Những ngôi nhà chênh vênh bên dòng Thu Bồn và Vu Gia sau trận lũ lịch sử

Sống bất an bên bờ sông dữ

Sau chuỗi ngày mưa lũ dồn dập cuối tháng 10, hai dòng sông Vu Gia và Thu Bồn ở TP Đà Nẵng cuộn xiết, ngoạm sâu vào đôi bờ vốn đã mong manh sau nhiều mùa lũ. Từ thôn Tĩnh Yên (xã Thu Bồn), Mỹ Hảo (xã Vu Gia) xuống tận Kỳ Bì (xã Điện Bàn Tây), hàng trăm mét bờ sông bị sụt lún, nhiều nơi ăn sâu hàng chục mét, kéo theo cây cối, hoa màu, đất sản xuất và cả những ngôi nhà của người dân ven sông. Những bao cát xếp chồng chằng níu chỉ giúp giữ đất tạm thời, còn nỗi lo sạt lở, nỗi bất an về những “căn nhà chênh vênh bên miệng sông” vẫn thường trực trong lòng người dân vùng hạ du Đà Nẵng.

Tại thôn Tĩnh Yên (xã Thu Bồn), trận lũ lịch sử vừa qua khiến bờ sông Thu Bồn bị khoét sâu, có đoạn chỉ còn cách nhà dân chưa đầy mười bước chân. Bà Phạm Thị Thận (60 tuổi), đứng trước hiên, nhìn xuống bờ sông nơi hàng nghìn bao cát đang được “vá” tạm lo lắng: “Con sông này từng yên ả nay bỗng hóa “thủy quái” sắp “nuốt” cả căn nhà tôi luôn. Mới 7 năm trước, tôi vay ngân hàng xây nhà cao hơn mặt đường 1 mét để tránh lũ, giờ nợ chưa trả hết mà đất đã trôi đi”.

Bà Thận nhớ lại, đêm 28/10, khi nước lũ ầm ầm đổ về, bà nghe tiếng đất sụt ngoài sân. Nước lũ xoáy vào bờ, cuốn phăng cây cối, đất đai, chỉ còn trơ lại bức tường nhà chênh vênh. Nước sau đó tràn vào nhà nửa mét, cả đêm bà không dám ngủ, chỉ mong trời mau sáng. Trước kia, chồng bà Thận từng trồng dừa và tre để giữ đất nhưng theo năm tháng, tất cả đều bị dòng nước dữ cuốn phăng. Giờ ngôi nhà luôn nằm trong tình trạng “báo động đỏ”, có thể đổ sập bất cứ lúc nào.

Bà Phạm Thị Thận lo lắng khi ngôi nhà của bà còn cách mép sông chừng 7m, có thể bị “nuốt chửng” bất cứ lúc nào.

Cách đó không xa, ông Bùi Thế Sự, người đã gần 70 năm sống ở làng, cũng khẳng định chưa bao giờ chứng kiến cảnh sạt lở dữ dội đến vậy, kể cả trong trận lũ lịch sử năm 2009. Ông kể, đêm đó, nước dội vào bờ, đất sụp ầm ầm, bờ sông trước kia cách nhà hơn 50 mét, giờ chỉ còn hơn 5 mét. May bão số 13 không đổ bộ trực tiếp, nếu không giờ nhiều nhà đã nằm gọn dưới sông.

Còn ở thôn Kỳ Bì (xã Điện Bàn Tây), hàng chục hecta đất ven sông Thu Bồn bị cuốn trôi sau trận lũ. Hơn 500 mét bờ sông bị sạt sâu gần 100 mét, làm mất đất canh tác, đe dọa hàng loạt nhà cửa và trang trại chăn nuôi. Người dân nơi đây nói, chỉ trong một đêm, những bãi bồi trồng ngô, sắn, chuối bị “xóa sổ”, nay chỉ còn bãi cát lởm chởm.

Không chỉ Thu Bồn, sau đợt mưa lũ vừa qua, sông Vu Gia đoạn chảy qua thôn Mỹ Hảo (xã Vu Gia) cũng sạt lở nghiêm trọng. Tuyến kè sông dài 800 mét bị sạt trượt nặng, nơi chưa được kè kiên cố, dòng nước khoét sâu từ 15 - 30 mét vào bờ, cuốn trôi nhiều hecta đất nông nghiệp, khiến ruộng vườn bị san phẳng.

