Nuôi khát vọng làm giàu với lợn Vân Pa

Đang là lãnh đạo chủ chốt ở một xã miền núi, anh bất ngờ xin nghỉ việc, rẽ lối làm kinh tế khi thành lập hợp tác xã chuyên chăn nuôi lợn Vân Pa. Sau vài năm kiến thiết, đến nay công việc làm ăn của anh đã dần đi vào hoạt động ổn định, có hiệu quả. Anh là Đỗ Văn Ánh, 45 tuổi, Giám đốc Hợp tác xã nông nghiệp Hướng Hiệp, xã Hướng Hiệp, huyện Đakrông.

Anh Đỗ Văn Ánh (bên phải) trao đổi về giống chè phục vụ chăn nuôi lợn, dê của HTX nông nghiệp Hướng Hiệp - Ảnh: Đ.V

Nghỉ việc nhà nước, mở trang trại chăn nuôi

Sau nhiều lần hẹn, một ngày cuối tháng 2/2025, chúng tôi gặp anh Ánh tại khu trang trại khang trang tại xã Hướng Hiệp. Ngồi trên căn chòi gỗ phía sau một hồ nước nhỏ lồng lộng gió, anh Ánh sôi nổi kể về việc rẽ lối làm ăn của mình.

Ngược dòng thời gian, sau khi tốt nghiệp ngành Quản lý hành chính nhà nước của Trường Đại học Hà Nội vào năm 2005, anh trở về quê làm Phó Bí thư Đoàn xã Triệu Nguyên. Năm 2015, anh Ánh đảm nhận chức vụ Phó Chủ tịch HĐND xã, đến năm 2018 thì giữ chức Quyền Chủ tịch HĐND xã Triệu Nguyên. Trong lúc sự nghiệp ổn định, lại nằm trong cơ cấu để có chức vụ cao hơn thì năm 2021, anh Ánh bất ngờ viết đơn xin nghỉ việc, về quê để khởi nghiệp với nghề nuôi heo, dê. “Thật sự ở địa phương, hầu như mọi người đều mong muốn gắn bó với công việc cơ quan nhà nước cho ổn định. Vì vậy khi tôi quyết định xin nghỉ việc, người thân và nhiều bạn bè rất bất ngờ. Nhưng trước khi xin nghỉ, tôi cũng đã suy nghĩ rất kỹ. Tôi vốn đam mê chăn nuôi từ hồi mới làm công tác đoàn. Đến thời điểm quyết định nghỉ, tôi đã vạch ra kế hoạch đăng ký thành lập HTX nông nghiệp chăn nuôi để tạo hướng đi mới... Tôi nghĩ, mình phải dám nghĩ, dám làm thì mới thành công bằng con đường mới”, anh Ánh chia sẻ.

HTX nông nghiệp Hướng Hiệp chủ động nguồn thức ăn cho lợn Vân Pa bằng vườn rau khoai lang - Ảnh: Đ.V

Năm 2022, anh Ánh mua và thuê 2 ha đất ở thôn Phú An, xã Hướng Hiệp, đồng thời đăng ký thành lập HTX nông nghiệp Hướng Hiệp với 2 ngành nghề chính là xây dựng dân dụng và chăn nuôi. Trong đó, riêng mảng chăn nuôi được anh dành nhiều tâm huyết, quyết tâm với 2 loại con nuôi chủ lực là heo, dê. Với diện tích đất cao ráo, bằng phẳng có được, anh Ánh dồn tất cả vốn liếng tích góp được đầu tư hàng trăm triệu đồng xây dựng chuồng trại, khoan giếng, lắp đặt hệ thống tưới tiêu, trồng rau, cỏ... để nuôi heo và dê núi. “Ban đầu, tôi đăng ký nuôi giống lợn thông thường nhưng sau nhớ lại thời còn làm đoàn đã nghe đến đề án bảo tồn giống lợn bản Vân Pa. Vì thích thú với giống lợn truyền thống này nên tôi quyết tâm theo đuổi”, anh Ánh kể.

