Nỗi lo sinh viên y dùng AI để học, tới lúc chẩn đoán lại mơ hồ

"Giới trẻ bị AI cuốn đi"

Đó là nhận định của TS-BS Trần Công Thắng, Phó hiệu trưởng Trường Y kiêm Trưởng bộ môn thần kinh Trường ĐH Y dược TP.HCM, ở hội thảo khoa học "Tư duy linh hoạt và phát triển chuyên ngành trong kỷ nguyên AI và VUCA" tổ chức mới đây tại TP.HCM. Sở dĩ đưa ra quan điểm này là do ông Thắng đã trực tiếp chứng kiến nhiều trường hợp sinh viên, học viên ngành y nhờ AI hỗ trợ làm bài để rồi bản thân lại không hề nắm kiến thức nền tảng.

"Ví dụ ở lĩnh vực thần kinh, tôi yêu cầu các bạn soạn chủ đề liên quan đến chóng mặt trong bệnh lý người cao tuổi. Họ trình bày triệu chứng rất hay, tổng thể rất ổn, nghe là biết ngay có sự hỗ trợ của AI nhưng tôi vẫn đánh giá cao kết quả. Tuy nhiên, khi hỏi sâu chuyên môn, họ lại tỏ ra lúng túng, không nắm vấn đề, cho thấy các bạn chấp nhận tạo ra một kết quả đẹp dù cho nó đầy sự mơ hồ, thiếu chắc chắn", ông nói.

"Đối với y khoa, điều này không thể chấp nhận được", bác sĩ Thắng nhấn mạnh.

Từ thực tế nêu trên, vị phó hiệu trưởng chỉ ra một thách thức trong đào tạo y khoa hiện nay là phải làm sao để xây dựng nền tảng vững chắc cho người học trong bối cảnh giới trẻ "làm gì cũng thảy vô AI". Đồng thời, phải đào tạo các bạn dùng AI hiệu quả, tuyệt đối ngăn ngừa tâm lý chấp nhận sự không chắc chắn, mơ hồ trong kiến thức, xa hơn nữa là khi chẩn đoán, điều trị cho bệnh nhân.

GS-TS Jonathan Van Tam, giáo sư danh dự ở Trường Y, ĐH Nottingham (Anh), nguyên cố vấn y tế Chính phủ Anh, lưu ý không chỉ trong học tập, AI còn bị lạm dụng cho những mục đích gian lận. "Internet là công cụ tuyệt vời nhưng chúng ta đều biết nó có mặt tối. AI cũng tương tự, thế nên vấn đề ở đây là biết lựa chọn con đường đúng đắn. Hãy tự hỏi mình bệnh nhân tương lai được lợi gì khi mình chỉ vớt vát chút kiến thức từ AI?", ông nói.

GS Jonathan Van Tam lưu ý thêm, khi trao đổi với bệnh nhân về việc ứng dụng AI vào lĩnh vực y khoa, hầu hết đều bày tỏ họ muốn nói chuyện với một con người thực sự, không phải với một cỗ máy. Đây chính là vai trò không thể thay thế của bác sĩ, dù thực tế AI đang giúp hỗ trợ nhiều đầu việc mà bác sĩ làm chưa tốt như ghi chú thông tin bệnh tật, chẩn đoán hình ảnh...

PGS-TS Phùng Nguyễn Thế Nguyên, Hiệu trưởng Trường Y, Trường ĐH Y dược TP.HCM, cũng cảnh báo AI có thể tự ý bịa ra toàn bộ dữ liệu nghiên cứu và cung cấp các bằng chứng giả tạo, trong khi người học lại sử dụng nhưng không hề khai báo cụ thể. Đó là nguyên do ĐH này đã ban hành nguyên tắc sử dụng AI để giữ tính liêm chính khoa học trong học tập, nghiên cứu.