Cách đó vài cây số, tuyến kè dọc đường ĐX3 qua làng Mỹ Phiếm bị sạt trượt cả trăm mét, đe dọa tuyến đường độc đạo của người dân. Còn ở thôn Quảng Đại, khoảng 200 mét kè sông Quảng Huế (một nhánh của sông Vu Gia - PV) bị sụt lún, “hở hàm ếch”, ăn sâu vào chân đường dân sinh, ảnh hưởng trực tiếp đến 35 hộ dân và hơn 6ha đất sản xuất.

Cần giải pháp bền vững bảo vệ vùng hạ du

Trước tình trạng sạt lở diễn biến phức tạp, chính quyền các xã Thu Bồn, Vu Gia và Điện Bàn Tây đều khẩn trương vào cuộc. Ông Nguyễn Thanh Sơn, Chủ tịch UBND xã Thu Bồn cho biết, địa phương đã huy động các lực lượng công an, dân quân, thanh niên cùng người dân đắp bao đất, phủ bạt kè tạm. Trong ba ngày liên tục, hơn 10.000 bao đất được đưa xuống gia cố. Tuy nhiên, đây chỉ là giải pháp tạm thời, bởi mực nước sông vẫn cao, nguy cơ sạt lở tiếp tục mở rộng.

Theo ông Sơn, phạm vi sạt lở gần 400 mét, có nơi cách nhà dân chưa đến 7 mét, đe dọa trực tiếp 150 hộ và lâu dài ảnh hưởng khoảng 300 hộ cùng các công trình hạ tầng. Chính quyền xã đã đề nghị TP Đà Nẵng hỗ trợ 6 tỷ đồng xây tuyến kè khẩn cấp dài 400 mét, đồng thời kiến nghị Trung ương xem xét bố trí vốn đầu tư hoàn thiện các tuyến kè tổng chiều dài khoảng 10km.

Những bao cát được xếp chồng chằng chíu “vá” tạm bờ sông chỉ là giải pháp tạm thời.

Tại xã Vu Gia, Chủ tịch UBND xã Lê Phan Minh thông tin, toàn xã hiện có nhiều điểm sạt lở nghiêm trọng dọc hai tuyến sông Vu Gia và Quảng Huế. Nếu không khắc phục sớm, nguy cơ các đoạn kè cũ bị cuốn trôi là rất lớn, kéo theo thiệt hại về hạ tầng và an toàn phòng, chống thiên tai.

Địa phương đã báo cáo UBND TP Đà Nẵng, đồng thời kiến nghị đầu tư tuyến đường ven sông ĐH17 (nối ĐH16 - ĐT609C) với tổng mức đầu tư hơn 284 tỷ đồng. Tuyến này dài hơn 7,7km kết nối xã Vu Gia với xã Đại Lộc, vừa làm đường tránh lũ, vừa gia cố hệ thống kè sông. Dự án được kỳ vọng sẽ giúp người dân an toàn hơn trong mùa mưa bão, đồng thời tạo trục giao thông chiến lược phục vụ phòng, chống thiên tai và phát triển kinh tế vùng.

Trước tình trạng trên, tại Kỳ họp chuyên đề thứ 4 HĐND TP Đà Nẵng vừa qua, Phó Chủ tịch UBND thành phố Trần Nam Hưng cho hay, về lâu dài, thành phố sẽ tăng cường trang thiết bị phòng, chống sạt lở, xây dựng khu tái định cư và chòi tránh trú bão, lũ. “Thành phố dự kiến đề xuất Trung ương hỗ trợ khoảng 2.000 tỷ đồng để xây dựng các khu tái định cư cho người dân vùng sạt lở, vùng có nguy cơ cao; đồng thời nghiên cứu ban hành nghị quyết chuyên đề về xây dựng chòi tránh trú bão, tránh ngập lụt, tương tự mô hình từng được tỉnh Quảng Nam cũ áp dụng hiệu quả trước đây”, ông Hưng nói.

Nguồn: https://baophapluat.vn/nhung-ngoi-nha-chenh-venh-ben-dong-thu-bon-va-vu-gia-sau-tran-lu-lich-su.html