Nỗ lực phục hồi, nhân giống lợn Vân Pa

Anh Ánh cho biết lợn Vân Pa là giống lợn đặc biệt, là đặc sản của người Vân Kiều, Pa Kô từ lâu đời. Lúc trước, người đồng bào thường bắt lợn rừng về nhà giao phối với lợn thả rông để sinh sản. Lợn con ra đời được đặt tên Vân Pa (Vân tên gọi của người Vân Kiều, Pa tên của người Pa Kô). “Giống lợn này có da và lông đen, lưng thẳng, miệng dài và đặc biệt chạy rất nhanh, được ví như một vận động viên. Lúc trước giống lợn Vân Pa được đồng bào Vân Kiều, Pa Kô nuôi rất nhiều. Nhưng xã hội ngày càng phát triển, những giống lợn mới du nhập nhiều vì chăn nuôi nhanh lớn, dễ bán nên có thời gian giống này gần như biến mất. Bởi vậy, khi mở HTX, tôi mong muốn hồi phục giống lợn bản địa truyền thống này để thử sức và từng bước đưa trở lại thị trường”, anh Ánh nói.

Trước đó, khi đang còn công tác, vào năm 2021, anh lùng tìm mua trong dân bản được mấy con lợn cái Vân Pa. Anh chỉ nuôi được vài con vì giống này lai lợn rừng nên rất hung dữ, khó nuôi. Thời điểm đó anh nuôi đàn lợn trong khu vườn khá rộng của nhà mình ở thị trấn Krông Klang. Lúc đó không tìm ra được lợn đực Vân Pa, trong khi giống này không cho lợn đực trắng giao phối. Một thời gian sau, anh mua được một con lợn rừng đực tầm 8 -10 kg từ người dân mang thả vào chuồng để chúng giao phối.

Nhưng mới đầu, chúng cắn nhau chí chóe. Sau đó, nghe lời bố, anh nấu nước ruốc cho lợn ăn để nhanh mến. Và cũng phải mất đến 5 - 6 tháng sau, khi thấy chúng thuần hơn thì anh mới thả chung hai con lại với nhau để chúng giao phối. Khoảng 3 tháng sau, khi lợn cái gần đẻ thì anh Ánh thả ra khỏi lồng.

Tuy nhiên, sau đó anh phát hiện đàn lợn của mình kéo đi đâu mất. “Lại nghe lời bố, tôi nấu ruốc rồi khuấy lên cho dậy mùi thơm. Kỳ lạ thay, sau đó cả đàn gồm lợn bố mẹ, đàn lợn con từ phía ngoài khu vườn chui rào kéo nhau trở về. Khỏi phải nói, tôi mừng hơn trúng số. Sau đó tôi mới biết là do chúng không có môi trường sinh sản theo tập tính tự nhiên nên bỏ đi.

Từ những con giống đầu tiên này, tôi trực tiếp nhân giống lên rồi vừa nuôi, vừa bán cho người dân; sau đó thu mua lại để nuôi lại và bán ra thị trường”, anh Ánh kể. Sau 2 năm gây đàn, đến nay trang trại của anh Ánh đã có hai khu chuồng nuôi với khoảng 150 - 200 con, trong đó có cả lợn nái sinh sản để phát triển nguồn gen và heo thịt.

Lợn Vân Pa được nuôi trong trang trại của HTX nông nghiệp Hướng Hiệp - Ảnh: Đ.V

Anh Ánh cho biết, lợn Vân Pa chỉ ăn rau khoai, cây chè khổng lồ, cỏ voi và có sức đề kháng rất tốt nhưng sinh trưởng chậm. Lợn này thân hình ngắn, bụng hơi to, lưng võng, 4 chân thẳng, có 10 đến 14 vú và chỉ giao phối tự nhiên, sinh sản mỗi năm 2 lứa, mỗi lứa từ 8 - 12 con.

