Nước sạch nông thôn: Mới có khoảng 58% người dân được sử dụng nước đạt chuẩn

Trong những năm qua, lĩnh vực nước sạch nông thôn đã nhận được sự quan tâm, đầu tư lớn của Nhà nước và cộng đồng. Tuy nhiên, theo Cục Quản lý và Xây dựng công trình thủy lợi (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), hiện vẫn còn nhiều hạn chế về nguồn lực, cơ chế và mô hình quản lý.

Đáng chú ý, mới có khoảng 58% người dân nông thôn được sử dụng nước đạt quy chuẩn quốc gia, trong đó chỉ có 8% sử dụng nước từ công trình cấp nước tập trung.

Nhiều khó khăn trong tiếp cận nguồn nước sạch

Ông Giáp Mai Thùy - Phó Trưởng phòng Quản lý Nước sạch nông thôn, Cục Quản lý và Xây dựng công trình thủy lợi cho biết trong giai đoạn 2021-2025, công tác cấp nước sạch nông thôn đã góp phần quan trọng giúp đạt được các chỉ tiêu về nước sạch trong Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới; công tác chuyển đổi số trong quản lý cấp nước sạch nông thôn được triển khai đồng bộ từ trung ương đến địa phương.

Bên cạnh đó, các đơn vị đã nghiên cứu và ứng dụng nhiều giải pháp như giám sát chất lượng nước trực tuyến, công nghệ bể lọc tiếp xúc sinh học để xử lý nguồn nước nhiễm hữu cơ và amoni, vật liệu lọc đa tầng, kết hợp năng lượng tái tạo và tiết kiệm năng lượng trong cấp nước hộ gia đình.

Tuy vậy, nguồn lực đầu tư trong lĩnh vực nước sạch nông thôn vẫn còn hạn chế. Cụ thể, trong giai đoạn 2020 - 2024, tổng vốn đầu tư cho cấp nước sạch nông thôn đạt khoảng 13,4 nghìn tỷ đồng, trong khi nhu cầu giai đoạn 2021 - 2025 ước tính cần tới 29,2 nghìn tỷ đồng (tức thiếu gần 16.000 tỷ đồng).

Thông tin bao quát hơn, ông Lương Văn Anh - Phó Cục trưởng Cục Quản lý và Xây dựng công trình thủy lợi, cho biết cả nước hiện có khoảng 18.000 công trình cấp nước nông thôn, song trong đó có tới hơn 6.000 công trình là những mô hình quy mô nhỏ, chủ yếu ở vùng núi như Gia Lai, Kon Tum (cũ).

Đáng nói hơn, phần lớn các công trình quy mô nhỏ trên chỉ phục vụ trong giới hạn khoảng 10 hộ dân, được hình thành bằng cách đắp suối, dẫn nước qua đường ống chung, nên thực chất chưa đáp ứng tiêu chuẩn của hệ thống cấp nước tập trung, chất lượng nước chưa được đảm bảo.

Khoảng 58% người dân nông thôn được sử dụng nước đạt quy chuẩn quốc gia.

Trong khi đó, theo Cục Quản lý và Xây dựng công trình thủy lợi, nhu cầu sử dụng nước sinh hoạt nông thôn vẫn tăng đều qua các năm. Đáng chú ý, hiện mới có khoảng 58% hộ dân nông thôn được sử dụng nước đạt quy chuẩn quốc gia, trong đó chỉ 8% sử dụng nước từ công trình cấp nước tập trung.

“Phần lớn người dân nông thôn vẫn chưa tiếp cận được với hệ thống cấp nước tập trung, nên để đảm bảo chất lượng nước đồng bộ và bền vững, chúng ta cần thêm giải pháp và đầu tư mạnh mẽ hơn nữa,” ông Anh nói.

Chia sẻ thực tế ở khu vực Đồng bằng sông Cửu Long, ông Trần Bá Hoằng - Viện trưởng Viện Khoa học Thủy lợi miền Nam, cho biết Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã triển khai các dự án cấp nước sạch nông thôn tại 4 tỉnh. Tuy nhiên, theo ông Hoằng, việc đầu tư triển khai ở những khu vực còn lại vẫn đang gặp nhiều khó khăn do thiếu nguồn nước ngọt, chi phí cao và giá thành đầu tư lớn, đặc biệt với doanh nghiệp tư nhân.