PGS-TS Trần Ngọc Đăng, Phó phòng Khoa học công nghệ ở Trường ĐH Y dược TP.HCM, thì cho biết trong bối cảnh hiện nay, trường ĐH giờ phải lồng ghép đào tạo về AI cho người học. Ba khía cạnh đào tạo chính là thẩm định AI, quản trị AI và sáng tạo AI. Trong đó, khía cạnh sáng tạo AI đặc biệt quan trọng vì nó có thể giúp người học biết cách thiết kế công cụ AI phục vụ người Việt dựa trên đặc điểm của người Việt.

Nỗi lo sinh viên y dùng AI để học, tới lúc chẩn đoán lại mơ hồ - Ảnh 2. — Theo chuyên gia, nhà trường cần phải lên biện pháp để phòng ngừa việc người học lạm dụng AI trong học tập, thi cử

AI giúp ích nhiều khía cạnh

Bên cạnh các thử thách và nguy cơ, chuyên gia cho rằng công nghệ nói chung, AI nói riêng đang là một phần không thể thiếu, thậm chí sẽ góp phần thay đổi "chân dung" của ngành y dược hiện nay.

Bác sĩ Phạm Thị Mỹ Liên, Giám đốc công ty GSK Việt Nam, cho rằng AI giờ đây đã thành một trợ thủ đắc lực cho bác sĩ trong thực hành lâm sàng. Bản thân bà Liên hiện áp dụng AI trong khoảng 50% công việc của mình, đơn cử như chuẩn bị nội dung sao cho cô đọng khi thuyết trình, ghi biên bản họp hay hỗ trợ nói tiếng Anh tự nhiên hơn. Doanh nghiệp của bà cũng phát triển công cụ trợ lý ảo AI cho các nhân viên, trình dược viên.

AI còn thúc đẩy hình thành hệ sinh thái mới, không chỉ mỗi bác sĩ với điều dưỡng, dược sĩ mà có thêm sự tham gia của kỹ sư công nghệ, nhà quản lý dữ liệu và chuyên gia về vấn đề đạo đức AI. Nhờ đó, cơ hội nghề nghiệp ở lĩnh vực y khoa cũng đa dạng hơn. Ngoài ra, cơ sở dữ liệu đồ sộ để huấn luyện AI cũng tạo điều kiện cho người học và nhà nghiên cứu tiếp cận nguồn thông tin hữu ích cho y học thực chứng, nghiên cứu lâm sàng.

"Cách đây 30 năm, không ai nghĩ rằng lĩnh vực y dược và kỹ thuật số sẽ có mối liên hệ hết sức chặt chẽ như hiện nay", bà Liên nhận định.

Về khía cạnh hành chính, AI giúp giải phóng con người khỏi những đầu việc mang tính lặp đi lặp lại - một trong những nhân tố khiến nhân viên y tế bị kiệt sức nghề nghiệp, từ đó tạo điều kiện để họ có thêm thời gian chăm sóc bản thân, phát triển chuyên môn, theo PGS-TS Đăng.

Thực tế ở TP.HCM, 41% nhân viên y tế đang bị kiệt sức nghề nghiệp, theo một nghiên cứu của ông Đăng và cộng sự. Thế nên, vai trò của tự động hóa và ứng dụng AI đang ngày càng trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết.

Cũng theo ông Đăng, sự hiện diện ngày càng tăng của công cụ AI còn đặt các nhân viên y tế vào tâm thế mới. Đó là làm sao để thành một con người đích thực (real human), như biết thấu cảm với nỗi đau của bệnh nhân hay làm những công việc khiến chính mình hạnh phúc. Bởi lẽ ngoài vai trò chuyên môn, nhân viên y tế còn là người con, người phụ huynh và cũng là người bạn, người đồng nghiệp.

Ông Đăng ví dụ, kể từ khi ứng dụng AI, ông có nhiều thời gian hơn để chơi cùng con, cũng như có thể chơi thể thao và đi học đàn - vốn là ước mơ ngày xưa của ông khi tài chính chưa ổn định.

"Hãy là con người trong thế giới của AI", PGS Đăng đúc kết.

Nguồn: https://thanhnien.vn/noi-lo-sinh-vien-y-dung-ai-de-hoc-toi-luc-chan-doan-lai-mo-ho-185251114161511609.htm