Khác với lợn công nghiệp nuôi khoảng 3 tháng có thể xuất bán với trọng lượng từ 70 - 80 kg, thì lợn Vân Pa phải nuôi 6 tháng mới xuất chuồng, mỗi con chỉ nặng 25 - 30 kg, cao 0,4 - 0,5 m. Anh Ánh cho biết, dịp Tết Nguyên đán Ất Tỵ - 2025 HTX đã xuất bán hơn 200 con lợn Vân Pa cho khách hàng với giá 150.000 đồng/kg. “Lợn Vân Pa chỉ ăn rau, cỏ nên thịt rất ngon, không có dư lượng thuốc tăng trọng, vì thế được nhiều người ưa chuộng .

Cùng nhau vươn lên

Chúng tôi theo chân anh Ánh tham quan khu trang trại rộng rãi, cao thoáng với những khu vườn rau khoai lang, cây cỏ voi, cây chè khổng lồ đang lên xanh mướt. Cùng với đó là một khoảng đất trống vừa được san gạt bằng phẳng với các loại vật tư, thiết bị chuẩn bị dựng chuồng trại. Anh Ánh cho biết, hiện HTX đang mở rộng quy mô chuồng trại để tăng đàn nuôi lên khoảng 300 con, nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng lớn của khách hàng.

Đồng thời tính đến việc đưa thương hiệu lợn Vân Pa đi xa hơn. “Nuôi lợn nói chung có tính rủi ro cao. Nhưng với giống lợn Vân Pa này thì rủi ro là thấp, nhất là về dịch bệnh vì sức đề kháng của chúng rất tốt. Qua các đợt dịch tả mấy năm qua, nhiều trang trại có lợn bị chết nhiều nhưng lợn của HTX chúng tôi gần như không bị nhiễm bệnh. Lợn này lại dễ nuôi, cho ăn chủ yếu rau cỏ, phụ phẩm nông nghiệp và giá thành khá cao nên việc chăn nuôi khá thuận lợi”, anh Ánh cho hay.

Đầu ra của lợn Vân Pa, hiện nay rất ổn định. Bên cạnh đó, hiện nay HTX nông nghiệp Hướng Hiệp còn tạo việc làm cho nhiều 6 thành viên HTX, chủ yếu là đồng bào dân tộc Vân Kiều, Pa Kô với thu nhập ổn định, bình quân 7,5 triệu đồng/người/tháng (nam giới làm xây dựng dân dụng, nữ giới làm công việc chăn nuôi).

Gắn bó từ đầu với HTX, chị Hồ Thị Bông (32 tuổi) ở thôn Phú An chia sẻ: “Lúc trước hai vợ chồng tôi làm thuê đủ việc nhưng thu nhập thấp và bấp bênh, chỉ đủ nuôi 2 con. Giờ làm công việc chăm sóc, chăn nuôi lợn, dê cũng không quá nặng nhọc mà ổn định và có mức lương khá cao nên đủ trang trải cuộc sống khá thoải mái. Vợ chồng mình phấn khởi lắm”.

Phó Chủ tịch UBND huyện Đakrông Lê Đại Lợi cho biết, bên cạnh đóng góp vào việc bảo tồn, phục hồi giống lợn Vân Pa, HTX nông nghiệp Hướng Hiệp còn cung cấp giống, tạo việc làm cho bà con, góp phần giúp xóa đói giảm nghèo tại địa phương. Ông Lợi nhận định, đặc sản lợn Vân Pa có cơ hội trở thành thương hiệu, sản phẩm đặc trưng của tỉnh Quảng Trị nếu được đầu tư phát triển, mở rộng quy mô chăn nuôi, tăng sản lượng để cung cấp cho thị trường trong thời gian tới.

Đức Việt

Nguồn: https://baoquangtri.vn/nuoi-khat-vong-lam-giau-voi-lon-van-pa-192426.htm