Bên cạnh đó, với đặc thù dân cư phân tán, hiện ở Đồng bằng sông Cửu Long có khoảng 53.500 hộ không thể cấp nước tập trung, nên cần xem xét các giải pháp như dự trữ nước tại hộ gia đình hoặc các phương án thay thế khác.

Ưu tiên nguồn lực cho các vùng khó khăn

Trước thực trạng trên, Viện trưởng Viện Khoa học Thủy lợi miền Nam Trần Bá Hoằng đề nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường tiếp tục quan tâm và tăng cường các chính sách, giải pháp hỗ trợ để mở rộng hệ thống cấp nước sạch nông thôn, đảm bảo đến năm 2030 khoảng 80% hộ gia đình nông thôn được tiếp cận nguồn nước an toàn.

Cùng quan điểm, ông Giáp Mai Thùy - Phó Trưởng phòng Quản lý Nước sạch nông thôn, nhấn mạnh để nâng cao hiệu quả, cần hoàn thiện cơ chế, chính sách và đầu tư xây dựng các công trình cấp nước tập trung quy mô lớn, đồng bộ, hiện đại, ưu tiên cho các khu vực khan hiếm nước, vùng hạn hán, vùng sâu, vùng xa và hải đảo.

Ông Thùy cũng đề xuất hoàn thiện mô hình tổ chức quản lý cấp nước nông thôn theo mô hình chính quyền hai cấp; rà soát, điều chỉnh giá nước phù hợp với thực tế. Trong thời gian tới cần tiếp tục hướng dẫn người dân áp dụng các giải pháp thu, trữ nước an toàn tại hộ gia đình.

Phó Cục trưởng Cục Quản lý và Xây dựng công trình thủy lợi - ông Lương Văn Anh cũng nhấn mạnh việc nâng tỷ lệ người dân nông thôn được dùng nước sạch lên 80% vào năm 2030 không chỉ là mục tiêu về hạ tầng kỹ thuật, mà còn là nhiệm vụ an sinh xã hội, đặc biệt tại những vùng sâu, vùng xa, nơi còn nhiều khó khăn trong tiếp cận nguồn nước an toàn.

Vì vậy, ông Anh cho rằng để đạt được mục tiêu trên, cần sự tham gia đồng bộ của các bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp và người dân, trong đó trọng tâm là thu hút đầu tư xã hội hóa vào lĩnh vực cấp nước nông thôn.

Hiện Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã hoàn thiện dự thảo nghị định mới về quản lý nước sạch nông thôn, trong đó quy định rõ từ khâu đầu tư, quản lý vận hành đến cơ chế huy động vốn xã hội hóa. Nghị định kỳ vọng sẽ khắc phục những bất cập hiện nay, tạo hành lang pháp lý thông suốt để thu hút doanh nghiệp và các tổ chức kinh tế tham gia cung cấp dịch vụ nước sạch.

Tuy vậy, Phó Cục trưởng Cục Quản lý và Xây dựng công trình thủy lợi cũng nêu quan điểm đề xuất Nhà nước dành nguồn lực ưu tiên cho các vùng khó khăn, miền núi, biên giới và hải đảo - những nơi doanh nghiệp khó đầu tư do chi phí cao, hiệu quả thấp; cùng với đó là việc huy động người dân tham gia đóng góp kinh phí, ngày công hoặc đất đai để hình thành công trình.

Một yếu tố then chốt khác ông Anh đề cập là truyền thông, nâng cao nhận thức cộng đồng về tầm quan trọng của nước sạch và vệ sinh môi trường.

“Người dân phải hiểu rằng nước sạch không chỉ là vấn đề sức khỏe mà còn là tiêu chí của nông thôn văn minh, là điều kiện để nâng cao chất lượng cuộc sống,” ông Lương Văn Anh nói và nhấn mạnh sự đồng hành giữa Nhà nước, doanh nghiệp và người dân là nền tảng bảo đảm tính bền vững cho các chương trình nước sạch nông thôn trong giai đoạn mới.

vietnamplus.vn

Nguồn: https://baolaocai.vn/nuoc-sach-nong-thon-moi-co-khoang-58-nguoi-dan-duoc-su-dung-nuoc-dat-chuan-post884711.html