đó?

- Góc nhìn này đúng khi sáp nhập phải đứng trên góc độ không phải của tỉnh này hay tỉnh khác mà phải vì hiệu quả phát triển. Muốn vậy phải tìm phương án tối ưu nhất, nếu không sẽ tạo ra những đứt khúc, ngăn cách về không gian gây hạn chế cho thông thương, đi lại.

Nếu bổ sung huyện Nhơn Trạch vào TP.HCM mới sẽ giúp liên kết các cụm công nghiệp lớn hiện hữu bao gồm Hiệp Phước, Nhơn Trạch và hệ thống cảng biển logistic Hiệp Phước, Cái Mép - Thị Vải và cảng trung chuyển Cần Giờ trong tương lai thành một cụm liên kết sản xuất định hướng xuất khẩu vô cùng mạnh mẽ.

Đối với huyện Long Thành, như đã nói đang ôm trọn các tuyến giao thông huyết mạch từ TP.HCM đi Bà Rịa - Vũng Tàu.

Do đó, nếu điều chỉnh địa giới thì có thể chọn quốc lộ 51 làm ranh giới hoặc điều chỉnh một số xã bọc tuyến quốc lộ 51 và cao tốc TP.HCM - Long Thành về TP.HCM. Như vậy vẫn đảm bảo giữ được các nguồn lực quan trọng, trong đó có sân bay Long Thành thuộc tỉnh Đồng Nai.

Mặt khác, vùng đất Nhơn Trạch nếu để tự nhiên như vậy sẽ khó phát triển đột phá bởi thiếu hệ thống giao thông kết nối. Hiện nay, trong quy hoạch TP.HCM dự kiến sẽ có một cây cầu nối khu vực phía quận 7 (TP.HCM) và xã Phú Hữu (Nhơn Trạch), tạm gọi là cầu Phú Mỹ 2 và một cây cầu thay thế phà Cát Lái (cầu Cát Lái) nối khu vực TP Thủ Đức hiện tại và huyện Nhơn Trạch.

Do vậy, khi sáp nhập Nhơn Trạch vào TP.HCM, hệ thống đường giao thông và cầu được đầu tư sẽ giúp sớm triển khai quy hoạch, tạo điều kiện kết nối nhanh giữa Nhơn Trạch và TP.HCM, từ đó khai thác hiệu quả quỹ đất rộng lớn, nhiều tiềm năng phía Đông TP.HCM hiện tại.

Đề xuất đưa Nhơn Trạch, Long Thành về TP.HCM và Phú Giáo, Bắc Tân Uyên, Xuyên Mộc về Đồng Nai cho trọn vẹn đôi đường

Sáp nhập Nhơn Trạch, Long Thành vào TP.HCM sẽ không có cảnh "đi băng" nhà hàng xóm - Ảnh 3. — Phương án sáp nhập được nhiều người thảo luận: đưa Long Thành, Nhơn Trạch về TP.HCM; đưa Xuyên Mộc, Bắc Tân Uyên, Phú Giáo về Đồng Nai, nhằm tạo thuận lợi cho giao thông, tránh phải “mượn đường” sau khi sáp nhập - Đồ họa: N.KH.

Trước đó, các bài viết trên Tuổi Trẻ Online về việc "TP.HCM và Đồng Nai phải mượn của nhau khi sáp nhập tỉnh theo tỉnh?" và "Sau sáp nhập Đồng Nai có biển hay không?" đã thu hút sự quan tâm của đông đảo chuyên gia, người dân tham gia thảo luận.

Trước tình huống hy hữu nếu sáp nhập như phương án trên, Đồng Nai và TP.HCM phải "mượn đường" của nhau để đi đến xã khác trong cùng địa bàn, các chuyên gia, người dân đã đề xuất, có các hiến kế đáng chú ý.

Trong đó nhiều ý kiến cho rằng việc nhập Long Thành, Nhơn Trạch (Đồng Nai) vào TP.HCM, đồng thời đưa Phú Giáo, Bắc Tân Uyên (Bình Dương) về Đồng Nai để thuận tiện giao thông. Đồng thời đưa Xuyên Mộc đến La Gi về Đồng Nai để tỉnh này có đường ra biển.

Quan điểm này cũng được nhiều bạn đọc đánh giá là phương án vẹn cả đôi đường. Việc này nhằm tạo điều kiện cho các địa phương thuận lợi trong khâu tổ chức giao thông, triển khai các dự án đường sắt, metro từ trung tâm đến các khu vực, các xã trong địa phương.

Tuy nhiên cũng có ý kiến sáp nhập toàn bộ huyện Nhơn Trạch và một phần các xã của huyện Long Thành (giáp ranh Nhơn Trạch) về TP.HCM. Riêng các xã nằm phía tay trái (theo hướng quốc lộ 51 từ TP.HCM về Bà Rịa - Vũng Tàu) giữ lại thuộc Đồng Nai.

Việc này vừa giúp TP.HCM có thể kết nối trọn vẹn với khu vực Bà Rịa - Vũng Tàu bằng đường bộ, vừa đảm bảo giữ lại sân bay Long Thành cho Đồng Nai.